<html>
<head>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=windows-1252">
<title>KỸ NĂNG SÁNG TÁC CỬ ĐIỆU MỘT BÀI</title>
<style>
<!--
p.MsoNormal
{mso-style-parent:"";
margin-bottom:.0001pt;
font-size:12.0pt;
font-family:VNI-Times;
margin-left:0cm; margin-right:0cm; margin-top:0cm}
-->
</style>
</head>
<body>
<p class="MsoNormal" align="center" style="text-align: center"><b>
<span style="font-family: Arial"><font size="2" color="#0000FF">KỸ NĂNG SÁNG TÁC
CỬ ĐIỆU MỘT BÀI HÁT SINH HOẠT</font></span></b></p>
<p class="MsoNormal" align="center" style="text-align: center"><b>
<span style="font-family: Arial"><font size="2"> </font></span></b></p>
<p class="MsoNormal"><b><span style="font-family: Arial">
<font size="2" color="#FF9900">I. Phân loại và nhận định:</font></span></b></p>
<p class="MsoNormal"><b><span style="font-family: Arial"><font size="2"> </font></span></b></p>
<p class="MsoNormal"><b><span style="font-family: Arial">
<font size="2" color="#008080">+ Loại bài hát suông: </font></span></b>
<span style="font-family: Arial"><font size="2">Trong một số nghi thức như câu
chuyện dưới cờ, câu chuyện tàn lửa ở đất trại, Linh hoạt viên yêu cầu mọi người
đứng nghiêm trang, hướng dẫn vài lời đưa vào chủ đề, mời hát chậm rãi, vừa đủ
nghe, không vỗ tay, không làm động tác hay cử điệu.</font></span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial"><font size="2"> </font></span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial"><font size="2">Ví dụ:
</font><i><font size="2">Anh em chúng ta chung một đường lên…</font></i></span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial"><font size="2"> </font></span></p>
<p class="MsoNormal"><b><span style="font-family: Arial"><font size="2">
<font color="#008080">+ Bài hát có vỗ tay:</font> </font></span></b>
<span style="font-family: Arial"><font size="2">Trong sinh hoạt, để gây bầu
không khí vui tươi nhộn nhịp, Linh hoạt viên có thể đề nghị vỗ tay theo nhịp
hoặc theo tiết tấu của bài hát, vỗ tay toàn bài hay chỉ vỗ câu cuối, hoặc chỉ vỗ
một số từ nào đó trong câu thay vì phải hát thành lời.</font></span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial"><font size="2"> </font></span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial"><font size="2">Ví dụ: Tang
tang tang tình tang tính…</font></span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial"><font size="2">Vỗ tay, vỗ
tay, cùng nhau hát mà vui cười…</font></span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial"><font size="2"> </font></span></p>
<p class="MsoNormal"><font color="#008080"><b><span style="font-family: Arial">
<font size="2">+ Bài hát có động tác:</font></span></b></font><span style="font-family: Arial"><font size="2"><font color="#008080">
</font>Trong sinh hoạt, Linh hoạt viên có thể sử dụng các động tác đơn giản, dứt
khoát kèm theo từng câu của bài hát sinh hoạt, thường là 4 động tác (nếu là nhịp
2/4 hoặc 4/4) hoặc 3 động tác (nếu là nhịp 3/4) cứ lặp đi lặp lại, ăn với các
phách mạnh và nhẹ của câu nhạc. Loại bài hát này có tác dụng gây bầu không khí
sôi nổi, giúp thư giãn, tỉnh ngủ khi đã ngồi lâu.</font></span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial"><font size="2"> </font></span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial"><font size="2">Ví dụ:
</font><i><font size="2">Lu lu lá lù, lù lá lu là lu la lế…</font></i></span></p>
<p class="MsoNormal"><i><span style="font-family: Arial"><font size="2">Ta hát
to hát nhỏ nhò nhỏ…</font></span></i></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial"><font size="2"> </font></span></p>
<p class="MsoNormal"><b><span style="font-family: Arial">
<font size="2" color="#008080">+ Bài hát có vũ điệu: </font></span></b>
<span style="font-family: Arial"><font size="2">Loại bài dùng làm các tiết mục
trình diễn của một nhóm, một đội, hay một toán bạn trẻ trên các sân khấu bỏ túi,
