<html>
<head>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=windows-1252">
<title>PHƯƠNG PHÁP SÂN KHẤU HÓA</title>
</head>
<body>
<span id="PageContent_News_NewsDetail0">
<p align="center"><font face="Arial" color="#0066ff" size="2"><b>PHƯƠNG PHÁP SÂN
KHẤU HÓA</b></font></p>
<p align="justify"><font face="Arial" size="2">Sân khấu hóa là gì?<br>
<br>
* Là những hoạt động đại chúng (chính trị, văn hóa, giáo dục…) được tiến hành
theo đặc trưng của nghệ thuật sân khấu. Các nội dung sinh hoạt (có chủ đề) được
chuyển tải liên tục, chặt chẽ bằng nghệ thuật dàn cảnh và biểu diễn.<br>
<br>
- Sân khấu hóa có thể mang tính chuyên nghiệp hoặc không chuyên.</font></p>
<p><font style="FONT-SIZE: 9pt" face="Arial"><b>GIỚI THIỆU NHỮNG LOẠI HÌNH SÂN
KHẤU HÓA THƯỜNG GẶP TRONG SINH HOẠT CỦA ĐOÀN</b></font></p>
<p align="justify"><font face="Arial" color="#3366ff" size="2">1. Hoạt cảnh
truyền thống:</font></p>
<ul>
<li>
<p align="justify"><font face="Arial" size="2">Là hình thức tái hiện một sự
kiện lịch sử, hình tượng nhân vật lịch sử, quá trình hình thành một dân tộc,
vùng đất hay một tổ chức xã hội… để giáo dục truyền thống và ca ngợi những
phẩm chất tốt đẹp của con người, đất nước.<br>
</font> </li>
<li>
<p align="justify"><font face="Arial" size="2">Hình thức sân khấu thường bao
gồm 2 nội dung:<br>
Cảnh diễn: là hình tượng của sự kiện, của nhân vật.<br>
Lời thoại: để thuyết minh cho cảnh diễn.</font> </li>
</ul>
<p align="justify"><font face="Arial" size="2"><font color="#3366ff">2. Sân khấu
hóa lễ hội:</font><br>
Một lễ hội thường bao gồm 2 nội dung: phần lễ và phần hội.</font></p>
<ul>
<li>
<p align="justify"><font face="Arial" size="2">Hình thức sân khấu:</font>
</li>
</ul>
<blockquote>
<p align="justify"><font face="Arial" size="2">* Phần lễ: việc tái hiện sự
kiện, hình tượng nhân vật được lấy làm tinh thần của ngày lễ (ở lễ hội
truyền thống dân gian thì đây là phần nghi lễ mang yếu tố tâm linh, thiêng
liêng và thường được thiết lập, quy định từ lâu - còn ở lễ hội hiện đại thì
phần sân khấu nghi lễ thường mang tính sáng tạo, tượng trưng và mới lạ…).</font></p>
<p align="justify"><font face="Arial" size="2">* Phần hội: hướng dẫn người
tham dự sinh hoạt và có hành động hưởng ứng như: múa, hát, diễu hành, vẫy
cờ, trò chơi.</font></p>
</blockquote>
<p align="justify"><font face="Arial" color="#3366ff" size="2">3. Sân khấu hóa
thông tin báo cáo:</font></p>
<ul>
<li>
<p align="justify"><font face="Arial" size="2">Nội dung: nhằm thông tin, báo
cáo tổng kết một quá trình hoạt động tới đông đảo thành viên (trong tổ chức)
hoặc rộng rãi quần chúng trong xã hội.<br>
</font> </li>
<li>
<p align="justify"><font face="Arial" size="2">Hình thức: là một tiểu phẩm
kịch trọn vẹn (có thể là tấu hài) có đầy đủ các nhân vật để xử lý nội dung
báo cáo thông qua việc xây dựng, giải quyết các mâu thuẫn giữa các nhân vật.</font>
</li>
</ul>
<p align="justify"><font face="Arial" color="#3366ff" size="2">4. Sân khấu hóa
