Nhạc sĩ Tôn Thất Lập thủ lĩnh phong trào “Hát cho đồng bào tôi nghe”

<html><head><meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=windows-1252"</head><body> <p style="text-align:justify"><span style="font-size:14px"><span style="font-family:arial,helvetica,sans-serif"><strong>Cuối những năm 60 của thế kỷ XX,&nbsp;nhạc sĩ T&ocirc;n Thất Lập đ&atilde; c&ugrave;ng với c&aacute;c &ldquo;nhạc sĩ sinh vi&ecirc;n&rdquo; như Trương Quốc Kh&aacute;nh, Trần Long Ẩn, Nguyễn Văn Sanh,... c&ugrave;ng nhau xuống đường, những đ&ecirc;m kh&ocirc;ng ngủ, v&agrave; &ldquo;h&aacute;t cho đồng b&agrave;o t&ocirc;i nghe&rdquo;&hellip; T&ecirc;n tuổi nhạc sĩ T&ocirc;n Thất Lập được c&ocirc;ng ch&uacute;ng y&ecirc;u &acirc;m nhạc, nhất l&agrave; học sinh, sinh vi&ecirc;n ở c&aacute;c đ&ocirc; thị miền Nam với những ca kh&uacute;c tự sự trữ t&igrave;nh viết về t&igrave;nh y&ecirc;u v&agrave; th&acirc;n phận con người.</strong></span></span></p> <p><span style="font-size:14px"><span style="font-family:arial,helvetica,sans-serif"><span style="color:#FF0000"><strong>&quot;C&aacute;nh chim đầu đ&agrave;n&quot; trong&nbsp;phong tr&agrave;o văn h&oacute;a - văn nghệ của học sinh, sinh vi&ecirc;n&nbsp;trong thời kỳ kh&aacute;ng chiến chống Mỹ, cứu nước</strong></span></span></span></p> <p style="text-align:justify"><span style="font-size:14px"><span style="font-family:arial,helvetica,sans-serif">Ng&agrave;y ấy, phong tr&agrave;o đấu tranh chống Mỹ - ngụy, đ&ograve;i tự do d&acirc;n chủ của học sinh, sinh vi&ecirc;n c&aacute;c đ&ocirc; thị miền Nam diễn ra s&ocirc;i nổi v&agrave; ng&agrave;y c&agrave;ng lan rộng. Nhạc sĩ T&ocirc;n Thất Lập kể rằng, khi qu&acirc;n đội Mỹ hiện diện ở miền Nam, đời sống văn nghệ xuất hiện nhiều sản phẩm lai căng.</span></span></p> <p style="text-align:justify"><span style="font-size:14px"><span style="font-family:arial,helvetica,sans-serif">Tầng lớp thanh ni&ecirc;n phản ứng lại bằng c&aacute;ch d&ugrave;ng văn nghệ d&acirc;n tộc v&agrave; d&acirc;n ca để n&ecirc;u cao tinh thần về nguồn. Sau đ&oacute; để chống lại &acirc;m mưu của văn h&oacute;a thực d&acirc;n mới, đồng thời hun đ&uacute;c l&ograve;ng y&ecirc;u nước, họ chuyển sang h&aacute;t sử ca v&agrave; kh&aacute;ng chiến ca&hellip;</span></span></p> <p style="text-align:justify"><span style="font-size:14px"><span style="font-family:arial,helvetica,sans-serif">Tuy nhi&ecirc;n, sử ca v&agrave; kh&aacute;ng chiến ca lại chưa phản &aacute;nh đầy đủ&nbsp;thực tại đấu tranh n&oacute;ng bỏng của quần ch&uacute;ng th&agrave;nh thị miền Nam. V&igrave; vậy, &ocirc;ng v&agrave; c&aacute;c nhạc sĩ đồng s&aacute;ng t&aacute;c đ&atilde; ph&aacute;t động phong tr&agrave;o học sinh sinh