Chùa Thầy

<html> <head> <meta http-equiv="Content-Language" content="en-us"> <meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=windows-1252"> <title>Chùa Th&#7847;y</title> </head> <body> <p align="center"><b><font face="Arial" size="2" color="#0000FF"> <span id="newscontent1_MsgSubject">Chùa Th&#7847;y</span></font></b></p> <div style="float: left; width: 182px; height: 48px"> <table border="0" width="100%" id="table1"> <tr> <td><img border="0" src="chua%20thay.JPG" width="221" height="312"></td> </tr> <tr> <td> <p align="center"> <span style="font-size: 10pt; color: #808080; font-family: Arial"> <i>Th&#7911;y &#273;ình trên h&#7891; Long Chi&#7875;u trong qu&#7847;n th&#7875; Chùa Th&#7847;y</i></span></td> </tr> </table> </div> <p align="justify"><font face="Arial" size="2">Chùa Th&#7847;y là m&#7897;t ngôi chùa &#7903; chân núi Sài S&#417;n, làng Hoàng Xá, xã Ph&#432;&#7907;ng Cách, huy&#7879;n Qu&#7889;c Oai, t&#7881;nh Hà Tây (nay là xã Sài S&#417;n, huy&#7879;n Qu&#7889;c Oai, t&#7881;nh Hà Tây), cách Hà N&#7897;i kho&#7843;ng 20 km v&#7873; phía Tây Nam, &#273;i theo &#273;&#432;&#7901;ng cao t&#7889;c Láng - Hòa L&#7841;c. Sài S&#417;n có tên Nôm là núi Th&#7847;y, nên chùa &#273;&#432;&#7907;c g&#7885;i là chùa Th&#7847;y. Chùa &#273;&#432;&#7907;c xây d&#7921;ng t&#7915; th&#7901;i nhà Lý. &#272;ây là n&#417;i tu hành c&#7911;a Thi&#7873;n s&#432; T&#7915; &#272;&#7841;o H&#7841;nh, lúc này núi Th&#7847;y còn g&#7885;i là núi Ph&#7853;t Tích. Chùa Láng g&#7855;n li&#7873;n v&#7899;i giai &#273;o&#7841;n &#273;&#7847;u c&#7911;a cu&#7897;c &#273;&#7901;i T&#7915; &#272;&#7841;o H&#7841;nh, còn chùa Th&#7847;y l&#7841;i ch&#7913;ng ki&#7871;n quãng &#273;&#7901;i sau cùng cho &#273;&#7871;n ngày thoát xác c&#7911;a v&#7883; s&#432; th&#7871; h&#7879; th&#7913; 12 thu&#7897;c dòng Thi&#7873;n T&#7923; ni &#273;a l&#432;u chi này.</font></p> <p align="justify"><font face="Arial" size="2">Ban &#273;&#7847;u chùa Th&#7847;y ch&#7881; là m&#7897;t am nh&#7887; g&#7885;i là H&#432;&#417;ng H&#7843;i Am, n&#417;i Thi&#7873;n s&#432; T&#7915; &#272;&#7841;o H&#7841;nh tr&#7909; trì. Vua Lý Nhân Tông &#273;ã cho xây d&#7921;ng l&#7841;i g&#7891;m hai c&#7909;m chùa: chùa Cao (&#272;&#7881;nh S&#417;n T&#7921;) trên núi và chùa D&#432;&#7899;i (t&#7913;c chùa C&#7843;, tên ch&#7919; là Thiên Phúc T&#7921;). &#272;&#7847;u th&#7871; k&#7927; 17, D&#297;nh Qu&#7853;n Công cùng hoàng t&#7897;c ch&#259;m lo vi&#7879;c trùng tu, xây d&#7921;ng &#273;i&#7879;n Ph&#7853;t, &#273;i&#7879;n Thánh; sau &#273;ó là nhà h&#7853;u, nhà bia, gác chuông. Theo thuy&#7871;t phong th&#7911;y, chùa &#273;&#432;&#7907;c xây d&#7921;ng trên th&#7871; &#273;&#7845;t hình con r&#7891;ng. Phía tr&#432;&#7899;c chùa, bên trái là ng&#7885;n Long &#272;&#7849;u, l&#432;ng chùa và bên ph&#7843;i d&#7921;a vào núi Sài S&#417;n. Chùa quay m&#7863;t v&#7873; h&#432;&#7899;ng Nam, tr&#432;&#7899;c chùa, n&#7857;m gi&#7919;a Sài S&#417;n và Long &#272;&#7849;u là m&#7897;t h&#7891; r&#7897;ng mang tên Long Chi&#7875;u hay Long Trì (Ao R&#7891;ng). Sân có hàm r&#7891;ng.