Ăn chay - một vài lưu ý nên biết

<html> <head> <meta http-equiv="Content-Language" content="en-us"> <meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=windows-1252"> <title>&#258;n chay - m&#7897;t vài l&#432;u ý nên bi&#7871;t</title> </head> <body> <p align="center"><font face="Arial" size="2" color="#FF0000"><b>&#258;n chay - m&#7897;t vài l&#432;u ý nên bi&#7871;t</b></font></p> <div style="float: left; width: 158px; height: 30px"> <table border="0" width="100%" id="table1"> <tr> <td> <img border="0" src="an%20chay%20mot%20vai%20dieu%20luu%20y.JPG" width="150" height="200"></td> </tr> </table> </div> <p><font face="Arial" size="2">Ch&#7871; &#273;&#7897; dinh d&#432;&#7905;ng này giúp phòng ch&#7889;ng &#273;&#432;&#7907;c nhi&#7873;u b&#7879;nh t&#7853;t. Tuy nhiên, n&#7871;u quy&#7871;t &#273;&#7883;nh &#259;n chay, nh&#7845;t là &#259;n chay tuy&#7879;t &#273;&#7889;i và lâu dài, b&#7841;n s&#7869; ph&#7843;i l&#432;u ý &#273;&#7871;n nhi&#7873;u v&#7845;n &#273;&#7873; &#273;&#7875; b&#7843;o &#273;&#7843;m s&#7913;c kho&#7867;.</font></p> <p class="pBody"><font face="Arial" size="2">Có r&#7845;t nhi&#7873;u bi&#7871;n th&#7875; &#259;n chay khác nhau trên th&#7871; gi&#7899;i, nh&#432;ng quy t&#7909; có 4 ki&#7875;u truy&#7873;n th&#7889;ng sau:</font></p> <p class="pBody"><font face="Arial" size="2">* &#258;n chay tuy&#7879;t &#273;&#7889;i: Không &#259;n th&#7883;t, gia c&#7847;m, cá, s&#7919;a và các s&#7843;n ph&#7849;m t&#7915; s&#7919;a, tr&#7913;ng. </font> </p> <p class="pBody"><font face="Arial" size="2">* &#258;n chay có dùng s&#7919;a. </font> </p> <p class="pBody"><font face="Arial" size="2">* &#258;n chay có tr&#7913;ng. </font> </p> <p class="pBody"><font face="Arial" size="2">* &#258;n chay có s&#7919;a và tr&#7913;ng. </font> </p> <p class="pBody"><font face="Arial" size="2">Ngoài ra, có m&#7897;t d&#7841;ng &#259;n chay khá ph&#7893; bi&#7871;n hi&#7879;n nay là &quot;&#259;n chay bán ph&#7847;n&quot;, ch&#7881; kiêng các lo&#7841;i th&#7883;t &#273;&#7887; nh&#432; th&#7883;t bò, c&#7915;u... C&#361;ng có nh&#7919;ng ng&#432;&#7901;i ch&#7881; &#259;n trái cây và th&#7881;nh tho&#7843;ng &#259;n rau; ho&#7863;c ch&#7881; &#259;n cá, trai, sò, tôm, cua.... </font> </p> <p class="pBody"><font face="Arial" size="2">Ch&#7871; &#273;&#7897; &#259;n chay có ít cholesterol, ít acid béo bão hòa, nhi&#7873;u acid béo ch&#432;a bão hòa nhi&#7873;u n&#7889;i &#273;ôi, nhi&#7873;u vitamin E, C... Vì v&#7853;y, &#259;n chay r&#7845;t phù h&#7907;p v&#7899;i các khuy&#7871;n ngh&#7883; c&#7911;a M&#7929; trong &quot;H&#432;&#7899;ng d&#7851;n phòng ch&#7889;ng các b&#7879;nh mãn tính&quot;. </font> </p> <p class="pBody"><font face="Arial" size="2">Ng&#432;&#7901;i &#259;n chay có l&#432;&#7907;ng LDL-cholesterol th&#7845;p, ch&#7881; s&#7889; x&#417; v&#7919;a m&#7841;ch máu th&#7845;p và HDL-cholesterol cao, có th&#7875; phòng