Tam Đảo, một danh thắng văn hóa lịch sử

<html> <head> <meta http-equiv="Content-Language" content="en-us"> <meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=windows-1252"> <title>Tam &#272;&#7843;o</title> </head> <body> <p align="center"><font color="#0000FF" face="Arial" size="2"><b> <span id="newscontent1_MsgSubject">Tam &#272;&#7843;o, m&#7897;t danh th&#7855;ng v&#259;n hóa l&#7883;ch s&#7917;</span></b></font></p> <p align="justify"><font face="Arial" size="2">Th&#7883; tr&#7845;n Tam &#272;&#7843;o huy&#7879;n Tam &#272;&#7843;o, t&#7881;nh V&#297;nh Phúc có di&#7879;n tích t&#7921; nhiên 64 ha, chia làm 2 khu v&#7921;c, khu trên và khu d&#432;&#7899;i, nh&#432;ng v&#7873; m&#7863;t qu&#7843;n lý hành chính thì Tam &#272;&#7843;o có 3 thôn: Thôn 1 là khu trung tâm ngh&#7881; mát, di&#7879;n tích 2 km2, &#273;&#7897; cao kho&#7843;ng 930 mét; phía d&#432;&#7899;i là hai thôn 2 và 3 - “khu dân c&#432;”. Ng&#432;&#7901;i dân &#7903; &#273;ây ngoài tr&#7891;ng hoa màu (rau c&#7843;i, su su, su hào...), ch&#259;n nuôi nh&#7887; l&#7867; các lo&#7841;i gia súc, gia c&#7847;m, còn có m&#7897;t b&#7897; ph&#7853;n chuyên làm thuê d&#432;&#7899;i d&#7841;ng lao &#273;&#7897;ng gi&#7843;n &#273;&#417;n. Ngoài ra bà con còn sinh s&#7889;ng b&#7857;ng các hình th&#7913;c kinh doanh d&#7883;ch v&#7909; ph&#7909;c v&#7909; khách tham quan du l&#7883;ch, &#273;ông nh&#7845;t là th&#7901;i &#273;i&#7875;m t&#7915; vào hè, &#273;&#7847;u tháng 4 &#273;&#7871;n tháng 7, sang tháng 8 l&#432;&#7907;ng khách th&#432;a d&#7847;n. Tuy nhiên, các ngh&#7879; s&#297; nhi&#7871;p &#7843;nh l&#7841;i thích &#273;&#7871;n &#273;ây vào nh&#7919;ng tháng cu&#7889;i n&#259;m, vì mùa này tr&#7901;i Tam &#272;&#7843;o m&#7899;i có mây, cây c&#7887; c&#361;ng r&#7845;t t&#432;&#417;i &#273;&#7865;p.</font></p> <table align="center" border="0" width="2" id="table1"> <tr> <td> <p align="justify"><font face="Arial" size="2"> <img src="http://www.baocantho.com.vn/news/images/news/1080/22.jpg"></font></td> </tr> <tr> <td align="left"> <p align="center"> <span style="font-size: 10pt; color: #808080; font-family: Arial"><i>L&#7877; h&#7897;i Tây Thiên.</i></span><wbr></td> </tr> </table> <p align="justify"><font face="Arial" size="2">Tam &#272;&#7843;o &#273;&#7891;i núi ch&#7853;p chùng, nh&#7845;p nhô ng&#7885;n n&#7885; ng&#7885;n kia, t&#7841;o nên m&#7897;t c&#7843;nh quan v&#7915;a th&#417; m&#7897;ng v&#7915;a hùng tráng. V&#7899;i nh&#7919;ng nét ch&#7845;m phá k&#7923; thú, và v&#7899;i &#273;i&#7873;u ki&#7879;n khí h&#7853;u &#273;&#7897;c &#273;áo: &#273;&#7911; 4 mùa trong m&#7897;t ngày, r&#7845;t d&#7877; ch&#7883;u, ch&#7913; không l&#7841;nh bu&#7889;t quanh n&#259;m, nên t&#7921; x&#432;a Tam &#272;&#7843;o &#273;ã tr&#7903; thành &#273;i&#7875;m du l&#7883;ch quy&#7871;n r&#361; khách nhàn du, &#273;&#7875; r&#7891;i tr&#7903; thành n&#417;i ngh&#7881; d&#432;&#7905;ng n&#7893;i ti&#7871;ng c&#7911;a &#273;&#7845;t n&#432;&#7899;c ta.