văn nghệ quần chúng, hoặc trong các dịp đốt lửa trại. Vì mang nhiều tính nghệ
thuật nên cần phải được tập luyện nhuần nhuyễn, đạt mức độ tương đối khá về nghệ
thuật.</font></span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial"><font size="2"> </font></span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial"><font size="2">Ví dụ:
</font><i><font size="2">Anh em ta về cùng nhau ta quây qu</font></i><font size="2">ầ</font></span><i><span style="font-family: Arial"><font size="2">n…</font></span></i></p>
<p class="MsoNormal"><i><span style="font-family: Arial"><font size="2">
Tình bằng có cái trống cơm…</font></span></i></p>
<p class="MsoNormal"><i><span style="font-family: Arial"><font size="2"> </font></span></i></p>
<p class="MsoNormal"><b><span style="font-family: Arial"><font size="2">
<font color="#008080">+ Bài hát có cử điệu:</font> </font></span></b>
<span style="font-family: Arial"><font size="2">Loại bài hát sinh hoạt đặc biệt
này cho tới nay vẫn còn ít sử dụng. Thật ra, dạng này rất dễ sáng tác, dễ lồng
các cử điệu vào, lại dễ tập cho cả tập thể đứng vòng tròn hoặc ngồi hoặc đứng
ngay trong lớp học. Mọi lứa tuổi đều có thể tham gia một cách hứng thú, sinh
động, gây ấn tượng sâu xa nhờ ý nghĩa của lời hát được minh họa bằng các cử điệu
đơn sơ gần với đời sống thường nhật.</font></span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial"><font size="2"> </font></span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial"><font size="2">Ví dụ:
</font><i><font size="2"> Chiều nay em đi câu cá…</font></i></span></p>
<p class="MsoNormal"><i><span style="font-family: Arial"><font size="2">
</font></span></i></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial"><font size="2"> </font></span></p>
<p class="MsoNormal"><b><span style="font-family: Arial">
<font size="2" color="#FF9900">II. Định nghĩa bài hát có cử điệu:</font></span></b></p>
<p class="MsoNormal"><b><span style="font-family: Arial"><font size="2"> </font></span></b></p>
<p class="MsoNormal"><b><span style="font-family: Arial">
<font size="2" color="#008080">+ Cử chỉ: </font></span></b></p>
<p class="MsoNormal"><b><span style="font-family: Arial"><font size="2"> </font></span></b></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial"><font size="2">Cách làm,
cách minh họa, cách biểu diễn một sự vật, một sự việc hay một ý tưởng trừu tượng
bằng bàn tay.</font></span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial"><font size="2"> </font></span></p>
<p class="MsoNormal"><b><span style="font-family: Arial">
<font size="2" color="#008080">+ Dáng điệu: </font></span></b></p>
<p class="MsoNormal"><b><span style="font-family: Arial"><font size="2"> </font></span></b></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial"><font size="2">Vẻ bề ngoài
của khuôn mặt, của toàn thân mình ăn khớp với nhịp độ của công việc, của âm
nhạc.</font></span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial"><font size="2"> </font></span></p>
<p class="MsoNormal"><b><span style="font-family: Arial"><font size="2">. </font>
</span></b><span style="font-family: Arial"><font size="2">Vậy,
<font color="#008080"><b>Bài hát có cử Điệu</b></font> chính là một dạng bài hát
ngắn có kèm theo các cử chỉ và dáng điệu đơn giản rõ nét, để diễn tả tối đa nội
dung của từng câu, từng ý trong bài hát.</font></span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial"><font size="2"> </font></span></p>
<p class="MsoNormal"><b><span style="font-family: Arial">
<font size="2" color="#FF9900">III. Giá trị của cử điệu:</font></span></b></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial"><font size="2"> </font></span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial"><font size="2">Các cử điệu
mang tính cách tế nhị, kín đáo, lại vừa phong phú về mặt biểu hiện cảm xúc của
người Đông Phương (Ấn Độ, Trung Hoa, Nhật Bản, Đại Hàn, Việt Nam…) thì các cử
điệu, dẫu không dùng đến lời nói, vẫn có thể diễn đạt nhiều ý tứ sâu sắc. </font>
