Chùa Thầy

<html> <head> <meta http-equiv="Content-Language" content="en-us"> <meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=windows-1252"> <title>Chùa Th&#7847;y</title> </head> <body> <p align="center"><b><font face="Arial" size="2" color="#0000FF"> <span id="newscontent1_MsgSubject">Chùa Th&#7847;y</span></font></b></p> <div style="float: left; width: 182px; height: 48px"> <table border="0" width="100%" id="table1"> <tr> <td><img border="0" src="chua%20thay.JPG" width="221" height="312"></td> </tr> <tr> <td> <p align="center"> <span style="font-size: 10pt; color: #808080; font-family: Arial"> <i>Th&#7911;y &#273;ình trên h&#7891; Long Chi&#7875;u trong qu&#7847;n th&#7875; Chùa Th&#7847;y</i></span></td> </tr> </table> </div> <p align="justify"><font face="Arial" size="2">Chùa Th&#7847;y là m&#7897;t ngôi chùa &#7903; chân núi Sài S&#417;n, làng Hoàng Xá, xã Ph&#432;&#7907;ng Cách, huy&#7879;n Qu&#7889;c Oai, t&#7881;nh Hà Tây (nay là xã Sài S&#417;n, huy&#7879;n Qu&#7889;c Oai, t&#7881;nh Hà Tây), cách Hà N&#7897;i kho&#7843;ng 20 km v&#7873; phía Tây Nam, &#273;i theo &#273;&#432;&#7901;ng cao t&#7889;c Láng - Hòa L&#7841;c. Sài S&#417;n có tên Nôm là núi Th&#7847;y, nên chùa &#273;&#432;&#7907;c g&#7885;i là chùa Th&#7847;y. Chùa &#273;&#432;&#7907;c xây d&#7921;ng t&#7915; th&#7901;i nhà Lý. &#272;ây là n&#417;i tu hành c&#7911;a Thi&#7873;n s&#432; T&#7915; &#272;&#7841;o H&#7841;nh, lúc này núi Th&#7847;y còn g&#7885;i là núi Ph&#7853;t Tích. Chùa Láng g&#7855;n li&#7873;n v&#7899;i giai &#273;o&#7841;n &#273;&#7847;u c&#7911;a cu&#7897;c &#273;&#7901;i T&#7915; &#272;&#7841;o H&#7841;nh, còn chùa Th&#7847;y l&#7841;i ch&#7913;ng ki&#7871;n quãng &#273;&#7901;i sau cùng cho &#273;&#7871;n ngày thoát xác c&#7911;a v&#7883; s&#432; th&#7871; h&#7879; th&#7913; 12 thu&#7897;c dòng Thi&#7873;n T&#7923; ni &#273;a l&#432;u chi này.</font></p> <p align="justify"><font face="Arial" size="2">Ban &#273;&#7847;u chùa Th&#7847;y ch&#7881; là m&#7897;t am nh&#7887; g&#7885;i là H&#432;&#417;ng H&#7843;i Am, n&#417;i Thi&#7873;n s&#432; T&#7915; &#272;&#7841;o H&#7841;nh tr&#7909; trì. Vua Lý Nhân Tông &#273;ã cho xây d&#7921;ng l&#7841;i g&#7891;m hai c&#7909;m chùa: chùa Cao (&#272;&#7881;nh S&#417;n T&#7921;) trên núi và chùa D&#432;&#7899;i (t&#7913;c chùa C&#7843;, tên ch&#7919; là Thiên Phúc T&#7921;). &#272;&#7847;u th&#7871; k&#7927; 17, D&#297;nh Qu&#7853;n Công cùng hoàng t&#7897;c ch&#259;m lo vi&#7879;c trùng tu, xây d&#7921;ng &#273;i&#7879;n Ph&#7853;t, &#273;i&#7879;n Thánh; sau &#273;ó là nhà h&#7853;u, nhà bia, gác chuông. Theo thuy&#7871;t phong th&#7911;y, chùa &#273;&#432;&#7907;c xây d&#7921;ng trên th&#7871; &#273;&#7845;t hình con r&#7891;ng. Phía tr&#432;&#7899;c chùa, bên trái là ng&#7885;n Long &#272;&#7849;u, l&#432;ng chùa và bên ph&#7843;i d&#7921;a vào núi Sài S&#417;n. Chùa quay m&#7863;t v&#7873; h&#432;&#7899;ng Nam, tr&#432;&#7899;c chùa, n&#7857;m gi&#7919;a Sài S&#417;n và Long &#272;&#7849;u là m&#7897;t h&#7891; r&#7897;ng mang tên Long Chi&#7875;u hay Long Trì (Ao R&#7891;ng). Sân có hàm r&#7891;ng.