Nghiên cứu về Marx trong thời kỳ Covid-19

<html><head><meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=windows-1252"</head><body> <p style="text-align:justify"><strong>B&aacute;o ch&iacute; đưa tin những cuốn s&aacute;ch li&ecirc;n quan đến bộ <em>Tư bản</em> của Karl Marx đang b&aacute;n rất chạy ở Nhật Bản trong thời gian gần đ&acirc;y (từ th&aacute;ng 5-2021), điều n&agrave;y cho thấy một bộ phận người d&acirc;n bắt đầu &yacute; thức hơn về c&aacute;c vấn đề x&atilde; hội v&igrave; dịch COVID-19. C&aacute;c t&aacute;c phẩm của Marx gi&uacute;p ch&uacute;ng ta hiểu được những t&igrave;nh huống như đại dịch kh&ocirc;ng chỉ&nbsp;ảnh hưởng đến tất cả c&aacute;c bộ phận của x&atilde; hội theo c&ugrave;ng một c&aacute;ch, gi&uacute;p truy t&igrave;m kết cấu một trật tự thế giới nh&acirc;n đạo, tiến bộ, d&acirc;n chủ hơn trong tương lai. </strong></p> <p style="text-align:center"><img alt="" src="http://www.thanhdoan.hochiminhcity.gov.vn/ThanhDoan/webtd/Content/news/2021/8/34575/Marx%20-%20Copy.jpg" style="height:385px; width:600px" /></p> <p style="text-align:center"><span style="font-size:11px"><em>Kh&aacute;ch tham quan ng&ocirc;i nh&agrave; nơi Karl Marx sinh ra tại Trier, Đức. (Nguồn: THX/TTVN)</em></span></p> <p style="text-align:justify">1. Với những tiến bộ của khoa học, nh&acirc;n loại cuối c&ugrave;ng sẽ vượt qua cuộc khủng hoảng do dịch&nbsp;COVID-19 g&acirc;y ra. Nhiều đ&uacute;c kết l&yacute; luận, triết l&yacute; sẽ xuất hiện; song song đ&oacute; nhiều c&aacute;ch ph&acirc;n t&iacute;ch, l&yacute; giải sẽ được c&ocirc;ng bố trước người d&acirc;n v&agrave; ch&iacute;nh phủ. <em><strong>Tuy vậy, c&acirc;u hỏi đặt ra l&agrave; liệu thế giới hậu COVID-19 sẽ giống như trước đ&acirc;y hay n&oacute; sẽ thay đổi, liệu trật tự tư bản sẽ trở n&ecirc;n v&ocirc; nh&acirc;n đạo v&agrave; b&oacute;c lột hơn kh&ocirc;ng(!)? </strong></em>Thomas L Friedman - t&aacute;c giả của cuốn s&aacute;ch nổi tiếng &ldquo;Thế giới phẳng&rdquo; đ&atilde; viết rằng: <em>&ldquo;COVID-19​&nbsp;l&agrave; một con voi đen. Đ&oacute; l&agrave; kết quả logic của c&aacute;c cuộc chiến tranh t&agrave;n ph&aacute; ng&agrave;y c&agrave;ng gia tăng của ch&uacute;ng ta chống lại thi&ecirc;n nhi&ecirc;n</em>&rdquo;. T&igrave;nh h&igrave;nh thế giới hiện nay c&oacute; thể l&agrave; một vấn đề của nhiều cuộc tranh luận c&ocirc;ng khai, trong đ&oacute; việc t&igrave;m hiểu c&aacute;c t&aacute;c phẩm m&agrave; Marx đ&atilde; viết.