Ăn chay - một vài lưu ý nên biết

<html> <head> <meta http-equiv="Content-Language" content="en-us"> <meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=windows-1252"> <title>&#258;n chay - m&#7897;t vài l&#432;u ý nên bi&#7871;t</title> </head> <body> <p align="center"><font face="Arial" size="2" color="#FF0000"><b>&#258;n chay - m&#7897;t vài l&#432;u ý nên bi&#7871;t</b></font></p> <div style="float: left; width: 158px; height: 30px"> <table border="0" width="100%" id="table1"> <tr> <td> <img border="0" src="an%20chay%20mot%20vai%20dieu%20luu%20y.JPG" width="150" height="200"></td> </tr> </table> </div> <p><font face="Arial" size="2">Ch&#7871; &#273;&#7897; dinh d&#432;&#7905;ng này giúp phòng ch&#7889;ng &#273;&#432;&#7907;c nhi&#7873;u b&#7879;nh t&#7853;t. Tuy nhiên, n&#7871;u quy&#7871;t &#273;&#7883;nh &#259;n chay, nh&#7845;t là &#259;n chay tuy&#7879;t &#273;&#7889;i và lâu dài, b&#7841;n s&#7869; ph&#7843;i l&#432;u ý &#273;&#7871;n nhi&#7873;u v&#7845;n &#273;&#7873; &#273;&#7875; b&#7843;o &#273;&#7843;m s&#7913;c kho&#7867;.</font></p> <p class="pBody"><font face="Arial" size="2">Có r&#7845;t nhi&#7873;u bi&#7871;n th&#7875; &#259;n chay khác nhau trên th&#7871; gi&#7899;i, nh&#432;ng quy t&#7909; có 4 ki&#7875;u truy&#7873;n th&#7889;ng sau:</font></p> <p class="pBody"><font face="Arial" size="2">* &#258;n chay tuy&#7879;t &#273;&#7889;i: Không &#259;n th&#7883;t, gia c&#7847;m, cá, s&#7919;a và các s&#7843;n ph&#7849;m t&#7915; s&#7919;a, tr&#7913;ng. </font> </p> <p class="pBody"><font face="Arial" size="2">* &#258;n chay có dùng s&#7919;a. </font> </p> <p class="pBody"><font face="Arial" size="2">* &#258;n chay có tr&#7913;ng. </font> </p> <p class="pBody"><font face="Arial" size="2">* &#258;n chay có s&#7919;a và tr&#7913;ng. </font> </p> <p class="pBody"><font face="Arial" size="2">Ngoài ra, có m&#7897;t d&#7841;ng &#259;n chay khá ph&#7893; bi&#7871;n hi&#7879;n nay là &quot;&#259;n chay bán ph&#7847;n&quot;, ch&#7881; kiêng các lo&#7841;i th&#7883;t &#273;&#7887; nh&#432; th&#7883;t bò, c&#7915;u... C&#361;ng có nh&#7919;ng ng&#432;&#7901;i ch&#7881; &#259;n trái cây và th&#7881;nh tho&#7843;ng &#259;n rau; ho&#7863;c ch&#7881; &#259;n cá, trai, sò, tôm, cua.... </font> </p> <p class="pBody"><font face="Arial" size="2">Ch&#7871; &#273;&#7897; &#259;n chay có ít cholesterol, ít acid béo bão hòa, nhi&#7873;u acid béo ch&#432;a bão hòa nhi&#7873;u n&#7889;i &#273;ôi, nhi&#7873;u vitamin E, C... Vì v&#7853;y, &#259;n chay r&#7845;t phù h&#7907;p v&#7899;i các khuy&#7871;n ngh&#7883; c&#7911;a M&#7929; trong &quot;H&#432;&#7899;ng d&#7851;n phòng ch&#7889;ng các b&#7879;nh mãn tính&quot;. </font> </p> <p class="pBody"><font face="Arial" size="2">Ng&#432;&#7901;i &#259;n chay có l&#432;&#7907;ng LDL-cholesterol th&#7845;p, ch&#7881; s&#7889; x&#417; v&#7919;a m&#7841;ch máu th&#7845;p và HDL-cholesterol cao, có