ng&#7915;a &#273;&#432;&#7907;c nhi&#7873;u b&#7879;nh nh&#432;: </font> </p> <p class="pBody"><font face="Arial" size="2"><font color="#008080"><em>Béo phì:</em></font> Do ch&#7871; &#273;&#7897; &#259;n chay có ít ch&#7845;t béo, nhi&#7873;u ch&#7845;t b&#7897;t &#273;&#432;&#7901;ng h&#7845;p thu ch&#7853;m. </font> </p> <p class="pBody"><font face="Arial" size="2"><font color="#008080"><em>Cao huy&#7871;t áp:</em></font> Do ch&#7871; &#273;&#7897; &#259;n ít dùng r&#432;&#7907;u bia, ít natri, nhi&#7873;u kali. </font> </p> <p class="pBody"><font face="Arial" size="2"><font color="#008080"><em>B&#7879;nh m&#7841;ch vành:</em> </font>Do ít ch&#7845;t béo, ít &#273;&#7841;m &#273;&#7897;ng v&#7853;t, nhi&#7873;u &#273;&#7841;m th&#7921;c v&#7853;t, nhi&#7873;u ch&#7845;t x&#417;, nhi&#7873;u ch&#7845;t b&#7897;t &#273;&#432;&#7901;ng h&#7845;p thu ch&#7853;m và nhi&#7873;u ch&#7845;t béo ch&#432;a bão hòa. </font> </p> <p class="pBody"><font face="Arial" size="2"><font color="#008080"><em>Ti&#7875;u &#273;&#432;&#7901;ng type 2:</em></font> Do có nhi&#7873;u ch&#7845;t b&#7897;t &#273;&#432;&#7901;ng h&#7845;p thu ch&#7853;m và ch&#7845;t x&#417;. </font> </p> <p class="pBody"><font face="Arial" size="2"><font color="#008080"><em>S&#7887;i m&#7853;t:</em></font> Do có nhi&#7873;u ch&#7845;t x&#417;. </font> </p> <p class="pBody"><font face="Arial" size="2"><font color="#008080"><em>Táo bón:</em> </font>Do có nhi&#7873;u ch&#7845;t x&#417;. </font> </p> <p class="pBody"><font face="Arial" size="2"><font color="#008080"><em>Ung th&#432; (vú, &#273;&#7841;i tràng):</em></font> Do có nhi&#7873;u ch&#7845;t x&#417;, nhi&#7873;u rau qu&#7843; giàu vitamin ch&#7889;ng oxy hóa và ch&#7845;t ch&#7889;ng ung th&#432;, ít &#273;&#7841;m &#273;&#7897;ng v&#7853;t và m&#7905;, nhi&#7873;u ch&#7845;t b&#7897;t &#273;&#432;&#7901;ng h&#7845;p thu ch&#7853;m. </font> </p> <p class="pBody"><font face="Arial" size="2"><font color="#008080"><em>Sa sút trí tu&#7879;:</em></font> Do ít &#273;&#7841;m &#273;&#7897;ng v&#7853;t. </font> </p> <p class="pBody"><font face="Arial" size="2"><font color="#008080"><em>&#272;&#7897;t qu&#7925;:</em> </font>Do có ít ch&#7845;t béo bão hòa và cholesterol, nh&#432;ng nhi&#7873;u ch&#7845;t b&#7897;t &#273;&#432;&#7901;ng h&#7845;p thu ch&#7853;m. </font> </p> <p class="pBody"><font face="Arial" size="2"><em><font color="#008080">Loãng x&#432;&#417;ng:</font> </em>Do có ít ch&#7845;t &#273;&#7841;m, &#273;&#7863;c bi&#7879;t là ít &#273;&#7841;m &#273;&#7897;ng v&#7853;t. </font> </p> <p class="pBody"><font face="Arial" size="2">Ngoài ra, ng&#432;&#7901;i &#259;n chay còn có khuynh h&#432;&#7899;ng ít b&#7883; viêm ru&#7897;t th&#7915;a, thoát v&#7883; c&#417; hoành, h&#7897;i ch&#7913;ng ru&#7897;t kích thích, tr&#297; và giãn t&#297;nh m&#7841;ch chi... </font> </p> <p class="pBody"><font face="Arial" size="2">Tuy nhiên, các