vi&ecirc;n trực tiếp s&aacute;ng t&aacute;c những b&agrave;i ca tranh đấu, vừa để th&uacute;c đẩy h&agrave;nh động, vừa l&agrave;m vũ kh&iacute; tấn c&ocirc;ng trực diện v&agrave;o chế độ S&agrave;i G&ograve;n. Từ nghị quyết của Tổng hội Sinh vi&ecirc;n S&agrave;i G&ograve;n, Đo&agrave;n Văn nghệ học sinh sinh vi&ecirc;n S&agrave;i G&ograve;n được th&agrave;nh lập từ g&agrave;y 15/5/1965 để truyền b&aacute; v&agrave; thu h&uacute;t c&aacute;c t&agrave;i năng trẻ nhiệt huyết.</span></span></p> <p style="text-align:justify"><span style="font-size:14px"><span style="font-family:arial,helvetica,sans-serif">Sự đ&agrave;n &aacute;p, bắt bớ khốc liệt của ch&iacute;nh quyền S&agrave;i G&ograve;n&nbsp;c&agrave;ng l&agrave;m phong tr&agrave;o &ldquo;H&aacute;t cho đồng b&agrave;o t&ocirc;i nghe&rdquo; d&acirc;ng l&ecirc;n th&agrave;nh cao tr&agrave;o h&ograve;a chung với phong tr&agrave;o của học sinh, sinh vi&ecirc;n xuống đường, tuyệt thực... đ&ograve;i Mỹ r&uacute;t qu&acirc;n khỏi miền Nam. Ngo&agrave;i nhạc sĩ T&ocirc;n Thất Lập, đội ngũ n&ograve;ng cốt của phong tr&agrave;o c&ograve;n quy tụ nhiều gương mặt ưu t&uacute; như Trần Long Ẩn, Trương Quốc Kh&aacute;nh, Nguyễn Văn Sanh, Nguyễn Ph&uacute; Y&ecirc;n, La Hữu Vang, Mi&ecirc;n Đức Thắng...&nbsp;</span></span></p> <p style="text-align:center"><span style="font-size:14px"><span style="font-family:arial,helvetica,sans-serif"><img alt="" src="http://www.thanhdoan.hochiminhcity.gov.vn/ThanhDoan/webtd/Content/news/2023/7/36289/5.jpg" style="height:458px; width:600px" /></span></span></p> <p style="text-align:center"><span style="font-size:12px"><span style="font-family:arial,helvetica,sans-serif"><em>Năm 1973 nhạc sĩ T&ocirc;n Thất Lập sang Ph&aacute;p du học v&agrave; tham gia Đại hội sinh vi&ecirc;n Việt Nam hải ngoại tại Paris (Ph&aacute;p) năm 1974. Ảnh: TƯ LIỆU</em></span></span></p> <p style="text-align:justify"><span style="font-size:14px"><span style="font-family:arial,helvetica,sans-serif"><span style="color:#FF0000"><strong>&quot;H&aacute;t cho đồng b&agrave;o t&ocirc;i nghe&quot;</strong></span></span></span></p> <p style="text-align:justify"><span style="font-size:14px"><span style="font-family:arial,helvetica,sans-serif">&ldquo;H&aacute;t cho đồng b&agrave;o t&ocirc;i nghe&rdquo; ban đầu l&agrave; một phong tr&agrave;o do tr&iacute; thức trẻ, sinh vi&ecirc;n y&ecirc;u nước tự tổ chức, rồi sau c&oacute; tổ chức dưới sự l&atilde;nh đạo của Mặt trận D&acirc;n tộc Giải ph&oacute;ng miền Nam Việt Nam, với mục đ&iacute;ch ch&iacute;nh l&agrave; g&oacute;p phần tranh đấu v&igrave; h&ograve;a b&igrave;nh v&agrave; thống nhất Việt Nam. Trong mấy năm đầu, n&ograve;ng cốt của phong tr&agrave;o l&agrave; Đo&agrave;n Văn nghệ sinh vi&ecirc;n - học sinh S&agrave;i G&ograve;n&nbsp;thuộc Tổng hội Sinh vi&ecirc;n S&agrave;i G&ograve;n.