th&#7875; phòng ng&#7915;a &#273;&#432;&#7907;c nhi&#7873;u b&#7879;nh nh&#432;: </font> </p> <p class="pBody"><font face="Arial" size="2"><font color="#008080"><em>Béo phì:</em></font> Do ch&#7871; &#273;&#7897; &#259;n chay có ít ch&#7845;t béo, nhi&#7873;u ch&#7845;t b&#7897;t &#273;&#432;&#7901;ng h&#7845;p thu ch&#7853;m. </font> </p> <p class="pBody"><font face="Arial" size="2"><font color="#008080"><em>Cao huy&#7871;t áp:</em></font> Do ch&#7871; &#273;&#7897; &#259;n ít dùng r&#432;&#7907;u bia, ít natri, nhi&#7873;u kali. </font> </p> <p class="pBody"><font face="Arial" size="2"><font color="#008080"><em>B&#7879;nh m&#7841;ch vành:</em> </font>Do ít ch&#7845;t béo, ít &#273;&#7841;m &#273;&#7897;ng v&#7853;t, nhi&#7873;u &#273;&#7841;m th&#7921;c v&#7853;t, nhi&#7873;u ch&#7845;t x&#417;, nhi&#7873;u ch&#7845;t b&#7897;t &#273;&#432;&#7901;ng h&#7845;p thu ch&#7853;m và nhi&#7873;u ch&#7845;t béo ch&#432;a bão hòa. </font> </p> <p class="pBody"><font face="Arial" size="2"><font color="#008080"><em>Ti&#7875;u &#273;&#432;&#7901;ng type 2:</em></font> Do có nhi&#7873;u ch&#7845;t b&#7897;t &#273;&#432;&#7901;ng h&#7845;p thu ch&#7853;m và ch&#7845;t x&#417;. </font> </p> <p class="pBody"><font face="Arial" size="2"><font color="#008080"><em>S&#7887;i m&#7853;t:</em></font> Do có nhi&#7873;u ch&#7845;t x&#417;. </font> </p> <p class="pBody"><font face="Arial" size="2"><font color="#008080"><em>Táo bón:</em> </font>Do có nhi&#7873;u ch&#7845;t x&#417;. </font> </p> <p class="pBody"><font face="Arial" size="2"><font color="#008080"><em>Ung th&#432; (vú, &#273;&#7841;i tràng):</em></font> Do có nhi&#7873;u ch&#7845;t x&#417;, nhi&#7873;u rau qu&#7843; giàu vitamin ch&#7889;ng oxy hóa và ch&#7845;t ch&#7889;ng ung th&#432;, ít &#273;&#7841;m &#273;&#7897;ng v&#7853;t và m&#7905;, nhi&#7873;u ch&#7845;t b&#7897;t &#273;&#432;&#7901;ng h&#7845;p thu ch&#7853;m. </font> </p> <p class="pBody"><font face="Arial" size="2"><font color="#008080"><em>Sa sút trí tu&#7879;:</em></font> Do ít &#273;&#7841;m &#273;&#7897;ng v&#7853;t. </font> </p> <p class="pBody"><font face="Arial" size="2"><font color="#008080"><em>&#272;&#7897;t qu&#7925;:</em> </font>Do có ít ch&#7845;t béo bão hòa và cholesterol, nh&#432;ng nhi&#7873;u ch&#7845;t b&#7897;t &#273;&#432;&#7901;ng h&#7845;p thu ch&#7853;m. </font> </p> <p class="pBody"><font face="Arial" size="2"><em><font color="#008080">Loãng x&#432;&#417;ng:</font> </em>Do có ít ch&#7845;t &#273;&#7841;m, &#273;&#7863;c bi&#7879;t là ít &#273;&#7841;m &#273;&#7897;ng v&#7853;t. </font> </p> <p class="pBody"><font face="Arial" size="2">Ngoài ra, ng&#432;&#7901;i &#259;n chay còn có khuynh h&#432;&#7899;ng ít b&#7883; viêm ru&#7897;t th&#7915;a, thoát v&#7883; c&#417; hoành, h&#7897;i ch&#7913;ng ru&#7897;t kích thích, tr&#297; và giãn t&#297;nh m&#7841;ch chi... </font> </p> <p class="pBody"><font