</span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial"><font size="2"> </font></span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial"><font size="2">Thậm chí,
các cử điệu còn được ứng dụng một cách tự nhiên trong việc <b>giáo dục nhân bản
</b>không chỉ đối với trẻ em mà cho cả người lớn trong các mối tương quan với <b>
chính mình</b>, với <b>tha nhân</b>, với <b>thiên nhiên</b>.</font></span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial"><font size="2"> </font></span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial"><font size="2">Cử điệu
diễn tả <b>lòng tri ân, sự kính trọng, quan niệm sống bác ái, vui tươi lạc quan</b>…
Cử điệu giúp bày tỏ những tính cách và ước nguyện kín ẩn của nội tâm như <b>vâng
phục, khiêm tốn, hồn nhiên trong sáng</b>…</font></span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial"><font size="2"> </font></span></p>
<p class="MsoNormal"><b><span style="font-family: Arial">
<font size="2" color="#FF9900">IV. Chuẩn bị cho một bài hát có cử điệu:</font></span></b></p>
<p class="MsoNormal"><b><span style="font-family: Arial"><font size="2"> </font></span></b></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial"><font size="2">Để đạt được
thành công, Linh hoạt viên cần ý thức về bầu không khí, về khung cảnh, về đối
tượng tham gia, về mục tiêu nhắm tới để chuẩn bị cho xứng hợp. Cần chú ý các yếu
tố sau đây:</font></span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial"><font size="2"> </font></span></p>
<p class="MsoNormal"><b><span style="font-family: Arial">
<font size="2" color="#008080">+ Về bài hát sinh hoạt: </font></span></b></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial"><font size="2"> </font></span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial"><font size="2">Nên sáng
tác hoặc chọn các bài hát ngắn, chân phương, 4 hoặc 8 câu, có âm vận, có ý tứ
đơn giản, dễ thương, trải ra trong 16 trường canh, theo nhịp 2/4 tươi tắn khỏe
mạnh hoặc nhịp ¾ duyên dáng nhẹ nhàng.</font></span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial"><font size="2"> </font></span></p>
<p class="MsoNormal"><b><span style="font-family: Arial">
<font size="2" color="#008080">+ Về cử điệu kèm theo:</font></span></b></p>
<p class="MsoNormal"><b><span style="font-family: Arial"><font size="2"> </font></span></b></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial"><font size="2">Mổi câu hát
chỉ nên minh họa bằng 1 hoặc 2 cử điệu đơn giản, nhịp ăn khớp tiết tấu nhạc,
thường sử dụng các ngón tay, bàn tay, cánh tay, phối hợp với động tác của chân
và sự di chuyển thân mình, đồng thời hài hòa với ánh mắt và nét mặt.</font></span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial"><font size="2"> </font></span></p>
<p class="MsoNormal"><font color="#008080"><b><span style="font-family: Arial">
<font size="2">+ Về tập thể tham dự:</font></span></b><span style="font-family: Arial"><font size="2">
</font></span></font></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial"><font size="2"> </font></span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial"><font size="2">Nên chọn
hình thức vòng tròn cho sinh hoạt ngoài trời, nửa vòng tròn nếu nhắm đến một
nghi thức, đôi khi phải ứng biến ngay trong lớp học.</font></span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial"><font size="2"> </font></span></p>
<p class="MsoNormal"><font color="#008080"><b><span style="font-family: Arial">
<font size="2">+ Về Linh hoạt viên:</font></span></b><span style="font-family: Arial"><font size="2">
</font></span></font></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial"><font size="2"> </font></span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial"><font size="2">Nên hát mẫu
kèm theo cử điệu mẫu một cách chậm rãi rõ ràng, tập cho tập thể, sau đó làm nháp
và chính thức. Có thể cho điểm số 1 – 2 nếu cần có các cặp làm cử điệu đối xứng.