</font></p> <p align="justify"><font face="Arial" size="2">Do Tam &#272;&#7843;o nghìn n&#259;m s&#432;&#417;ng ph&#7911; nên t&#7915; xa, c&#7843; &#7903; vùng &#273;&#7891;ng b&#7857;ng phía Thái Nguyên, Tuyên Quang nhìn lên, ng&#432;&#7901;i ta c&#7843;m nh&#7853;n Tam &#272;&#7843;o nh&#432; b&#7891;ng b&#7873;nh gi&#7919;a bi&#7875;n n&#432;&#7899;c. bi&#7875;n tr&#7901;i. Nói là 3 hòn &#273;&#7843;o nh&#432;ng tên c&#7909; th&#7875; các &#273;&#7843;o &#7845;y là gì? Chuy&#7879;n t&#432;&#7903;ng ch&#7915;ng &#273;&#417;n gi&#7843;n nh&#432;ng qua tìm hi&#7875;u, nh&#7919;ng ng&#432;&#7901;i sinh s&#7889;ng c&#7889; c&#7921;u t&#7841;i &#273;ây k&#7875; ra v&#7899;i nh&#7919;ng tên g&#7885;i khác và nhi&#7873;u h&#417;n: M&#7887; Qu&#7841;, Qu&#7841; Há, Rùng Rình, Tây Thiên, Th&#7841;ch Bàn, Phù Ngh&#297;a và Thiên Th&#7883;. S&#7921; khác bi&#7879;t này có th&#7875; là do g&#7885;i theo tên Nôm, tên Hán. Nh&#432;ng n&#7871;u th&#7871; thì các c&#7909; ngày x&#432;a &#273;ã Hán hóa t&#7915; m&#7895;i tên Nôm c&#7909; th&#7875; nào? Ph&#7843;i ch&#259;ng &#273;&#7875; tránh s&#7921; nh&#7847;m l&#7851;n nên có ng&#432;&#7901;i &#273;ã g&#7885;i l&#7847;n l&#432;&#7907;t t&#7915; trái sang là Núi 1, Núi 2, Núi 3 - phóng t&#7847;m nhìn t&#7915; “c&#7893;ng tr&#7901;i “ &#7903; “thôn 1”?</font></p> <p align="justify"><font face="Arial" size="2">Dân gian thì g&#7885;i g&#7897;p c&#7843; ba ng&#7885;n &#7845;y là núi Rùng Rình, b&#7903;i n&#417;i &#273;ây toàn c&#7843;nh là c&#7843; m&#7897;t màu xanh c&#7911;a r&#7915;ng già, r&#7915;ng th&#432;a, c&#7911;a nh&#7919;ng m&#7843;ng xanh rêu phong ph&#7911; kín. &#272;&#7913;ng &#7903; nh&#7919;ng n&#417;i hun hút gió sâu, n&#7871;u c&#7889; gây nên ti&#7871;ng vang to, núi r&#7915;ng s&#7869; b&#7883; lay &#273;&#7897;ng và âm thanh &#273;&#7891;ng v&#7885;ng r&#7873;n r&#7873;n nh&#432; có ai &#273;ó quanh &#273;ây c&#7855;c c&#7899; nhái theo, không khác gì nh&#432; &#7903; núi Tung S&#417;n bên Trung Qu&#7889;c (x&#432;a, vua &#273;i ch&#417;i núi, b&#7847;y tôi tung hô “v&#7841;n tu&#7871;”, núi r&#7873;n vang theo nh&#432; ti&#7871;ng ê - cô!). Các c&#7909; còn k&#7875; t&#7843;, m&#7897;t khi khách lãng du &#273;ã “l&#7841;c” vào mê cõi này &#7855;t s&#7869; c&#7843;m nh&#7853;n r&#7845;t rõ m&#7895;i b&#432;&#7899;c chân mình nh&#432; có m&#7897;t