thông tin tuyên truyền:</font></p>
<ul>
<li>
<p align="justify"><font face="Arial" size="2">Là những tiểu phẩm kịch ngắn
nhằm tuyên truyền, cổ động các vấn đề xã hội như : kế hoạch hóa gia đình,
phòng chống ma túy - AIDS, phát động phong trào, bảo vệ môi trường, chăm sóc
trẻ em…<br>
</font> </li>
<li>
<p align="justify"><font face="Arial" size="2">Thông qua câu chuyện sân khấu
để phân tích, thuyết phục những mặt trái, mặt phải - cái lợi, cái hại… của
những vấn đề được nêu lên.<br>
</font> </li>
<li>
<p align="justify"><font face="Arial" size="2">Chương trình thường được kết
hợp với phần nói chuyện của tuyên truyền viên và các hình thức tuyên truyền
khác như panô, ápphích, tờ bướm.<br>
</font> </li>
<li>
<p align="justify"><font face="Arial" size="2">Sân khấu thông tin tuyên
truyền luôn mang tính nhanh nhạy kịp thời…, dễ hiểu, dễ cảm nhận và ngắn
gọn.<br>
<br>
Ví dụ: Tuyên truyền chiến dịch "Ngày chủ nhật xanh" sân khấu khai thác sự
đối lập giữa tác hại và sự lợi ích xã hội của công tác vệ sinh môi trường,
xây dựng những nhân vật đại diện cho 2 phía (bên tả - bên hữu) để thuyết
phục lẫn nhau…</font> </li>
</ul>
<p align="justify"><font face="Arial" color="#3366ff" size="2">5. Sân khấu hóa
diễn đàn:</font></p>
<ul>
<li>
<p align="justify"><font face="Arial" size="2">Diễn đàn: là nơi mọi người
công khai bày tỏ ý kiến, quan điểm của mình về những vấn đề đang được nêu
ra.<br>
</font> </li>
<li>
<p align="justify"><font face="Arial" size="2">Tiểu phẩm: là dạng kịch minh
họa vấn đề đang được nêu ra trong buổi diễn đàn (có thể chỉ là một tình
huống của sự việc) giúp mọi người hiểu rõ vấn đề, cũng có thể lấy tiểu phẩm
đó làm dẫn chứng cho những lý lẽ của mình.<br>
<br>
Ví dụ: + Diễn đàn: "Sống trung thực".<br>
<br>
+ Có thể xây dựng tiểu phẩm: câu chuyện về một chiến sĩ hải quan: Trước mắt
là những đồng tiền mua chuộc, dụ dỗ… Sau lưng là cuộc sống khó khăn … Vậy
nên hay không nên nhận (đồng tiền mua chuộc)? Sự "phân vân" của nhân vật là
là tình huống "có vấn đề" cho buổi diễn đàn.</font> </li>
</ul>
<p align="center"><font face="Arial" color="#0066ff" size="2"><b>NHỮNG BƯỚC TIẾN
HÀNH XÂY DỰNG MỘT TÁC PHẨM SÂN KHẤU HÓA</b></font></p>
<p align="justify"><font face="Arial" size="2">1. Một vài yếu tố cần xác định
trước khi soạn thảo chương trình, nội dung tác phẩm:<br>
* Xác định:</font></p>
<ul>
<li>
<p align="justify"><font face="Arial" size="2">Nội dung, đề tài: phải xác
định được mục đích, ý nghĩa của buổi sinh hoạt, từ đó xác định luôn mục đích
ý nghĩa của nội dung tác phẩm sân khấu.<br>
</font> </li>
<li>
<p align="justify"><font face="Arial" size="2">Nghiên cứu đối tượng: (khán
giả và những người tham gia chương trình tác phẩm) phải nắm được số lượng
người tham dự, trình độ, năng khiếu…<br>
</font> </li>
<li>
<p align="justify"><font face="Arial" size="2">Cơ sở vật chất cần thiết phải