</font></p> <p align="justify"><font face="Arial" size="2">Chùa Th&#7847;y g&#7891;m ba tòa nhà ch&#7841;y song song nhau d&#7921;ng trên n&#7873;n cao bó &#273;á h&#7897;c xanh. Tòa ngoài g&#7885;i là nhà ti&#7873;n t&#7871; hay chùa H&#7841;. Tòa gi&#7919;a là trung &#273;i&#7879;n hay chùa Trung, tòa trong cùng là th&#432;&#7907;ng &#273;i&#7879;n, th&#7901; các hóa thân c&#7911;a Thi&#7873;n s&#432; T&#7915; &#272;&#7841;o H&#7841;nh, di&#7877;n t&#7843; 3 “ki&#7871;p” c&#7911;a T&#7915; &#272;&#7841;o H&#7841;nh: T&#259;ng, Ph&#7853;t và &#272;&#7871; v&#432;&#417;ng. Bên trái là t&#432;&#7907;ng toàn thân Thi&#7873;n s&#432; b&#7857;ng g&#7895; b&#7841;ch &#273;àn l&#7855;p máy t&#7921; &#273;&#7897;ng có th&#7875; &#273;&#7913;ng lên ng&#7891;i xu&#7889;ng &#273;&#432;&#7907;c, nh&#7855;c nh&#7903; th&#7901;i k&#7923; ngài &#273;i tu &#7903; H&#432;&#417;ng H&#7843;i am &#273;ã làm thu&#7889;c tr&#7883; b&#7879;nh c&#7913;u ng&#432;&#7901;i và dày công sáng t&#7841;o môn ngh&#7879; thu&#7853;t múa r&#7889;i n&#432;&#7899;c c&#7893; truy&#7873;n &#273;&#7875; cho dân gi&#7843;i trí. T&#432;&#7907;ng &#273;&#7863;t trên ngai, sau l&#432;ng ngai ch&#7841;m tr&#7893; hình &#273;&#7847;u r&#7891;ng, l&#432;&#7905;i búa, s&#7915;ng tê, ng&#7885;c báu... Chính gi&#7919;a là t&#432;&#7907;ng Thi&#7873;n s&#432; khi &#273;ã thành Ph&#7853;t, &#273;&#7897;i m&#361; hoa sen, tay ch&#7855;p tr&#432;&#7899;c ng&#7921;c, khoác áo cà sa vóc vàng, &#273;&#7863;t trên m&#7897;t b&#7879; t&#432;&#7907;ng b&#7857;ng &#273;á th&#7901;i nhà Lý, có hình s&#432; t&#7917; &#273;&#7897;i tòa sen. B&#7879; &#273;á ch&#7841;m nh&#7919;ng cánh hoa sen, b&#7889;n m&#7863;t ch&#7841;m hình r&#7891;ng và hoa lá, b&#7889;n góc có hình th&#7847;n &#273;i&#7875;u Garuda. &#272;ây là di v&#7853;t th&#7901;i nhà Lý còn sót l&#7841;i duy nh&#7845;t &#7903; chùa. Bên ph&#7843;i là t&#432;&#7907;ng Thi&#7873;n s&#432; sau khi &#273;ã hóa, &#273;&#7847;u thai làm con trai c&#7911;a Sùng Hi&#7873;n H&#7847;u và tr&#7903; thành nhà vua Lý Th&#7847;n Tông. T&#432;&#7907;ng Lý Th&#7847;n Tông &#273;&#7847;u &#273;&#7897;i m&#361; bình thiên, mình khoác long bào, ng&#7891;i trên ngai vàng. Trong chùa còn có t&#432;&#7907;ng ông T&#7915; Vinh và bà T&#259;ng Th&#7883; Loan là cha m&#7865; T&#7915; &#272;&#7841;o H&#7841;nh và hai b&#7841;n &#273;&#7891;ng &#273;&#7841;o thân thi&#7871;t c&#7911;a ngài là Thi&#7873;n s&#432; Minh Không và Thi&#7873;n s&#432; Giác H&#7843;i. Hai bên chùa là hành lang dài th&#7901; m&#432;&#7901;i tám v&#7883; La Hán. Phía sau chùa là gác chuông và gác tr&#7889;ng.