face="Arial" size="2">Tuy nhiên, các ki&#7875;u &#259;n chay có th&#7875; t&#7841;o s&#7921; m&#7845;t cân b&#7857;ng v&#7873; m&#7863;t dinh d&#432;&#7905;ng. &#272;&#7875; kh&#7855;c ph&#7909;c các v&#7845;n &#273;&#7873; có th&#7875; x&#7843;y ra, ng&#432;&#7901;i &#259;n chay c&#7847;n l&#432;u ý:</font></p> <p class="pBody"><font face="Arial" size="2">Ch&#7885;n l&#7921;a, ph&#7889;i h&#7907;p th&#7921;c ph&#7849;m và b&#7893; sung các vitamin, ch&#7845;t khoáng m&#7897;t cách h&#7907;p lý &#273;&#7875; không b&#7883; thi&#7871;u các acid amin thi&#7871;t y&#7871;u, vitamin B12, n&#259;ng l&#432;&#7907;ng, k&#7869;m, s&#7855;t, &#273;&#7863;c bi&#7879;t là &#7903; ng&#432;&#7901;i &#259;n chay tuy&#7879;t &#273;&#7889;i. </font> </p> <p class="pBody"><font face="Arial" size="2">Ch&#7871; &#273;&#7897; &#259;n chay th&#432;&#7901;ng ít n&#259;ng l&#432;&#7907;ng do có ít ch&#7845;t béo và mau làm no b&#7909;ng (vì nhi&#7873;u ch&#7845;t x&#417;). Tình tr&#7841;ng này d&#7877; x&#7843;y ra &#7903; nh&#7919;ng ng&#432;&#7901;i t&#259;ng nhu c&#7847;u v&#7873; n&#259;ng l&#432;&#7907;ng nh&#432; tr&#7867; em &#273;ang l&#7899;n, ph&#7909; n&#7919; mang thai, ph&#7909; n&#7919; cho con bú và ng&#432;&#7901;i b&#7879;nh &#273;ang trong giai &#273;o&#7841;n h&#7891;i ph&#7909;c. </font> </p> <p class="pBody"><font face="Arial" size="2">Vì v&#7853;y, c&#7847;n l&#432;u ý cung c&#7845;p &#273;&#7911; l&#432;&#7907;ng calorie c&#7847;n thi&#7871;t b&#7857;ng cách &#259;n thêm b&#7919;a ph&#7909; và s&#7917; d&#7909;ng nh&#7919;ng th&#7913;c &#259;n th&#7921;c v&#7853;t giàu n&#259;ng l&#432;&#7907;ng nh&#432; các h&#7841;t có d&#7847;u, s&#7919;a &#273;&#7853;u nành có béo... </font> </p> <p class="pBody"><font face="Arial" size="2">Th&#7913;c &#259;n th&#7921;c v&#7853;t giàu &#273;&#7841;m th&#432;&#7901;ng thi&#7871;u m&#7897;t s&#7889; acid amin thi&#7871;t y&#7871;u nh&#432; lysine (g&#7841;o, b&#7855;p, lúa m&#7923;), threonine (g&#7841;o), tryptophan (b&#7855;p) và methionine (các lo&#7841;i &#273;&#7853;u). Nh&#432;ng tình tr&#7841;ng m&#7845;t cân &#273;&#7889;i các acid amin s&#7869; không x&#7843;y ra n&#7871;u chúng ta bi&#7871;t cách ph&#7889;i h&#7907;p các lo&#7841;i &#273;&#7841;m th&#7921;c v&#7853;t theo cách sau: </font> </p> <p class="pBody"><font face="Arial" size="2"><font color="#00CC00">+ Rau &#273;&#7853;u và các lo&#7841;i h&#7841;t.</font> Ví d&#7909;: Cháo v&#7899;i mè và &#273;&#7853;u. </font> </p> <p class="pBody"><font face="Arial" size="2"><font color="#00CC00">+ Ng&#361; c&#7889;c và h&#7885; rau &#273;&#7853;u.</font> Ví d&#7909;: C&#417;m v&#7899;i &#273;&#7853;u, súp &#273;&#7853;u v&#7899;i bánh m&#7923;... </font> </p> <p class="pBody"><font face="Arial" size="2"><font color="#00CC00">+ Ng&#361; c&#7889;c và s&#7843;n ph&#7849;m t&#7915; s&#7919;a.