có: Không gian, sân khấu; Hệ thống âm thanh, ánh sáng; vật liệu trang trí,
hóa trang, đạo cụ…; Kinh phí thực hiện; Thời gian dành cho việc sáng tác
kịch bản và tập diễn…; Nhân lực tham gia: số lượng, trình độ, năng khiếu;
Thời lượng chương trình.</font> </li>
</ul>
<p align="justify"><font face="Arial" size="2">Đó là những yếu tố cần xác định
trước khi tiến hành viết kịch bản, hình thành tác phẩm sân khấu.<br>
<br>
2. Viết kịch bản:<br>
* Kịch bản: là nội dung câu chuyện sân khấu (chuyển tải nội dung buổi sinh hoạt)
trong đó có: nhân vật, hoàn cảnh câu chuyện, "hành động" của nhân vật trong từng
tình cảnh câu chuyện… được trình bày bằng ký tự văn học.</font></p>
<p align="justify"><font face="Arial" size="2">- Mỗi kịch bản sân khấu bao giờ
cũng phải có:<br>
Loại hình (kịch nói - cải lương - kịch hát…)<br>
Tựa đề: tên của vở kịch.<br>
Không gian, thời gian, hoàn cảnh câu chuyện bắt đầu xảy ra tới kết thúc.<br>
<br>
Ví dụ: Khi truyện kể "ngày xửa ngày xưa tại một làng nọ…" - thì trên sân khấu
không gian, thời gian đó được thể hiện qua nghệ thuật hội họa, điêu khắc, trang
trí…</font></p>
<p align="justify"><font face="Arial" size="2">* Để công việc dễ dàng hơn khi
sáng tạo kịch bản chúng ta nên đi theo thứ tự:</font></p>
<ul>
<li>
<p align="justify"><font face="Arial" size="2">Xác định nhân vật điển hình:
hình tượng xuyên suốt kịch bản, làm nổi bật ý nghĩa tư tưởng mà ta xác định
ban đầu.</font> </li>
<li>
<p align="justify"><font face="Arial" size="2">Hoàn cảnh điển hình</font>
</li>
<li>
<p align="justify"><font face="Arial" size="2">Nhân vật phụ: có tác dụng bổ
sung, làm nổi rõ tính cách, số phận,… của nhân vật điển hình.</font> </li>
<li>
<p align="justify"><font face="Arial" size="2">Minh họa âm thanh - ánh sáng
- hóa trang - hành động… (trong kịch bản thì phần minh họa nằm trong dấu
đóng mở đơn ( ) để phân biệt).</font> </li>
<li>
<p align="justify"><font face="Arial" size="2">Viết lời thoại (lời bạt trong
hoạt động truyền thống).</font> </li>
</ul>
<p align="justify"><font face="Arial" size="2">3. Sáng tạo hành động cho nhân
vật:<br>
* Công việc của người đạo diễn và người diễn viên khi chuyển thể kịch bản thành
tác phẩm sân khấu.<br>
<br>
* Hành động sân khấu được chia ra 3 loại cơ bản sau:<br>
Hành động tâm lý: (là linh hồn).<br>
Hành động ngôn ngữ: (là quan trọng)<br>
Hành động hình thể: (dùng làm thủ thuật để hoàn thành hành động tâm lý)</font></p>
<blockquote>
<p align="justify"><font face="Arial" size="2">Ví dụ: + Hành động tâm lý:
cầu khẩn, van lơn…<br>
+ Hành động ngôn ngữ: cho tôi xin…<br>
+ Hành động hình thể: quỳ vái…</font></p>
</blockquote>
<p align="justify"><font face="Arial" size="2">* Hành động sân khấu là ngôn ngữ
nghệ thuật của người diễn viên. Xtani (nhà sân khấu học Liên Xô) nói: "Phải bám
lấy hành động sân khấu như người sắp chết đuối níu lấy chiếc bè…".</font></p>
<ul>
<li>
<p align="justify"><font face="Arial" size="2">Muốn điều hành phương thức