</span></span></p> <p style="text-align:justify"><span style="font-size:14px"><span style="font-family:arial,helvetica,sans-serif">Năm 1966, Đo&agrave;n Văn nghệ sinh vi&ecirc;n - học sinh thuộc Tổng hội Sinh vi&ecirc;n S&agrave;i G&ograve;n đ&atilde; được th&agrave;nh lập do sinh vi&ecirc;n y khoa Trương Th&igrave;n l&agrave;m trưởng đo&agrave;n v&agrave; đ&atilde; phổ biến những tập ca kh&uacute;c phản chiến như &ldquo;H&aacute;t từ đồng hoang&rdquo; của nhạc sĩ Mi&ecirc;n Đức Thắng.</span></span></p> <p style="text-align:justify"><span style="font-size:14px"><span style="font-family:arial,helvetica,sans-serif">Năm 1968, với cương vị Trưởng đo&agrave;n Văn nghệ sinh vi&ecirc;n, học sinh S&agrave;i G&ograve;n, Chủ tịch Hội Sinh vi&ecirc;n s&aacute;ng t&aacute;c - Tổng hội Sinh vi&ecirc;n S&agrave;i G&ograve;n, nhạc sĩ T&ocirc;n Thất Lập đ&atilde; c&ugrave;ng với c&aacute;c nhạc sĩ sinh vi&ecirc;n: Trương Quốc Kh&aacute;nh, Trần Long Ẩn, Nguyễn Văn Sanh, La Hữu Vang, Nguyễn Xu&acirc;n T&acirc;n, Nguyễn Tuấn Kiệt, Nguyễn Nam, Nguyễn Ph&uacute; Y&ecirc;n,... thực hiện phong tr&agrave;o &ldquo;H&aacute;t cho đồng b&agrave;o t&ocirc;i nghe&rdquo; qua c&aacute;c hoạt động ti&ecirc;u biểu l&agrave; văn nghệ trong &ldquo;Hội Tết Quang Trung S&agrave;i G&ograve;n&rdquo; năm 1967, &ldquo;Đ&ecirc;m nhạc T&ocirc;n Thất Lập&rdquo; ở Đại học Dược khoa S&agrave;i G&ograve;n (1967) do Tạp ch&iacute; Đất Mới của sinh vi&ecirc;n Luật khoa S&agrave;i G&ograve;n tổ chức tại Đại học Khoa học Huế, &ldquo;Đ&ecirc;m thơ nhạc&rdquo; ở Đại học Sư phạm Huế v&agrave;o th&aacute;ng 12/1967.</span></span></p> <p style="text-align:justify"><span style="font-size:14px"><span style="font-family:arial,helvetica,sans-serif">Trong &ldquo;Đ&ecirc;m văn nghệ v&igrave; ho&agrave; b&igrave;nh&rdquo; tổ chức tại Trường Đại học N&ocirc;ng - L&acirc;m - S&uacute;c sản S&agrave;i G&ograve;n tối 27/12/1969 đ&atilde; ch&iacute;nh thức ra mắt t&ecirc;n gọi phong tr&agrave;o &ldquo;H&aacute;t cho đồng b&agrave;o t&ocirc;i nghe&rdquo;. &ldquo;H&aacute;t cho d&acirc;n t&ocirc;i nghe tiếng h&aacute;t tung cờ ng&agrave;y n&agrave;o/ H&aacute;t qua đ&ecirc;m thi&ecirc;n thu, lửa ch&aacute;y tr&ecirc;n trại giặc th&ugrave;/ H&aacute;t &acirc;m u trong đ&ecirc;m, mu&ocirc;n c&aacute;nh tay đang dậy l&ecirc;n/ H&aacute;t cho anh c&ocirc;ng nh&acirc;n xiềng x&iacute;ch như m&acirc;y tan hoang/ H&aacute;t cho anh n&ocirc;ng d&acirc;n bỏ c&agrave;y theo tiếng loa vang&hellip;&rdquo;.