</font></p> <p align="justify"><font face="Arial" size="2">Chùa Th&#7847;y g&#7891;m ba tòa nhà ch&#7841;y song song nhau d&#7921;ng trên n&#7873;n cao bó &#273;á h&#7897;c xanh. Tòa ngoài g&#7885;i là nhà ti&#7873;n t&#7871; hay chùa H&#7841;. Tòa gi&#7919;a là trung &#273;i&#7879;n hay chùa Trung, tòa trong cùng là th&#432;&#7907;ng &#273;i&#7879;n, th&#7901; các hóa thân c&#7911;a Thi&#7873;n s&#432; T&#7915; &#272;&#7841;o H&#7841;nh, di&#7877;n t&#7843; 3 “ki&#7871;p” c&#7911;a T&#7915; &#272;&#7841;o H&#7841;nh: T&#259;ng, Ph&#7853;t và &#272;&#7871; v&#432;&#417;ng. Bên trái là t&#432;&#7907;ng toàn thân Thi&#7873;n s&#432; b&#7857;ng g&#7895; b&#7841;ch &#273;àn l&#7855;p máy t&#7921; &#273;&#7897;ng có th&#7875; &#273;&#7913;ng lên ng&#7891;i xu&#7889;ng &#273;&#432;&#7907;c, nh&#7855;c nh&#7903; th&#7901;i k&#7923; ngài &#273;i tu &#7903; H&#432;&#417;ng H&#7843;i am &#273;ã làm thu&#7889;c tr&#7883; b&#7879;nh c&#7913;u ng&#432;&#7901;i và dày công sáng t&#7841;o môn ngh&#7879; thu&#7853;t múa r&#7889;i n&#432;&#7899;c c&#7893; truy&#7873;n &#273;&#7875; cho dân gi&#7843;i trí. T&#432;&#7907;ng &#273;&#7863;t trên ngai, sau l&#432;ng ngai ch&#7841;m tr&#7893; hình &#273;&#7847;u r&#7891;ng, l&#432;&#7905;i búa, s&#7915;ng tê, ng&#7885;c báu... Chính gi&#7919;a là t&#432;&#7907;ng Thi&#7873;n s&#432; khi &#273;ã thành Ph&#7853;t, &#273;&#7897;i m&#361; hoa sen, tay ch&#7855;p tr&#432;&#7899;c ng&#7921;c, khoác áo cà sa vóc vàng, &#273;&#7863;t trên m&#7897;t b&#7879; t&#432;&#7907;ng b&#7857;ng &#273;á th&#7901;i nhà Lý, có hình s&#432; t&#7917; &#273;&#7897;i tòa sen. B&#7879; &#273;á ch&#7841;m nh&#7919;ng cánh hoa sen, b&#7889;n m&#7863;t ch&#7841;m hình r&#7891;ng và hoa lá, b&#7889;n góc có hình th&#7847;n &#273;i&#7875;u Garuda. &#272;ây là di v&#7853;t th&#7901;i nhà Lý còn sót l&#7841;i duy nh&#7845;t &#7903; chùa. Bên ph&#7843;i là t&#432;&#7907;ng Thi&#7873;n s&#432; sau khi &#273;ã hóa, &#273;&#7847;u thai làm con trai c&#7911;a Sùng Hi&#7873;n H&#7847;u và tr&#7903; thành nhà vua Lý Th&#7847;n Tông. T&#432;&#7907;ng Lý Th&#7847;n Tông &#273;&#7847;u &#273;&#7897;i m&#361; bình thiên, mình khoác long bào, ng&#7891;i trên ngai vàng. Trong chùa còn có t&#432;&#7907;ng ông T&#7915; Vinh và bà T&#259;ng Th&#7883; Loan là cha m&#7865; T&#7915; &#272;&#7841;o H&#7841;nh và hai b&#7841;n &#273;&#7891;ng &#273;&#7841;o thân thi&#7871;t c&#7911;a ngài là Thi&#7873;n s&#432; Minh Không và Thi&#7873;n s&#432; Giác H&#7843;i. Hai bên chùa là hành lang dài th&#7901; m&#432;&#7901;i tám v&#7883; La Hán. Phía sau chùa là gác chuông và gác tr&#7889;ng.