ki&#7875;u &#259;n chay có th&#7875; t&#7841;o s&#7921; m&#7845;t cân b&#7857;ng v&#7873; m&#7863;t dinh d&#432;&#7905;ng. &#272;&#7875; kh&#7855;c ph&#7909;c các v&#7845;n &#273;&#7873; có th&#7875; x&#7843;y ra, ng&#432;&#7901;i &#259;n chay c&#7847;n l&#432;u ý:</font></p> <p class="pBody"><font face="Arial" size="2">Ch&#7885;n l&#7921;a, ph&#7889;i h&#7907;p th&#7921;c ph&#7849;m và b&#7893; sung các vitamin, ch&#7845;t khoáng m&#7897;t cách h&#7907;p lý &#273;&#7875; không b&#7883; thi&#7871;u các acid amin thi&#7871;t y&#7871;u, vitamin B12, n&#259;ng l&#432;&#7907;ng, k&#7869;m, s&#7855;t, &#273;&#7863;c bi&#7879;t là &#7903; ng&#432;&#7901;i &#259;n chay tuy&#7879;t &#273;&#7889;i. </font> </p> <p class="pBody"><font face="Arial" size="2">Ch&#7871; &#273;&#7897; &#259;n chay th&#432;&#7901;ng ít n&#259;ng l&#432;&#7907;ng do có ít ch&#7845;t béo và mau làm no b&#7909;ng (vì nhi&#7873;u ch&#7845;t x&#417;). Tình tr&#7841;ng này d&#7877; x&#7843;y ra &#7903; nh&#7919;ng ng&#432;&#7901;i t&#259;ng nhu c&#7847;u v&#7873; n&#259;ng l&#432;&#7907;ng nh&#432; tr&#7867; em &#273;ang l&#7899;n, ph&#7909; n&#7919; mang thai, ph&#7909; n&#7919; cho con bú và ng&#432;&#7901;i b&#7879;nh &#273;ang trong giai &#273;o&#7841;n h&#7891;i ph&#7909;c. </font> </p> <p class="pBody"><font face="Arial" size="2">Vì v&#7853;y, c&#7847;n l&#432;u ý cung c&#7845;p &#273;&#7911; l&#432;&#7907;ng calorie c&#7847;n thi&#7871;t b&#7857;ng cách &#259;n thêm b&#7919;a ph&#7909; và s&#7917; d&#7909;ng nh&#7919;ng th&#7913;c &#259;n th&#7921;c v&#7853;t giàu n&#259;ng l&#432;&#7907;ng nh&#432; các h&#7841;t có d&#7847;u, s&#7919;a &#273;&#7853;u nành có béo... </font> </p> <p class="pBody"><font face="Arial" size="2">Th&#7913;c &#259;n th&#7921;c v&#7853;t giàu &#273;&#7841;m th&#432;&#7901;ng thi&#7871;u m&#7897;t s&#7889; acid amin thi&#7871;t y&#7871;u nh&#432; lysine (g&#7841;o, b&#7855;p, lúa m&#7923;), threonine (g&#7841;o), tryptophan (b&#7855;p) và methionine (các lo&#7841;i &#273;&#7853;u). Nh&#432;ng tình tr&#7841;ng m&#7845;t cân &#273;&#7889;i các acid amin s&#7869; không x&#7843;y ra n&#7871;u chúng ta bi&#7871;t cách ph&#7889;i h&#7907;p các lo&#7841;i &#273;&#7841;m th&#7921;c v&#7853;t theo cách sau: </font> </p> <p class="pBody"><font face="Arial" size="2"><font color="#00CC00">+ Rau &#273;&#7853;u và các lo&#7841;i h&#7841;t.</font> Ví d&#7909;: Cháo v&#7899;i mè và &#273;&#7853;u. </font> </p> <p class="pBody"><font face="Arial" size="2"><font color="#00CC00">+ Ng&#361; c&#7889;c và h&#7885; rau &#273;&#7853;u.</font> Ví d&#7909;: C&#417;m v&#7899;i &#273;&#7853;u, súp &#273;&#7853;u v&#7899;i bánh m&#7923;... </font> </p> <p class="pBody"><font face="Arial" size="2"><font color="#00CC00">+ Ng&#361; c&#7889;c và s&#7843;n ph&#7849;m t&#7915; s&#7919;a.