</span></span></p> <p style="text-align:center"><span style="font-size:14px"><span style="font-family:arial,helvetica,sans-serif"><img alt="" src="http://www.thanhdoan.hochiminhcity.gov.vn/ThanhDoan/webtd/Content/news/2023/7/36289/2%20(2).jpg" style="height:389px; width:600px" /></span></span></p> <p style="text-align:center"><em><span style="font-family:arial,helvetica,sans-serif"><span style="font-size:12px">C&ocirc; ch&uacute; th&agrave;nh vi&ecirc;n C&acirc;u lạc bộ Truyền thống Th&agrave;nh Đo&agrave;n biểu diễn tại &quot;Đ&ecirc;m hội Quang Trung&quot; - Ảnh: TLTĐ</span></span></em></p> <p style="text-align:justify"><span style="font-size:14px"><span style="font-family:arial,helvetica,sans-serif">B&agrave;i h&aacute;t &ldquo;H&aacute;t cho d&acirc;n t&ocirc;i nghe&rdquo; được h&agrave;ng ng&agrave;n sinh vi&ecirc;n cất l&ecirc;n, lẫn với m&agrave;u cờ Quang Trung phấp phới khiến cảnh s&aacute;t chế độ tưởng đ&oacute; l&agrave; cờ đỏ sao v&agrave;ng, c&agrave;ng th&ecirc;m tức tối v&agrave; đ&agrave;n &aacute;p rất dữ dội. Cũng thời gian n&agrave;y, nhiều cảnh s&aacute;t nổi, cảnh s&aacute;t ch&igrave;m bao v&acirc;y c&aacute;c cổng trường: Đại học Văn khoa, N&ocirc;ng - L&acirc;m - S&uacute;c sản, Dược khoa&hellip; bắt 179 sinh vi&ecirc;n (trong đ&oacute; c&oacute; T&ocirc;n Thất Lập) v&agrave; giam tại cảnh s&aacute;t Quận 1 (S&agrave;i G&ograve;n). Những sinh vi&ecirc;n n&agrave;y c&ugrave;ng nhau tuyệt thực, đến ng&agrave;y thứ hai, thứ ba ch&uacute;ng vẫn kh&ocirc;ng thả. Đ&ecirc;m thứ ba họ tổ chức buổi ca nhạc, b&agrave;i &ldquo;H&aacute;t cho d&acirc;n t&ocirc;i nghe&rdquo; vang l&ecirc;n trong nơi tạm giữ của cảnh s&aacute;t.</span></span></p> <p style="text-align:justify"><span style="font-size:14px"><span style="font-family:arial,helvetica,sans-serif">Phong tr&agrave;o &ldquo;H&aacute;t cho đồng b&agrave;o t&ocirc;i nghe&rdquo; đ&atilde; lan ra c&aacute;c nơi kh&aacute;c như Huế, Đ&agrave; Nẵng, Cần Thơ, An Giang, Quy Nhơn, Đ&agrave; Lạt, Phan Thiết... Tiếng h&aacute;t tranh đấu tiếp tục vang l&ecirc;n tại giảng đường Đại học Sư phạm, Đại học Khoa học Huế (1970), tại Hội qu&aacute;n Thanh ni&ecirc;n Phan Thiết (1972) v&agrave; c&ograve;n bay xa hơn, vượt ra khỏi Việt Nam, cuốn h&uacute;t thanh ni&ecirc;n tr&iacute; thức tiến bộ ở nhiều nước tr&ecirc;n thế giới.</span></span></p> <p><span style="font-size:14px"><span style="font-family:arial,helvetica,sans-serif">Nhắc về phong tr&agrave;o &ldquo;H&aacute;t cho đồng b&agrave;o t&ocirc;i nghe&rdquo;,&nbsp; nh&agrave; b&aacute;o Mireille Gansel cảm kh&aacute;i tr&ecirc;n tờ nhật b&aacute;o Ph&aacute;p &ldquo;Le Monde&rdquo; ph&aacute;t h&agrave;nh ng&agrave;y 11/2/1972: &ldquo;Vừa mới viết ra, vừa mới xướng l&ecirc;n n&oacute; đ&atilde; được truyền đi từ miệng người n&agrave;y đến miệng người kh&aacute;c. N&oacute; nảy nở giữa gọng kềm siết chặt, nơi m&agrave; mỗi cử chỉ, mỗi lời n&oacute;i l&agrave; một vấn đề sống chết.