khai thác hành động trên sân khấu, phải trả lời 5 câu hỏi sau:</font> </li>
</ul>
<blockquote>
<p align="justify"><font face="Arial" size="2">Tôi (nhân vật) là ai? (phải
tìm hiểu lý lịch…)<br>
Tôi (…..) đang trong hoàn cảnh nào? (đi sâu tìm hiểu, phán đoán tình cảnh
được viết ra trong kịch bản).<br>
Tôi phải làm gì? (xác định đặc trưng của hành động: tâm lý, ngôn ngữ, hình
thể…).<br>
Vì sao? Vì mục đích gì? (xác định nguyên nhân của hành động).<br>
Phải làm như thế nào? (phương thức hành động).</font></p>
</blockquote>
<ul>
<li>
<p align="justify"><font face="Arial" size="2">Người đạo diễn nhất thiết
phải hiểu rõ và sẵn sàng trả lời tất cả câu hỏi trên một cách lôgic, sáng
tạo (do đó, cần thiết phải có kịch bản phân cảnh của đạo diễn).<br>
</font> </li>
<li>
<p align="justify"><font face="Arial" size="2">Người diễn viên phải sử dụng
phép nhập vai biến chúng thành chuỗi hành động tích cực cho mình thông qua
sự "tưởng tượng" sau đó thể hiện bằng kỹ thuật nội tâm, hình thể một cách
liên tục, nhịp nhàng, chính xác.<br>
</font> </li>
<li>
<p align="justify"><font face="Arial" size="2">Để có sự sáng tạo trong hành
động, đòi hỏi người "nghệ sĩ" phải có một tình cảm đặc biệt dành cho nhân
vật của mình, đó là tình cảm dã sống (đã tích lũy được) do trí tưởng tượng,
do liên tưởng và sự kích thích của quy định tình cảnh (Ví dụ: trong hoàn
cảnh éo le, tột cùng đau khổ thì bật khóc cho nhân vật…), đó là sự giả định
- NẾU - của sân khấu tạo nên.</font> </li>
</ul>
<p align="justify"><font face="Arial" size="2">4. Tập diễn kịch:<br>
* Khi kịch bản đã phân chia cảnh diễn hợp lý (bao nhiên lớp, màn bao nhiêu cảnh)
và đạo diễn đã quy định những hành động cơ bản cho nhân vật; Việc tập kịch phải
theo từng bước sau:</font></p>
<blockquote>
<p align="justify"><font face="Arial" size="2">- Chọn diễn viên, phân vai
diễn.<br>
- Phát kịch bản hoặc trình bày nội dung kịch bản cho tất cả diễn viên.<br>
- Với sân khấu (kịch nói, hát…) diễn viên phải thuộc lời thoại, lời hát…<br>
- Tập thứ tự từng cảnh một (từ đầu tới cuối).<br>
- Tập theo từng nhóm: có thể có nhiều nhóm tham gia như trong hoạt cảnh
truyền thống, lễ hội: (hát, múa, diễn kịch, âm thanh, ánh sáng…).<br>
- Luôn có sự kết hợp âm thanh ánh sáng trong khi tập để tạo sự sáng tạo hợp
lý, tăng thêm hấp dẫn, đồng thời dễ nhớ cảnh diễn của người diễn viên.<br>
- Tổng dượt chương trình: kết hợp từng cảnh, từng nhóm thành một tác phẩm
hoàn chỉnh.<br>
- Có thể thêm, bớt một vài chi tiết không phù hợp trong khi chạy chương
trình hoàn chỉnh.</font></p>
</blockquote>
<p align="justify"><font face="Arial" size="2">* Phối hợp âm thanh - ánh sáng -
hóa trang đạo cụ.<br>
<br>
* Chú ý: Đầu tư về thời gian cho công việc tập luyện, cố gắng không thay đổi
nhiều về nội dung đã tập; Người đạo diễn phải tham gia toàn bộ khâu hóa trang,
đạo cụ, âm thanh, ánh sáng…; Tác phẩm nhuần nhuyễn, hoàn chỉnh mới đưa ra sân
khấu.</font></p>
</span>
</body>
</html>