Có thể giới thiệu ý nghĩa bài hát trước hoặc sau khi đã cùng làm.</font></span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial"><font size="2"> </font></span></p>
<p class="MsoNormal"><b><span style="font-family: Arial">
<font size="2" color="#FF9900">V. Diễn xuất các cử điệu:</font></span></b></p>
<p class="MsoNormal"><b><span style="font-family: Arial"><font size="2"> </font></span></b></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial"><font size="2">Linh hoạt
viên đòi hỏi có nhiều sáng kiến, biến báo và có tâm hồn sâu sắc, giàu cảm xúc,
nên có thể dễ dàng chọn, sáng tác và thể hiện các cử điệu cho đúng ý nghĩa, cân
đối, duyên dáng, đạt mức nghệ thuật tối thiểu: Dưới đây là một số nguyên tắc cần
lưu ý về các cử điệu.</font></span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial"><font size="2"> </font></span></p>
<p class="MsoNormal"><b><span style="font-family: Arial">
<font size="2" color="#008080">+ Thống nhất đầu – cuối:</font></span></b></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial"><font size="2"> </font></span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial"><font size="2">Nhanh hay
chậm, dí dỏm hay trang trọng, sôi nổi hay dịu dàng, sao cho thích hợp với nội
dung và tính cách của bài hát, tuy vậy đôi khi vẫn có thể thay đổi nhịp độ và
tiết điệu để gây ấn tượng, đồng thời kết hợp các tiếng hò, tiếng hô, tiếng gọi,
băng reo để tạo bầu khí sôi động.</font></span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial"><font size="2"> </font></span></p>
<p class="MsoNormal"><b><span style="font-family: Arial">
<font size="2" color="#008080">+ Thứ tự trái – phải:</font></span></b></p>
<p class="MsoNormal"><b><span style="font-family: Arial"><font size="2"> </font></span></b></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial"><font size="2">Tay trái
thường làm trước tay phải, chân trái cũng bước trước chân phải, do vậy thân mình
cũng quay sang trái trước rồi quay sang phải sau.</font></span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial"><font size="2"> </font></span></p>
<p class="MsoNormal"><b><span style="font-family: Arial">
<font size="2" color="#008080">+ Đối xứng trước – sau:</font></span></b></p>
<p class="MsoNormal"><b><span style="font-family: Arial"><font size="2"> </font></span></b></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial"><font size="2">Cử điệu
thường sẽ được đưa lên rồi đưa xuống, đưa sang trái rồi đưa sang phải, vươn tới
trước rồi lại thu về phía mình, mở rộng ra ngoài rồi lại khép vào trong.</font></span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial"><font size="2"> </font></span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial"><font size="2">Với 3 yếu
tố căn bản nêu trên, các cử điệu cần phải liền lạc, không đứt quãng đột ngột,
tất cả làm thành một chu kỳ biến diễn hài hòa, đẹp mắt mà lại có ý nghĩa.</font></span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial"><font size="2"> </font></span></p>
<p class="MsoNormal"><b><span style="font-family: Arial">
<font size="2" color="#FF9900">VI. Hiệu quả của bài hát có cử điệu:</font></span></b></p>
<p class="MsoNormal"><b><span style="font-family: Arial"><font size="2"> </font></span></b></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial"><font size="2">Bài hát có
cử điệu thường được các Linh hoạt viên vận dụng nhằm các mục đích như sau:</font></span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial"><font size="2"> </font></span></p>
<p class="MsoNormal"><font color="#008080"><b><span style="font-family: Arial">
<font size="2">+ Xáo trộn vị trí:</font></span></b><span style="font-family: Arial"><font size="2">
</font></span></font></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial"><font size="2"> </font></span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial"><font size="2">Một số bài
hát có cử điệu sẽ khéo kéo xáo trộn chỗ của mỗi người trong vòng tròn một cách
tự nhiên, không gượng ép, tránh được việc cụm lại thành các nhóm nam – nữ riêng
rẽ.</font></span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial"><font size="2"> </font></span></p>
<p class="MsoNormal"><font color="#008080"><b><span style="font-family: Arial">
<font size="2">+ Gây dựng bầu không khí:</font></span></b><span style="font-family: Arial"><font size="2">
</font></span></font></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial"><font size="2"> </font></span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial"><font size="2">Bài hát có
cử điệu luôn tạo được sự vui tươi linh hoạt, làm nên tâm tình hiệp nhất trong
tập thể, xóa nhòa mọi cách biệt tuổi tác, gi</font></span><span style="font-family: Times New Roman"><font size="2">ớ</font></span><font size="2">i</font><span style="font-family: Arial"><font size="2">
tính, trình độ và tâm lý bỡ ngỡ hoặc khép kín trong các dịp họp mặt, lửa trại,
sinh hoạt vòng tròn ngoài trời…</font></span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial"><font size="2"> </font></span></p>
<p class="MsoNormal"><b><span style="font-family: Arial">
<font size="2" color="#008080">+ Góp phần giáo dục:</font></span></b></p>
<p class="MsoNormal"><b><span style="font-family: Arial"><font size="2"> </font></span></b></p>
<p class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial"><font size="2">Bài hát có
cử điệu chuyển tải được nội dung giáo dục hướng thượng và vị tha một cách nhẹ
nhàng mà lại thấm thía, tránh được kiểu nói nặng về huấn đức khô khan.</font></span></p>
</body>
</html>