</span></span></p> <p><span style="font-size:14px"><span style="font-family:arial,helvetica,sans-serif">Những lời h&aacute;t cất l&ecirc;n giữa những d&ugrave;i cui, đ&agrave;n &aacute;p, lặp lại giữa những chiếc xe bọc th&eacute;p, rồi vang l&ecirc;n ở g&oacute;c phố, nơi m&agrave; những anh sinh vi&ecirc;n bị đuổi bắt. N&oacute; đ&atilde; đ&aacute;nh thức lương t&acirc;m của tuổi trẻ v&agrave; l&ograve;ng nhiệt th&agrave;nh của họ. Tất cả cơ đồ của lối sống Mỹ đ&atilde; bất lực, kh&ocirc;ng thể b&oacute;p nghẹt tiếng n&oacute;i của một thế hệ trẻ sinh ra dưới những trận bom&rdquo;.</span></span></p> <p style="text-align:center"><span style="font-size:14px"><span style="font-family:arial,helvetica,sans-serif"><img alt="" src="http://www.thanhdoan.hochiminhcity.gov.vn/ThanhDoan/webtd/Content/news/2023/7/36289/4%20(2).jpg" style="height:400px; width:600px" /></span></span></p> <p style="text-align:center"><em><span style="font-size:12px"><span style="font-family:arial,helvetica,sans-serif">Tuổi trẻ Quận 10 thăm v&agrave; ch&uacute;c Tết nhạc sĩ T&ocirc;n Thất Lập nh&acirc;n&nbsp;kỷ niệm 55 năm cuộc Tổng tiến c&ocirc;ng v&agrave; nổi dậy Xu&acirc;n Mậu Th&acirc;n 1968.&nbsp; Ảnh: TLTĐ</span></span></em></p> <p style="text-align:justify"><span style="font-size:14px"><span style="font-family:arial,helvetica,sans-serif">Ca kh&uacute;c &ldquo;H&aacute;t cho d&acirc;n t&ocirc;i nghe&rdquo; của &ocirc;ng khi ấy, giống như lời hiệu triệu kh&ocirc;ng chỉ với thanh ni&ecirc;n học sinh, sinh vi&ecirc;n m&agrave; cả c&aacute;c tầng lớp kh&aacute;c trong x&atilde; hội chung sức, chung l&ograve;ng v&ugrave;ng l&ecirc;n tranh đấu. Đ&oacute; ch&iacute;nh l&agrave; sức mạnh của phong tr&agrave;o &ldquo;H&aacute;t cho đồng b&agrave;o t&ocirc;i nghe&rdquo;, m&agrave; &ocirc;ng với những ca kh&uacute;c ti&ecirc;u biểu ấy, được đ&aacute;nh gi&aacute; l&agrave; một trong những c&aacute;nh chim đầu đ&agrave;n của phong tr&agrave;o.</span></span></p> <div class="content " style="color: rgb(38, 38, 38); font-family: &quot;PT Sans&quot;, sans-serif; font-size: 15px; text-align: justify;"> <div class="txtbox-content" style="max-width: 100%; width: 600px; margin: 10px auto; padding: 10px 15px; border-width: 2px 2px 2px 10px; border-style: solid; border-color: rgb(159, 34, 78); border-image: initial; background: rgb(255, 238, 244);"> <p style="text-align:justify"><span style="font-size:14px"><span style="font-family:arial,helvetica,sans-serif">Cố Nhạc sĩ T&ocirc;n Thất Lập, với c&aacute;c b&uacute;t danh kh&aacute;c l&agrave; Trần Nhật Nam, L&ecirc; Nguy&ecirc;n, Nguyễn Xu&acirc;n T&acirc;n, sinh ng&agrave;y 25/02/1942 tại Huế.