</p> <p style="text-align:justify">&nbsp;&ldquo;<em>C&aacute;c nh&agrave; triết học đ&atilde; chỉ giải th&iacute;ch thế giới bằng nhiều c&aacute;ch kh&aacute;c nhau, song vấn đề l&agrave; cải tạo thế giới</em>&rdquo;, Marx viết trong Luận cương về Feuerbach. Đ&acirc;y l&agrave; tiền đề cơ bản của việc theo đuổi triết học của Marx&nbsp;v&agrave; người đồng ch&iacute; của &ocirc;ng - Friedrich&nbsp;Engels. Hai &ocirc;ng đ&atilde; ph&acirc;n t&iacute;ch sự tồn tại của con người, mối quan hệ giữa con người v&agrave; thi&ecirc;n nhi&ecirc;n, phương thức sản xuất, sự h&igrave;nh th&agrave;nh con người v&agrave; nền kinh tế diễn ra.</p> <p style="text-align:justify">Trong khi khẳng định rằng lao động l&agrave; nguồn gốc của mọi của cải, &nbsp;t&aacute;c dụng của lao động trong qu&aacute; tr&igrave;nh chuyển biến từ vượn th&agrave;nh người, Marx v&agrave; Engels&nbsp;đ&atilde; ph&acirc;n t&iacute;ch mối quan hệ biện chứng của con người v&agrave; tự nhi&ecirc;n: &ldquo;<em>Lao động trước hết l&agrave; một qu&aacute; tr&igrave;nh diễn ra giữa con người v&agrave; tự nhi&ecirc;n, một qu&aacute; tr&igrave;nh trong đ&oacute;, bằng hoạt động của ch&iacute;nh m&igrave;nh, con người l&agrave;m trung gian, điều tiết v&agrave; kiểm tra sự trao đổi chất giữa họ v&agrave; tự nhi&ecirc;n</em>&rdquo;. Sự vận động đ&oacute;, con người t&aacute;c động v&agrave;o tự nhi&ecirc;n b&ecirc;n ngo&agrave;i v&agrave; l&agrave;m cho n&oacute; thay đổi, đồng thời cũng thay đổi bản chất của ch&iacute;nh m&igrave;nh. Marx tiếp tục giải th&iacute;ch rằng qu&aacute; tr&igrave;nh lao động kh&ocirc;ng l&agrave; g&igrave; ngo&agrave;i qu&aacute; tr&igrave;nh sản xuất.</p> <p style="text-align:justify">&Ocirc;ng cho thấy lao động l&agrave; nguồn gốc của của cải v&agrave; c&aacute;ch thức để sức lao động tiếp tục tạo ra gi&aacute; trị thặng dư. Trong t&aacute;c phẩm <em>Tư bản</em>, Marx giải th&iacute;ch l&agrave;m thế n&agrave;o dưới chủ nghĩa tư bản, gi&aacute; trị thặng dư được chiếm đoạt bởi c&aacute;c nh&agrave; tư bản, những người l&agrave; chủ sở hữu của c&aacute;c phương tiện sản xuất. Marx cũng giải th&iacute;ch l&agrave;m thế n&agrave;o sự chiếm đoạt gi&aacute; trị thặng dư n&agrave;y dẫn đến t&iacute;ch lũy của cải ở một cực t&iacute;ch tụ của cải v&agrave; một cực t&iacute;ch tụ đ&oacute;i ngh&egrave;o. Đ&acirc;y&nbsp;l&agrave; hai mặt của một đồng tiền tư bản ở từng nước v&agrave; tr&ecirc;n phạm vi thế giới. Sự bất b&igrave;nh đẳng như vậy được phản &aacute;nh trong điều kiện l&agrave;m việc v&agrave; sinh hoạt khốn khổ của người lao động.