</font> Ví d&#7909;: Bánh m&#7923; v&#7899;i s&#7919;a, c&#417;m ho&#7863;c m&#7923; s&#7907;i v&#7899;i phô mai. </font> </p> <p class="pBody"><font face="Arial" size="2"><font color="#00CC00">+ Rau có th&#7875; &#259;n v&#7899;i c&#417;m, các h&#7841;t có d&#7847;u, phô-mai, m&#7847;m lúa m&#7923;.</font> </font> </p> <p class="pBody"><font face="Arial" size="2">- Tránh thi&#7871;u máu do thi&#7871;u s&#7855;t b&#7857;ng cách &#259;n nhi&#7873;u rau qu&#7843; (&#273;&#7863;c bi&#7879;t là cam, chanh, d&#432;a &#273;&#7887;, &#7899;t, cà chua, bông c&#7843;i xanh...). Rau qu&#7843; có nhi&#7873;u vitamin C, giúp t&#259;ng c&#432;&#7901;ng h&#7845;p thu s&#7855;t và l&#7845;n át c&#7843; tác d&#7909;ng ng&#259;n c&#7843;n h&#7845;p thu s&#7855;t c&#7911;a acid phytic, acid oxalic, acid tannic... </font> </p> <p class="pBody"><font face="Arial" size="2">Ph&#7909; n&#7919; có thai, &#273;ang cho con bú, tr&#7867; nh&#361; nhi, tr&#7867; &#273;ang d&#7853;y thì, v&#7853;n &#273;&#7897;ng viên ho&#7863;c ng&#432;&#7901;i m&#7845;t máu nhi&#7873;u nên s&#7917; d&#7909;ng viên s&#7855;t b&#7893; sung. </font> </p> <p class="pBody"><font face="Arial" size="2">- Tình tr&#7841;ng thi&#7871;u vitamin B12 (gây thi&#7871;u máu h&#7891;ng c&#7847;u to ho&#7863;c b&#7879;nh dây th&#7847;n kinh) có th&#7875; x&#7843;y ra &#7903; ng&#432;&#7901;i &#259;n chay tuy&#7879;t &#273;&#7889;i vì th&#7913;c &#259;n th&#7921;c v&#7853;t không có vitamin B12. </font> </p> <p class="pBody"><font face="Arial" size="2">C&#7847;n b&#7893; sung vitamin này cho ng&#432;&#7901;i &#259;n chay là ph&#7909; n&#7919; mang thai, ph&#7909; n&#7919; cho con bú và &#273;&#7863;c bi&#7879;t là ng&#432;&#7901;i cao tu&#7893;i (vì th&#432;&#7901;ng &#273;i kèm v&#7899;i gi&#7843;m h&#7845;p thu vitamin B12 do thi&#7871;u y&#7871;u t&#7889; n&#7897;i t&#7841;i). N&#7871;u &#259;n chay có tr&#7913;ng và s&#7919;a thì ít khi b&#7883; thi&#7871;u ch&#7845;t này. </font> </p> <p class="pBody"><font face="Arial" size="2">- Thi&#7871;u k&#7869;m có th&#7875; x&#7843;y ra &#7903; ng&#432;&#7901;i &#259;n chay tuy&#7879;t &#273;&#7889;i do k&#7869;m trong th&#7913;c &#259;n th&#7921;c v&#7853;t b&#7883; gi&#7843;m h&#7845;p thu b&#7903;i acid phytic, oxalates, ch&#7845;t x&#417; và &#273;&#7841;m &#273;&#7853;u nành. Ng&#432;&#7901;i cao tu&#7893;i (dù có &#259;n chay hay không) c&#361;ng có nguy c&#417; thi&#7871;u k&#7869;m. Do v&#7853;y, có th&#7875; b&#7893; sung b&#7857;ng cách u&#7889;ng viên k&#7869;m ho&#7863;c viên ch&#7913;a k&#7869;m. </font> </p> <p align="right"><font face="Arial" size="2"><b>Theo <em>S&#7913;c kh&#7887;e và &#272;&#7901;i s&#7889;ng</em></b></font></p> </body> </html>

BÌNH LUẬN

CÓ THỂ BẠN QUAN TÂM

Ngày 14-11, Nippon Maru - con tàu thanh niên biểu tượng cho sự đoàn kết của thanh niên ASEAN - Nhật Bản đã đến TP. Hồ Chí Minh sẵn sàng cho một hành trình đầy ý nghĩa tại Thành phố mang tên Bác.

Agile Việt Nam
;