</font></p> <p align="justify"><font face="Arial" size="2">Tr&#432;&#7899;c c&#7917;a chùa có m&#7897;t h&#7891; n&#432;&#7899;c r&#7897;ng có tên là Long Trì. Gi&#7919;a h&#7891; có m&#7897;t th&#7911;y &#273;ình nh&#7887; vuông v&#7855;n, dùng làm n&#417;i di&#7877;n r&#7889;i n&#432;&#7899;c. Hai bên chùa có hai chi&#7871;c c&#7847;u mái, do Phùng Kh&#7855;c Khoan xây vào n&#259;m 1602. C&#7847;u Nh&#7853;t Tiên &#7903; bên trái, trông vào &#273;&#7873;n Tam Ph&#7911; xây trên m&#7897;t hòn &#273;&#7843;o gi&#7919;a h&#7891;. Bên ph&#7843;i là c&#7847;u Nguy&#7879;t Tiên, n&#7889;i v&#7899;i con &#273;&#432;&#7901;ng lên núi. Trên núi có chùa Cao, v&#7889;n là Hi&#7875;n Th&#7909;y Am, còn có tên là &#272;&#7881;nh S&#417;n T&#7921;, là n&#417;i Thi&#7873;n s&#432; T&#7915; &#272;&#7841;o H&#7841;nh &#273;&#7871;n tu &#273;&#7847;u tiên. Trên vách chùa còn kh&#7855;c nh&#7919;ng bài th&#417; t&#7913;c c&#7843;nh c&#7911;a Nguy&#7877;n Tr&#7921;c và Nguy&#7877;n Th&#432;&#7907;ng Hi&#7873;n. T&#432;&#417;ng truy&#7873;n r&#7857;ng &#273;&#7897;ng Ph&#7853;t Tích &#7903; sau chùa là n&#417;i T&#7915; &#272;&#7841;o H&#7841;nh thoát xác &#273;&#7875; &#273;&#7847;u thai làm vua Lý Th&#7847;n Tông. Phía trên chùa Cao có m&#7897;t m&#7863;t b&#7857;ng g&#7885;i là ch&#7907; Tr&#7901;i v&#7899;i nhi&#7873;u t&#7843;ng &#273;á hình bàn gh&#7871;, k&#7879; bày hàng, ly r&#432;&#7907;u... trong &#273;ó có m&#7897;t phi&#7871;n &#273;á nh&#7861;n lì &#273;&#432;&#7907;c g&#7885;i là bàn c&#7901; tiên. Có l&#7869; n&#417;i &#273;ây ngày x&#432;a các b&#7853;c trích tiên v&#7851;n ng&#7891;i ch&#417;i c&#7901;, u&#7889;ng r&#432;&#7907;u, th&#432;&#7903;ng tr&#259;ng và ngâm th&#417;. T&#7915; chùa Cao, &#273;i vòng ra phía sau là hang C&#7855;c C&#7899;, là n&#417;i tình t&#7921; c&#7911;a trai gái ngày x&#432;a trong nh&#7919;ng ngày h&#7897;i hè, nh&#432; ca dao &#273;ã ghi l&#7841;i:</font></p> <p align="justify" style="margin-top: 0; margin-bottom: 0"> <font face="Arial" size="2">Gái ch&#432;a ch&#7891;ng trông hang C&#7855;c C&#7899;, </font></p> <p align="justify" style="margin-top: 0; margin-bottom: 0"> <font face="Arial" size="2">Trai ch&#432;a v&#7907; nh&#7899; h&#7897;i chùa Th&#7847;y. </font></p> <p align="justify"><font face="Arial" size="2">&#272;i ng&#432;&#7907;c lên trên là &#273;&#7871;n &#273;&#7873;n Th&#432;&#7907;ng. G&#7847;n &#273;&#7873;n Th&#432;&#7907;ng có hang B&#7909;t M&#7885;c v&#7899;i nhi&#7873;u t&#7843;ng &#273;á &#273;&#432;&#7907;c th&#7901;i gian bào mòn trông nh&#432; t&#432;&#7907;ng Ph&#7853;t. Ti&#7871;p &#273;ó là hang Bò v&#7899;i l&#7889;i vào âm u. Cách m&#7897;t &#273;o&#7841;n là &#273;&#7871;n hang Gió v&#7899;i nh&#7919;ng ng&#7885;n gió th&#7893;i thông th&#7889;c c&#7843; hai &#273;&#7847;u. &#7902; chân núi phía Tây còn có chùa B&#7889;i Am, còn g&#7885;i là chùa M&#7897;t Mái, chùa có tên nh&#432; v&#7853;y là vì chùa ch&#7881; có m&#7897;t mái ngói, m&#7863;t sau chùa d&#7921;a vào vách núi. Nh&#432; v&#7853;y, quanh núi Th&#7847;y, ngoài chùa Th&#7847;y còn có c&#7843; m&#7897;t c&#7909;m ki&#7871;n trúc Ph&#7853;t giáo &#273;&#432;&#7907;c xây d&#7921;ng trong nh&#7919;ng kho&#7843;ng th&#7901;i gian khác nhau.