quy&#7873;n n&#259;ng vô hình nh&#7865; nhàng &#273;ón d&#7855;t, &#273;&#432;a &#273;&#7849;y lâng lâng vô cùng khinh khoái. Ph&#7843;i ch&#259;ng khi con ng&#432;&#7901;i di chuy&#7875;n &#7903; &#273;&#7881;nh cao l&#7897;ng gió, s&#7869; không kh&#7887;i h&#417;i b&#7883; l&#7841; l&#7851;m v&#7873; tr&#7885;ng l&#7921;c, nên có c&#7843;m giác... “Rùng Rình”?! </font></p> <p align="justify"><font face="Arial" size="2">Do ng&#432;&#7901;i dân &#7903; Tam &#272;&#7843;o có ý th&#7913;c b&#7843;o v&#7879; môi tr&#432;&#7901;ng, c&#7843;nh quan t&#7915; r&#7845;t lâu &#273;&#7901;i nên r&#7915;ng nguyên sinh &#7903; &#273;ây không b&#7883; xâm ph&#7841;m. Nh&#7901; s&#432;&#417;ng ph&#7911; quanh n&#259;m, &#273;&#7897; &#7849;m cao, cây c&#7889;i có &#273;i&#7873;u ki&#7879;n phát tri&#7875;n t&#432;&#417;i t&#7889;t, tr&#7903; thành lá ph&#7893;i &#273;i&#7873;u ti&#7871;t khí h&#7853;u toàn vùng.</font></p> <p align="justify"><font face="Arial" size="2">R&#7915;ng Tam &#272;&#7843;o có 143 ha, &#273;a s&#7889; là thông và các lo&#7841;i cây thu&#7897;c g&#7895; nhóm 5, nhóm 6, nh&#432;ng c&#361;ng có không ít lo&#7841;i g&#7895; quý hi&#7871;m. Nói chung, th&#7921;c v&#7853;t &#7903; &#273;ây có &#273;&#7871;n 490 loài, trong &#273;ó có nhi&#7873;u loài quý nh&#432; sam bông, p&#417; mu, kim giao, thông tre, lèn xanh, sa nhân... V&#7873; hoa thì ngoài hoa &#273;&#7895; quyên r&#7921;c r&#7905;, còn có nhi&#7873;u lo&#7841;i phong lan, &#273;&#7883;a lan n&#7893;i ti&#7871;ng. </font></p> <p align="justify"><font face="Arial" size="2">&#272;&#7897;ng v&#7853;t &#7903; Tam &#272;&#7843;o c&#361;ng khá phong phú, &#273;a d&#7841;ng. Ng&#432;&#7901;i ta &#273;ã th&#7889;ng kê &#273;&#432;&#7907;c &#7903; &#273;ây có &#273;&#7871;n 281 loài, bao g&#7891;m: h&#7893;, báo, g&#7845;u, kh&#7881;, v&#7885;c &#273;en má tr&#7855;ng, h&#432;&#417;u, nai, gà lôi, ch&#7891;n h&#432;&#417;ng, r&#7855;n, rùa, nhím, ong b&#7847;u &#273;&#7845;t.., có c&#7843; nh&#7919;ng lo&#7841;i quý hi&#7871;m nh&#432; sa dông (cá cóc - thân tròn, dài, có chân), gà so c&#7893; &#273;&#7887; (có tên trong sách &#273;&#7887;)... V&#7899;i la li&#7879;t ch&#7911;ng lo&#7841;i &#273;&#7897;ng - th&#7921;c v&#7853;t nh&#432; th&#7871;, Tam &#272;&#7843;o m&#7863;c nhiên có s&#7913;c hút m&#7841;nh &#273;&#7889;i v&#7899;i các nhà khoa h&#7885;c trong n&#432;&#7899;c và th&#7871; gi&#7899;i &#273;&#7871;n tham quan nghiên c&#7913;u. </font></p> <p align="justify"><font face="Arial" size="2">&#7902; Tam &#272;&#7843;o không th&#7845;y có chùa th&#7901; Ph&#7853;t mà ch&#7881; có &#273;&#7873;n và mi&#7871;u, nh&#432;ng bà con c&#361;ng g&#7885;i là