</font></p> <p align="justify"><font face="Arial" size="2">Tr&#432;&#7899;c c&#7917;a chùa có m&#7897;t h&#7891; n&#432;&#7899;c r&#7897;ng có tên là Long Trì. Gi&#7919;a h&#7891; có m&#7897;t th&#7911;y &#273;ình nh&#7887; vuông v&#7855;n, dùng làm n&#417;i di&#7877;n r&#7889;i n&#432;&#7899;c. Hai bên chùa có hai chi&#7871;c c&#7847;u mái, do Phùng Kh&#7855;c Khoan xây vào n&#259;m 1602. C&#7847;u Nh&#7853;t Tiên &#7903; bên trái, trông vào &#273;&#7873;n Tam Ph&#7911; xây trên m&#7897;t hòn &#273;&#7843;o gi&#7919;a h&#7891;. Bên ph&#7843;i là c&#7847;u Nguy&#7879;t Tiên, n&#7889;i v&#7899;i con &#273;&#432;&#7901;ng lên núi. Trên núi có chùa Cao, v&#7889;n là Hi&#7875;n Th&#7909;y Am, còn có tên là &#272;&#7881;nh S&#417;n T&#7921;, là n&#417;i Thi&#7873;n s&#432; T&#7915; &#272;&#7841;o H&#7841;nh &#273;&#7871;n tu &#273;&#7847;u tiên. Trên vách chùa còn kh&#7855;c nh&#7919;ng bài th&#417; t&#7913;c c&#7843;nh c&#7911;a Nguy&#7877;n Tr&#7921;c và Nguy&#7877;n Th&#432;&#7907;ng Hi&#7873;n. T&#432;&#417;ng truy&#7873;n r&#7857;ng &#273;&#7897;ng Ph&#7853;t Tích &#7903; sau chùa là n&#417;i T&#7915; &#272;&#7841;o H&#7841;nh thoát xác &#273;&#7875; &#273;&#7847;u thai làm vua Lý Th&#7847;n Tông. Phía trên chùa Cao có m&#7897;t m&#7863;t b&#7857;ng g&#7885;i là ch&#7907; Tr&#7901;i v&#7899;i nhi&#7873;u t&#7843;ng &#273;á hình bàn gh&#7871;, k&#7879; bày hàng, ly r&#432;&#7907;u... trong &#273;ó có m&#7897;t phi&#7871;n &#273;á nh&#7861;n lì &#273;&#432;&#7907;c g&#7885;i là bàn c&#7901; tiên. Có l&#7869; n&#417;i &#273;ây ngày x&#432;a các b&#7853;c trích tiên v&#7851;n ng&#7891;i ch&#417;i c&#7901;, u&#7889;ng r&#432;&#7907;u, th&#432;&#7903;ng tr&#259;ng và ngâm th&#417;. T&#7915; chùa Cao, &#273;i vòng ra phía sau là hang C&#7855;c C&#7899;, là n&#417;i tình t&#7921; c&#7911;a trai gái ngày x&#432;a trong nh&#7919;ng ngày h&#7897;i hè, nh&#432; ca dao &#273;ã ghi l&#7841;i:</font></p> <p align="justify" style="margin-top: 0; margin-bottom: 0"> <font face="Arial" size="2">Gái ch&#432;a ch&#7891;ng trông hang C&#7855;c C&#7899;, </font></p> <p align="justify" style="margin-top: 0; margin-bottom: 0"> <font face="Arial" size="2">Trai ch&#432;a v&#7907; nh&#7899; h&#7897;i chùa Th&#7847;y. </font></p> <p align="justify"><font face="Arial" size="2">&#272;i ng&#432;&#7907;c lên trên là &#273;&#7871;n &#273;&#7873;n Th&#432;&#7907;ng. G&#7847;n &#273;&#7873;n Th&#432;&#7907;ng có hang B&#7909;t M&#7885;c v&#7899;i nhi&#7873;u t&#7843;ng &#273;á &#273;&#432;&#7907;c th&#7901;i gian bào mòn trông nh&#432; t&#432;&#7907;ng Ph&#7853;t. Ti&#7871;p &#273;ó là hang Bò v&#7899;i l&#7889;i vào âm u. Cách m&#7897;t &#273;o&#7841;n là &#273;&#7871;n hang Gió v&#7899;i nh&#7919;ng ng&#7885;n gió th&#7893;i thông th&#7889;c c&#7843; hai &#273;&#7847;u. &#7902; chân núi phía Tây còn có chùa B&#7889;i Am, còn g&#7885;i là chùa M&#7897;t Mái, chùa có tên nh&#432; v&#7853;y là vì chùa ch&#7881; có m&#7897;t mái ngói, m&#7863;t sau chùa d&#7921;a vào vách núi. Nh&#432; v&#7853;y, quanh núi Th&#7847;y, ngoài chùa Th&#7847;y còn có c&#7843; m&#7897;t c&#7909;m ki&#7871;n trúc Ph&#7853;t giáo &#273;&#432;&#7907;c xây d&#7921;ng trong nh&#7919;ng kho&#7843;ng th&#7901;i gian khác nhau.