</font></p> <p align="justify"><font face="Arial" size="2">Trong m&#7897;t bài ký ghi trên vách núi, Chúa Tr&#7883;nh C&#259;n &#273;ã phác h&#7885;a c&#7843;nh chùa Th&#7847;y “nh&#432; viên ng&#7885;c n&#7893;i lên gi&#7919;a &#273;ám s&#7887;i &#273;á, r&#7841;ng v&#7867; xuân t&#432;&#417;i kh&#7855;p c&#7843; b&#7889;n mùa. &#272;&#7897;ng trên h&#7879;t nh&#432; cõi thanh h&#432;, bên vách còn in mây ráng. Ao R&#7891;ng thông sang b&#7871;n siêu &#273;&#7897;, c&#7847;u tiên Nh&#7853;t Nguy&#7879;t &#273;ôi v&#7847;ng. Hình t&#7921;a bình phong, sông nh&#432; d&#7843;i l&#7909;a”. H&#7897;i chùa Th&#7847;y di&#7877;n ra t&#7915; ngày mùng 5 &#273;&#7871;n ngày mùng 7 tháng ba Âm l&#7883;ch hàng n&#259;m. Trong ngày h&#7897;i, nhi&#7873;u t&#259;ng ni t&#7915; các n&#417;i khác trong vùng cùng v&#7873; &#273;ây d&#7921; l&#7877; trong nh&#7919;ng b&#7897; cà sa trang tr&#7885;ng, tay c&#7847;m g&#7853;y hoa, mi&#7879;ng t&#7909;ng kinh trong ti&#7871;ng mõ tr&#7847;m &#273;&#7873;u. L&#7877; cúng Ph&#7853;t và trai &#273;àn - m&#7897;t di&#7877;n x&#432;&#7899;ng có tính ch&#7845;t tôn giáo - &#273;&#432;&#7907;c th&#7921;c hi&#7879;n có s&#7921; ph&#7889;i h&#7907;p c&#7911;a các nh&#7841;c c&#7909; dân t&#7897;c. Nh&#432;ng h&#7897;i chùa Th&#7847;y không ch&#7881; có nh&#7919;ng nghi th&#7913;c tôn giáo. &#7902; &#273;ây còn có trò múa r&#7889;i n&#432;&#7899;c mang &#273;&#7853;m s&#7855;c thái dân gian mà ngày nay có ti&#7871;ng vang &#7903; nhi&#7873;u n&#432;&#7899;c. Trai thanh gái l&#7883;ch g&#7847;n xa tìm &#273;&#7871;n h&#7897;i chùa Th&#7847;y còn &#273;&#7875; th&#7887;a mãn tính m&#7841;o hi&#7875;m khi leo núi và khao khát bày t&#7887; tình yêu trong m&#7897;t khung c&#7843;nh thiên nhiên r&#7897;ng m&#7903;:</font></p> <p align="justify"><font face="Arial" size="2"><em>R&#7911; nhau lên núi Sài S&#417;n <br> Ai làm &#273;á &#432;&#7899;t &#273;&#432;&#7901;ng tr&#417;n h&#7905;i mình? <br> H&#7887;i non, non nh&#7919;ng làm thinh <br> Ph&#7843;i r&#7857;ng non &#273;ã vô tình v&#7899;i ai? <br> N&#432;&#7899;c non ví ch&#7859;ng chìu &#273;&#7901;i <br> M&#7855;t xanh &#273;âu l&#7869; ph&#7909; ng&#432;&#7901;i tình chung? <br> Yêu nhau ta d&#7855;t nhau cùng <br> Non bao nhiêu &#273;á n&#7863;ng lòng b&#7845;y nhiêu. </em></font></p> <p align="left"><font face="Arial" size="2">(Á Nam Tr&#7847;n Tu&#7845;n Kh&#7843;i)</font></p> <p align="right"><font face="Arial" size="2"><b><i>Theo C&#7847;n Th&#417;</i></b></font></p> </body> </html>

BÌNH LUẬN

CÓ THỂ BẠN QUAN TÂM

Tuổi trẻ TP. Hồ Chí Minh khắc ghi lời căn dặn của đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng luôn tiên phong tình nguyện vì cộng đồng; thực hiện khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc. Ngày 21/7/2024, Quận 6 đã chỉ đạo đồng loạt các cơ sở Đoàn - Hội trên địa bàn Quận ra quân "Ngày chủ nhật xanh" lần thứ 154.

Agile Việt Nam
;