chùa. &#272;ó là nh&#7919;ng n&#417;i th&#7901; các M&#7851;u (M&#7865;), các cô, các c&#7853;u, mà trong tâm th&#7913;c, con ng&#432;&#7901;i hi&#7875;u là nh&#7919;ng b&#7853;c có &#273;&#7847;y &#273;&#7911; quy&#7873;n n&#259;ng, kh&#7889;ng ch&#7871; m&#7885;i tai ách, bao gi&#7901; c&#361;ng phù h&#7897;, &#273;&#7897; trì cho con ng&#432;&#7901;i luôn luôn &#273;&#432;&#7907;c bình an, h&#7841;nh phúc. Các c&#417; s&#7903; th&#7901; t&#7921; &#7903; &#273;&#7883;a ph&#432;&#417;ng k&#7875; t&#7915; d&#432;&#7899;i lên có: &#273;&#7873;n chân Su&#7889;i, &#273;&#7873;n C&#7853;u, &#273;&#7873;n Cô, &#273;&#7873;n &#273;&#7913;c Thánh Tr&#7847;n (H&#432;ng &#272;&#7841;o), &#273;&#7873;n M&#7851;u (Tiên Thiên Thánh M&#7851;u), &#273;&#7873;n Chúa Th&#432;&#7907;ng Ngàn, &#273;&#7873;n M&#7851;u Th&#432;&#7907;ng Ngàn; và 2 mi&#7871;u nh&#7887; là mi&#7871;u Hoàng S&#417;n và mi&#7871;u Vân T&#7921;. &#272;&#7873;n, mi&#7871;u nào c&#361;ng quanh n&#259;m khói h&#432;&#417;ng nghi ngút. </font></p> <table align="center" border="0" width="2" id="table2"> <tr> <td> <p align="justify"> <img border="0" src="Tam%20Dao.bmp" width="425" height="287"></td> </tr> <tr> <td align="left"> <p align="center"> <span style="font-size: 10pt; color: #808080; font-family: Arial"><i>Ba ng&#7885;n núi cao nh&#7845;t &#7903; Tam &#272;&#7843;o.</i></span></td> </tr> </table> <p align="justify"><font face="Arial" size="2">Tam &#272;&#7843;o còn có các &#273;i&#7875;m nh&#7845;n làm b&#7853;t lên s&#7913;c quy&#7871;n r&#361;, c&#7921;c k&#7923; k&#7923; thú nh&#432;: &#272;&#432;&#7901;ng lên c&#7893;ng tr&#7901;i (t&#7915; khu ngh&#7881; mát phóng t&#7847;m m&#7855;t vút lên tr&#7901;i cao ng&#7855;m nhìn cõi Rùng Rình, t&#7913;c ba &#273;&#7843;o Thiên Th&#7883;, Th&#7841;ch Bàn, Phù Ngh&#297;a b&#7891;ng b&#7873;nh trên bi&#7875;n tr&#7901;i); tháp Truy&#7873;n hình (cao 95 mét, n&#7863;ng 200 t&#7845;n, &#273;&#432;&#7907;c d&#7921;ng trên &#273;&#7881;nh núi cao 1.250 mét, làm cho &#273;&#7897; cao c&#7911;a núi l&#7841;i cao thêm – t&#7915; &#273;ây s&#7869; nhìn th&#7845;y khu Tam &#272;&#7843;o II có di&#7879;n tích 100 ha, cách Tam &#272;&#7843;o I kho&#7843;ng 10 - 12 km, &#273;&#7883;a hình b&#7857;ng ph&#7859;ng, ch&#432;a có ng&#432;&#7901;i &#7903;); Thác B&#7841;c (cao 130 mét, &#273;&#7893; xu&#7889;ng thung l&#361;ng c&#7911;a khu ngh&#7881; mát, ngu&#7891;n c&#7911;a nó là n&#417;i h&#7897;i t&#7909; c&#7911;a nh&#7919;ng dòng su&#7889;i t&#7915; núi Máng Chì, n&#432;&#7899;c reo róc rách quanh n&#259;m, ngo&#7857;n ngoèo u&#7889;n l&#432;&#7907;n, in bóng thông xanh, êm &#7843; qua khu lòng ch&#7843;o r&#7891;i &#273;&#7897;t ng&#7897;t &#273;&#7893; xu&#7889;ng, mài mòn vách &#273;á, tung b&#7885;t tr&#7855;ng xóa nh&#432; muôn vàn m&#7843;nh b&#7841;c nát r&#7901;i r&#7891;i ch&#7843;y vào sông Cà L&#7891;... &#7903; xa, nhìn nh&#432; m&#7897;t d&#7843;i l&#7909;a tr&#7855;ng bay gi&#7919;a r&#7915;ng xanh &#273;&#7841;i ngàn!)