</font> Ví d&#7909;: Bánh m&#7923; v&#7899;i s&#7919;a, c&#417;m ho&#7863;c m&#7923; s&#7907;i v&#7899;i phô mai. </font> </p> <p class="pBody"><font face="Arial" size="2"><font color="#00CC00">+ Rau có th&#7875; &#259;n v&#7899;i c&#417;m, các h&#7841;t có d&#7847;u, phô-mai, m&#7847;m lúa m&#7923;.</font> </font> </p> <p class="pBody"><font face="Arial" size="2">- Tránh thi&#7871;u máu do thi&#7871;u s&#7855;t b&#7857;ng cách &#259;n nhi&#7873;u rau qu&#7843; (&#273;&#7863;c bi&#7879;t là cam, chanh, d&#432;a &#273;&#7887;, &#7899;t, cà chua, bông c&#7843;i xanh...). Rau qu&#7843; có nhi&#7873;u vitamin C, giúp t&#259;ng c&#432;&#7901;ng h&#7845;p thu s&#7855;t và l&#7845;n át c&#7843; tác d&#7909;ng ng&#259;n c&#7843;n h&#7845;p thu s&#7855;t c&#7911;a acid phytic, acid oxalic, acid tannic... </font> </p> <p class="pBody"><font face="Arial" size="2">Ph&#7909; n&#7919; có thai, &#273;ang cho con bú, tr&#7867; nh&#361; nhi, tr&#7867; &#273;ang d&#7853;y thì, v&#7853;n &#273;&#7897;ng viên ho&#7863;c ng&#432;&#7901;i m&#7845;t máu nhi&#7873;u nên s&#7917; d&#7909;ng viên s&#7855;t b&#7893; sung. </font> </p> <p class="pBody"><font face="Arial" size="2">- Tình tr&#7841;ng thi&#7871;u vitamin B12 (gây thi&#7871;u máu h&#7891;ng c&#7847;u to ho&#7863;c b&#7879;nh dây th&#7847;n kinh) có th&#7875; x&#7843;y ra &#7903; ng&#432;&#7901;i &#259;n chay tuy&#7879;t &#273;&#7889;i vì th&#7913;c &#259;n th&#7921;c v&#7853;t không có vitamin B12. </font> </p> <p class="pBody"><font face="Arial" size="2">C&#7847;n b&#7893; sung vitamin này cho ng&#432;&#7901;i &#259;n chay là ph&#7909; n&#7919; mang thai, ph&#7909; n&#7919; cho con bú và &#273;&#7863;c bi&#7879;t là ng&#432;&#7901;i cao tu&#7893;i (vì th&#432;&#7901;ng &#273;i kèm v&#7899;i gi&#7843;m h&#7845;p thu vitamin B12 do thi&#7871;u y&#7871;u t&#7889; n&#7897;i t&#7841;i). N&#7871;u &#259;n chay có tr&#7913;ng và s&#7919;a thì ít khi b&#7883; thi&#7871;u ch&#7845;t này. </font> </p> <p class="pBody"><font face="Arial" size="2">- Thi&#7871;u k&#7869;m có th&#7875; x&#7843;y ra &#7903; ng&#432;&#7901;i &#259;n chay tuy&#7879;t &#273;&#7889;i do k&#7869;m trong th&#7913;c &#259;n th&#7921;c v&#7853;t b&#7883; gi&#7843;m h&#7845;p thu b&#7903;i acid phytic, oxalates, ch&#7845;t x&#417; và &#273;&#7841;m &#273;&#7853;u nành. Ng&#432;&#7901;i cao tu&#7893;i (dù có &#259;n chay hay không) c&#361;ng có nguy c&#417; thi&#7871;u k&#7869;m. Do v&#7853;y, có th&#7875; b&#7893; sung b&#7857;ng cách u&#7889;ng viên k&#7869;m ho&#7863;c viên ch&#7913;a k&#7869;m. </font> </p> <p align="right"><font face="Arial" size="2"><b>Theo <em>S&#7913;c kh&#7887;e và &#272;&#7901;i s&#7889;ng</em></b></font></p> </body> </html>

BÌNH LUẬN

CÓ THỂ BẠN QUAN TÂM

Ngày 14-12, Ban Thường vụ Thành Đoàn đã phối hợp với Bộ Tư lệnh Thành phố, Trung đoàn Gia Định tổ chức ngày hội Thanh niên khỏe khu vực lực lượng vũ trang và hành trình “Tiếp lửa truyền thống” với chủ đề “Tự hào người chiến sĩ quân đội nhân dân Việt Nam”.

Agile Việt Nam
;