</p> <p style="text-align:justify">2. Trong l&ograve;ng x&atilde; hội tư bản, đời sống của người lao động tuy c&oacute; được cải thiện, nhưng số người bị &ldquo;hất&rdquo; ra h&egrave; phố, số người ngh&egrave;o khổ vẫn ng&agrave;y c&agrave;ng tăng. Hiện nay, việc &aacute;p dụng m&aacute;y m&oacute;c hiện đại vẫn kh&ocirc;ng l&agrave;m thay đổi bản chất b&oacute;c lột gi&aacute; trị thặng dư của chủ nghĩa tư bản hiện đại. Khi x&atilde; hội ở trong t&igrave;nh trạng suy tho&aacute;i, người lao động phải chịu đựng nghi&ecirc;m trọng nhất. Người lao động c&oacute; một g&aacute;nh nặng k&eacute;p để chịu đựng nhờ vai tr&ograve; của m&igrave;nh như một c&ocirc;ng nh&acirc;n v&agrave; cũng l&agrave; một th&agrave;nh vi&ecirc;n của x&atilde; hội đang đau khổ.</p> <p style="text-align:justify">Ph&acirc;n t&iacute;ch c&acirc;u hỏi về vấn đề nh&agrave; ở của x&atilde; hội, đặc biệt l&agrave; c&aacute;ch m&agrave; giai cấp tư sản giải quyết vấn đề nh&agrave; ở,&nbsp;Engels&nbsp;chỉ ra: &ldquo;<em>c&aacute;c khu vực ngh&egrave;o trong đ&oacute; c&ocirc;ng nh&acirc;n đ&ocirc;ng đ&uacute;c với nhau l&agrave; nơi sinh sản của tất cả những dịch bệnh m&agrave; thỉnh thoảng ảnh hưởng đến c&aacute;c th&agrave;nh thị. Bệnh tả, bệnh sốt ph&aacute;t ban, bệnh thương h&agrave;n, bệnh đậu m&ugrave;a v&agrave; c&aacute;c bệnh t&agrave;n ph&aacute; kh&aacute;c đ&atilde; l&acirc;y lan mầm bệnh của ch&uacute;ng trong bầu kh&ocirc;ng kh&iacute; dịch bệnh v&agrave; nước độc của c&aacute;c khu lao động n&agrave;y</em>&rdquo;. Điều n&agrave;y giải th&iacute;ch tại sao người ngh&egrave;o v&agrave; người lao động nhập cư của tất cả c&aacute;c quốc gia đang phải đối mặt với những kh&oacute; khăn kh&ocirc;ng thể tưởng tượng được v&agrave; trở th&agrave;nh nạn nh&acirc;n của đại dịch COVID-19.</p> <p style="text-align:justify">Tuy&ecirc;n bố chung mang t&ecirc;n &ldquo;<em>C&aacute;c biện ph&aacute;p ngay lập tức để bảo vệ sức khỏe v&agrave; quyền của người d&acirc;n</em>&rdquo; do 85 đảng cộng sản, đảng c&ocirc;ng nh&acirc;n ở nhiều quốc gia k&yacute; t&ecirc;n n&ecirc;u r&otilde; rằng&nbsp;trước khi&nbsp;dịch COVID-19 b&ugrave;ng&nbsp;ph&aacute;t,&nbsp;t&igrave;nh trạng thiếu hụt nghi&ecirc;m trọng trong hệ thống y tế ở tất cả c&aacute;c nước tư&nbsp;bản,&nbsp;trong khi ch&iacute;nh phủ tư sản đang phục vụ vốn&nbsp;lớn,&nbsp;để đạt được lợi nhuận của c&aacute;c nh&oacute;m độc&nbsp;quyền,&nbsp;để thương mại h&oacute;a v&agrave; tư nh&acirc;n h&oacute;a ng&agrave;nh y tế để thực hiện c&aacute;c ch&iacute;nh s&aacute;ch chống&nbsp;nh&acirc;n d&acirc;n.