... &#272;&#432;&#7907;c bi&#7871;t, hi&#7879;n Tam &#272;&#7843;o s&#7869; &#273;&#432;&#7907;c &#273;&#7847;u t&#432; thêm hàng tr&#259;m t&#7881; &#273;&#7891;ng &#273;&#7875; xây d&#7921;ng m&#7899;i nhi&#7873;u công trình ph&#7909;c v&#7909; nhu c&#7847;u “du l&#7883;ch sinh thái” &#273;áp &#7913;ng các yêu c&#7847;u v&#7873; ngh&#7881; d&#432;&#7905;ng, tâm linh, m&#7841;o hi&#7875;m..., ch&#7911; y&#7871;u là làm thêm nhi&#7873;u &#273;&#432;&#7901;ng giao thông &#273;&#7875; khách tham quan d&#7841;o ch&#417;i trong núi. nh&#7845;t là m&#7903; thêm tuy&#7871;n &#273;&#432;&#7901;ng sang Tam &#272;&#7843;o II &#273;&#7875; hoàn ch&#7881;nh “khu du l&#7883;ch Tam &#272;&#7843;o - Tây Thiên”. T&#7909;c truy&#7873;n vua Thu&#7845;n gieo m&#7841; &#7903; &#273;ó, vì th&#7871; g&#7885;i là Bách Bông S&#417;n (núi Tr&#259;m Bông).</font></p> <p align="justify"><font face="Arial" size="2">Du l&#7883;ch Tam &#272;&#7843;o, khách tham quan không th&#7875; không mua &#273;ôi món quà (l&#432;u ni&#7879;m) &#273;&#7897;c &#273;áo c&#7911;a vùng cao. N&#7893;i ti&#7871;ng nh&#7845;t là “r&#432;&#7907;u ong b&#7847;u &#273;&#7845;t” - th&#7913; r&#432;&#7907;u &#273;&#7863;c tr&#7883; viêm th&#7847;n kinh t&#7885;a, ch&#7889;ng &#273;au nh&#7913;c và tê th&#7845;p. &#272;&#7875; “phát huy tác d&#7909;ng” các b&#7841;n c&#361;ng nên mua thêm món d&#432;a m&#259;ng &#7899;t (bao bì &#273;&#7865;p, m&#7899;i th&#7845;y &#273;ã b&#7855;t thèm) b&#7903;i &#273;ó là th&#7913; gia v&#7883; &#273;&#432;a cay không ch&#7881; r&#7845;t tuy&#7879;t mà khi nâng chén ng&#7885;c nhâm nhi, cùng v&#7899;i b&#7841;n bè tri k&#7927;, ta không th&#7875; không miên man t&#417; t&#432;&#7903;ng &#273;&#7871;n c&#7897;i ngu&#7891;n, h&#7891;n thiêng sông núi - cõi &#273;&#7845;t tr&#7901;i nghìn n&#259;m s&#432;&#417;ng ph&#7911;!</font></p> <p align="right"><font face="Arial" size="2"><b><i>Theo C&#7847;n Th&#417;</i></b></font></p> </body> </html>

BÌNH LUẬN

CÓ THỂ BẠN QUAN TÂM

Tuổi trẻ TP. Hồ Chí Minh khắc ghi lời căn dặn của đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng luôn tiên phong tình nguyện vì cộng đồng; thực hiện khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc. Ngày 21/7/2024, Quận 6 đã chỉ đạo đồng loạt các cơ sở Đoàn - Hội trên địa bàn Quận ra quân "Ngày chủ nhật xanh" lần thứ 154.

Agile Việt Nam
;