Di tích Lịch sử cơ sở bí mật của Thành ủy Sài Gòn - Gia Định

Di tích Lịch sử cơ sở bí mật của Thành ủy Sài Gòn - Gia Định

 

Ngày 19/12/2008, đồng chí Nguyễn Thành Tài - Phó chủ tịch Thường trực UBND TP.HCM, đã công bố quyết định công nhận Di tích Lịch sử cấp thành phố cho cơ sở bí mật của Thành ủy Sài Gòn - Gia Định tại số nhà 91 đường Phạm Văn Chí, phường 1, quận 6, TP.HCM. Nhân dịp này, Website Thành Đoàn xin giới thiệu một số nét về di tích lịch sử nổi tiếng này, nơi hiện nay là Nhà Truyền thống Cách mạng người Hoa TP.HCM.

 

Trước năm 1975, đây là nhà ở của ông Lưu Vinh (tức Lưu Vinh Phong), một doanh nghiệp người Hoa yêu nước, hoạt động trong Ban Hoa vận đặc khu Sài Gòn - Chợ Lớn - Gia Định. Từ cuối năm 1968 đến ngày miền Nam hoàn toàn giải phóng, căn nhà này từng là nơi bí mật nuôi giấu các đồng chí Trần Bạch Đằng - Bí thư Thành ủy Sài Gòn - Gia Định, đồng chí Mai Chí Thọ - Ủy viên Thường vụ Thành ủy Sài Gòn - Gia Định và các đồng chí lãnh đạo Ban Hoa vận T4 trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Sau ngày 30/4/1975, ông Lưu Vinh Phong đã hiến ngôi nhà cho nhà nước. Hiện nay, ngôi nhà 91 Phạm Văn Chí là Nhà Truyền thống Cách mạng người Hoa TP.HCM.

 

Trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân và đế quốc xâm lược, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, đồng bào Hoa ở Việt Nam nói chung và đồng bào Hoa ở Sài Gòn - Chợ Lớn - Gia Định luôn sát cánh với các dân tộc anh em cùng đứng lên đấu tranh, vượt qua nhiều gian khổ, thử thách, hi sinh để đánh đuổi kẻ thù chung. Tham gia các phong trào đấu tranh cách mạng, nhiều chiến sĩ cách mạng người Hoa và một bộ phận đồng bào Hoa giác ngộ cách mạng dưới sự lãnh đạo của Đảng, anh dũng chiến đấu, lập nên những chiến công vang dội, nhưng cũng đã chịu nhiều hi sinh, mất mát. Nhiều người phải chịu cảnh tù đày, giam cầm khắc nghiệt của quân thù, có người đã dâng hiến trọn tuổi thanh xuân, gia tài, sản nghiệp của mình chỉ vì một lý tưởng cao đẹp: vì hòa bình, độc lập dân tộc và thống nhất đất nước.

 

 

Từ khi phong trào cách mạng phát triển mạnh trong lực lượng người Hoa, đặc biệt là từ năm 1967, số cán bộ, chiến sĩ người Hoa tham gia ngày càng đông đảo vào đội ngũ của Ban Hoa vận T4, xây dựng rất nhiều cơ sở cách mạng bí mật trong đồng bào Hoa nhằm phục vụ cho công tác lãnh đạo phong trào cách mạng ở nội thành của đặc khu ủy Sài Gòn - Chợ Lớn - Gia Định và Ban Hoa vận T4, trong đó có cơ sở bí mật tại số 91 Phạm Văn Chí. Là một doanh nghiệp người Hoa yêu nước, ông Lưu Vinh Phong sử dụng căn nhà vừa là nơi kinh doanh, vừa là nơi bí che giấu cán bộ Thành ủy. Bản thân ông là một thành viên tích cực trong Ban Hoa vận T4.

 

Điểm đặc biệt là căn nhà này nằm đối diện với Ty cảnh sát quốc gia Quận 6 và nằm bên hông Tòa hành chính Quận 6. Trên sân thượng căn nhà, Ty cảnh sát Quận 6 đặt 1 trung đội cảnh sát dã chiến Ngụy chốt giữ tại sân thượng này để bảo vệ 2 cơ quan đầu não của chính quyền Ngụy lúc bấy giờ. Dù vậy, ông Lưu Vinh Phong đã khéo léo sắp xếp và bố trí các vật dụng, các hoạt động trong căn nhà này để thực hiện nhiệm vụ nuôi giấu cán bộ. Tầng trệt vừa để tiếp khách vừa là cơ sở xi mạ và may quần áo; gác lửng là phòng làm việc của chủ nhà, gồm 1 bàn làm việc, 1 bộ ghế salông bằng gỗ, 1 chiếc giường nhỏ. Tại căn gác lửng này, chủ nhà đã làm 1 ngăn bí mật sát tường có thể giấu được 2 người với cửa chui có kích thước 0,48 x 0,4m được che giấu bằng 1 tủ gỗ. Lầu 1 là nơi gia đình để sinh hoạt và sản xuất đồ chơi trẻ em. Ở đây, chủ nhà cho xây 1 bếp nấu ăn 2 ngăn: ngăn trên là bếp củi, ngăn dưới là chỗ để củi, nhưng phía trong ngăn này 1 hầm bí mật  để tạo chỗ trú ẩn bí mật cho cán bộ khi cần thiết.

 

Nhà Truyền thống cách mạng người Hoa TP.HCM   Nhà Truyền thống cách mạng người Hoa TP.HCM thành lập và đi vào hoạt động ngày 27/4/1997, nhân dịp kỷ niệm 23 năm ngày miền Nam hoàn toàn giải phóng, thống nhất đất nước. Ngày 15/10/2008, Ủy ban Nhân dân thành phố đã có quyết định số 4377/QĐ-UBND xếp hạng di tích lịch sử cấp thành phố đối với căn nhà 91 Phạm Văn Chí Phường 1, Quận 6.   Trong hơn 10 năm hoạt động, Nhà Truyền thống Cách mạng Người Hoa đã đón tiếp hàng trăm đoàn khách trong và ngoài nước đến tham quan, tìm hiểu, nghiên cứu  lịch sử và truyền thống đấu tranh cách mạng của người Hoa. Tại đây trưng bày hàng trăm hình ảnh và hiện vật thể hiện tinh thần yêu nước, truyền thống đấu tranh cách mạng của đồng bào và các chiến sĩ cách mạng người Hoa dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam qua các giai đoạn lịch sử của đất nước và đang bổ sung các hình ảnh thể hiện sự đóng góp tích cực của Người Hoa thành phố trong mọi lĩnh vực xây dựng và bảo vệ thành phố sau ngày miền Nam hoàn toàn giải phóng.   Hoạt động của Nhà truyền thống cách mạng người Hoa nhằm mục đích giới thiệu truyền thống và tinh thần đấu tranh cách mạng của đồng bào người Hoa thành phố dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam qua hai thời kỳ chống Pháp và chống Mỹ; qua đó tiếp tục động viên các giới đồng bào người Hoa giữ gìn bàn sắc văn hóa dân tộc, tích cực đóng góp cho sự nghiệp bảo vệ và xây dựng Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

 

MINH HÙNG