</span></span></p> <p style="text-align:justify"><span style="font-size:14px"><span style="font-family:arial,helvetica,sans-serif">Trước năm 1975, T&ocirc;n Thất Lập hoạt động &acirc;m nhạc trong phong tr&agrave;o &ldquo;H&aacute;t cho đồng b&agrave;o t&ocirc;i nghe&rdquo;. Những ca kh&uacute;c như H&aacute;t cho d&acirc;n t&ocirc;i nghe, Xuống đường, H&aacute;t trong t&ugrave;, hợp xướng L&uacute;a reo tr&ecirc;n khắp đồng bằng&hellip; của &ocirc;ng đ&atilde; được cất cao tr&ecirc;n c&aacute;c nẻo đường tranh đấu của học sinh, sinh vi&ecirc;n c&aacute;c đ&ocirc; thị miền Nam.</span></span></p> <p style="text-align:justify"><span style="font-size:14px"><span style="font-family:arial,helvetica,sans-serif">Sau đ&oacute;, &ocirc;ng được cử đi tu nghiệp s&aacute;ng t&aacute;c tại Nhạc viện H&agrave; Nội v&agrave; khi tốt nghiệp về l&agrave;m c&ocirc;ng t&aacute;c văn h&oacute;a của Ch&iacute;nh phủ C&aacute;ch mạng l&acirc;m thời Cộng h&ograve;a Miền Nam Việt Nam. &Ocirc;ng sang Ph&aacute;p năm 1974. Tại Paris, T&ocirc;n Thất Lập đ&atilde; được Hội Sinh vi&ecirc;n S&aacute;ng t&aacute;c Hải ngoại xuất bản tuyển tập Những c&aacute;nh chim từ v&ugrave;ng lửa đỏ.</span></span></p> <p style="text-align:justify"><span style="font-size:14px"><span style="font-family:arial,helvetica,sans-serif">Sau giải ph&oacute;ng, &ocirc;ng về nước, c&ocirc;ng t&aacute;c tại Sở Văn h&oacute;a - Th&ocirc;ng tin TP. Hồ Ch&iacute; Minh. Nhiều ca kh&uacute;c của &ocirc;ng đ&atilde; được đ&ocirc;ng đảo quần ch&uacute;ng mến mộ như T&igrave;nh ca m&ugrave;a xu&acirc;n, T&igrave;nh ca tuổi trẻ, Trị An &acirc;m vang m&ugrave;a xu&acirc;n, Mưa th&igrave; thầm, Oẳn t&ugrave; t&igrave;, C&ocirc; b&eacute; dễ thương, T&igrave;nh y&ecirc;u m&atilde;i m&atilde;i...</span></span></p> <p style="text-align:justify"><span style="font-family:arial,helvetica,sans-serif"><span style="font-size:14px">S&aacute;ng ng&agrave;y 26/07, theo th&ocirc;ng tin từ Hội &Acirc;m nhạc TP.&nbsp;Hồ Ch&iacute; Minh, nhạc sĩ đ&atilde;&nbsp;tr&uacute;t hơi thở cuối c&ugrave;ng tại Bệnh viện 175, sau một thời gian điều trị bệnh.</span></span></p> </div> </div> <p style="text-align:right"><strong><span style="font-size:14px">MINH NHẬT</span></strong></p> </body></html>

BÌNH LUẬN

CÓ THỂ BẠN QUAN TÂM

Ngày 14-12, Ban Thường vụ Thành Đoàn đã phối hợp với Bộ Tư lệnh Thành phố, Trung đoàn Gia Định tổ chức ngày hội Thanh niên khỏe khu vực lực lượng vũ trang và hành trình “Tiếp lửa truyền thống” với chủ đề “Tự hào người chiến sĩ quân đội nhân dân Việt Nam”.

Agile Việt Nam
;