</font></p> <p align="justify"><font face="Arial" size="2">Trong m&#7897;t bài ký ghi trên vách núi, Chúa Tr&#7883;nh C&#259;n &#273;ã phác h&#7885;a c&#7843;nh chùa Th&#7847;y “nh&#432; viên ng&#7885;c n&#7893;i lên gi&#7919;a &#273;ám s&#7887;i &#273;á, r&#7841;ng v&#7867; xuân t&#432;&#417;i kh&#7855;p c&#7843; b&#7889;n mùa. &#272;&#7897;ng trên h&#7879;t nh&#432; cõi thanh h&#432;, bên vách còn in mây ráng. Ao R&#7891;ng thông sang b&#7871;n siêu &#273;&#7897;, c&#7847;u tiên Nh&#7853;t Nguy&#7879;t &#273;ôi v&#7847;ng. Hình t&#7921;a bình phong, sông nh&#432; d&#7843;i l&#7909;a”. H&#7897;i chùa Th&#7847;y di&#7877;n ra t&#7915; ngày mùng 5 &#273;&#7871;n ngày mùng 7 tháng ba Âm l&#7883;ch hàng n&#259;m. Trong ngày h&#7897;i, nhi&#7873;u t&#259;ng ni t&#7915; các n&#417;i khác trong vùng cùng v&#7873; &#273;ây d&#7921; l&#7877; trong nh&#7919;ng b&#7897; cà sa trang tr&#7885;ng, tay c&#7847;m g&#7853;y hoa, mi&#7879;ng t&#7909;ng kinh trong ti&#7871;ng mõ tr&#7847;m &#273;&#7873;u. L&#7877; cúng Ph&#7853;t và trai &#273;àn - m&#7897;t di&#7877;n x&#432;&#7899;ng có tính ch&#7845;t tôn giáo - &#273;&#432;&#7907;c th&#7921;c hi&#7879;n có s&#7921; ph&#7889;i h&#7907;p c&#7911;a các nh&#7841;c c&#7909; dân t&#7897;c. Nh&#432;ng h&#7897;i chùa Th&#7847;y không ch&#7881; có nh&#7919;ng nghi th&#7913;c tôn giáo. &#7902; &#273;ây còn có trò múa r&#7889;i n&#432;&#7899;c mang &#273;&#7853;m s&#7855;c thái dân gian mà ngày nay có ti&#7871;ng vang &#7903; nhi&#7873;u n&#432;&#7899;c. Trai thanh gái l&#7883;ch g&#7847;n xa tìm &#273;&#7871;n h&#7897;i chùa Th&#7847;y còn &#273;&#7875; th&#7887;a mãn tính m&#7841;o hi&#7875;m khi leo núi và khao khát bày t&#7887; tình yêu trong m&#7897;t khung c&#7843;nh thiên nhiên r&#7897;ng m&#7903;:</font></p> <p align="justify"><font face="Arial" size="2"><em>R&#7911; nhau lên núi Sài S&#417;n <br> Ai làm &#273;á &#432;&#7899;t &#273;&#432;&#7901;ng tr&#417;n h&#7905;i mình? <br> H&#7887;i non, non nh&#7919;ng làm thinh <br> Ph&#7843;i r&#7857;ng non &#273;ã vô tình v&#7899;i ai? <br> N&#432;&#7899;c non ví ch&#7859;ng chìu &#273;&#7901;i <br> M&#7855;t xanh &#273;âu l&#7869; ph&#7909; ng&#432;&#7901;i tình chung? <br> Yêu nhau ta d&#7855;t nhau cùng <br> Non bao nhiêu &#273;á n&#7863;ng lòng b&#7845;y nhiêu. </em></font></p> <p align="left"><font face="Arial" size="2">(Á Nam Tr&#7847;n Tu&#7845;n Kh&#7843;i)</font></p> <p align="right"><font face="Arial" size="2"><b><i>Theo C&#7847;n Th&#417;</i></b></font></p> </body> </html>

BÌNH LUẬN

CÓ THỂ BẠN QUAN TÂM

Ngày 14-11, Nippon Maru - con tàu thanh niên biểu tượng cho sự đoàn kết của thanh niên ASEAN - Nhật Bản đã đến TP. Hồ Chí Minh sẵn sàng cho một hành trình đầy ý nghĩa tại Thành phố mang tên Bác.

Agile Việt Nam
;