&nbsp;Về vấn đề n&agrave;y,&nbsp;nh&agrave; nghi&ecirc;n cứu Joseph Jonara lưu &yacute;:&nbsp;&ldquo;Đại dịch cũng phơi b&agrave;y t&igrave;nh trạng tồi tệ của dịch vụ y tế quốc gia (NHS) sau một thập kỷ thắt lưng buộc bụng v&agrave; v&agrave;i thập kỷ tư nh&acirc;n h&oacute;a v&agrave; thị trường h&oacute;a. Anh c&oacute; rất &iacute;t giường, chỉ 2,8 tr&ecirc;n một ngh&igrave;n người - để so s&aacute;nh H&agrave;n Quốc c&oacute; 11,5, Đức c&oacute; 8,3, Italia c&oacute; 3,4 - v&agrave; thậm ch&iacute; &iacute;t giường chăm s&oacute;c đặc biệt hơn&rdquo;.</p> <p style="text-align:justify">Nhiều thập kỷ ch&iacute;nh s&aacute;ch tư bản&nbsp;nhằm tối đa h&oacute;a lợi nhuận,&nbsp;bất kể hậu quả x&atilde; hội hoặc người&nbsp;lao động,&nbsp;dẫn đến người lao động dễ bị tổn thương&nbsp;ngay b&acirc;y giờ. Chuỗi cung ứng d&agrave;i v&agrave; cắt giảm bệnh viện c&ocirc;ng khiến người lao động ho&agrave;n to&agrave;n kh&ocirc;ng sẵn s&agrave;ng đối ph&oacute; với cuộc khủng hoảng. Mĩ v&agrave; ch&acirc;u &Acirc;u thực sự phơi b&agrave;y những hậu quả t&agrave;n ph&aacute; của việc cắt giảm c&aacute;c nguồn lực y tế c&ocirc;ng cộng kết hợp với tư nh&acirc;n h&oacute;a.</p> <p style="text-align:justify">Mặc d&ugrave; COVID-19 mới l&agrave; ng&ograve;i nổ của cuộc khủng hoảng kinh&nbsp;tế,&nbsp;n&oacute; phơi b&agrave;y sự dễ bị tổn thương to lớn&nbsp;của&nbsp;nền kinh tế thế giới, đ&atilde; lung lay tr&ecirc;n bờ vực suy tho&aacute;i,&nbsp;dẫn đến&nbsp;c&aacute;c vấn đề cơ bản của cuộc khủng hoảng 2008 - 2009&nbsp;vẫn chưa được giải&nbsp;quyết. Trước đ&acirc;y,&nbsp;Trump v&agrave; c&aacute;c nh&agrave; tư bản buộc phải bơm h&agrave;ng trăm tỷ USD v&agrave;o nền kinh tế,&nbsp;bao gồm cả việc&nbsp;đặt trực tiếp v&agrave;o t&uacute;i của người lao động. Điều n&agrave;y kh&ocirc;ng xuất ph&aacute;t từ mối quan t&acirc;m về số phận của người d&acirc;n,&nbsp;nhưng&nbsp;để tr&aacute;nh sự sụp đổ ho&agrave;n to&agrave;n của hệ thống tư bản. C&aacute;c biện ph&aacute;p của họ chỉ c&oacute; thể l&agrave;m chậm cuộc khủng hoảng chứ kh&ocirc;ng thể kh&ocirc;ng giải quyết triệt để n&oacute;.</p> <p style="text-align:justify">Theo <em>TheGuardian.com</em>, một cuộc khảo s&aacute;t gần đ&acirc;y&nbsp;ở Mĩ&nbsp;cho thấy cứ 01 trong 8 người Mĩ đ&atilde; phải giảm chi ti&ecirc;u thực phẩm để chi trả cho chăm s&oacute;c sức khỏe, với người Mĩ da đen c&oacute; khả năng kh&ocirc;ng đủ khả năng chăm s&oacute;c sức khỏe chất lượng cao gấp đ&ocirc;i so với người Mĩ da trắng. Khi đại dịch xảy ra, một gia đ&igrave;nh da đen trung b&igrave;nh c&oacute; 1.500 USD tiền tiết kiệm khẩn cấp, trong khi một gia đ&igrave;nh da trắng điển h&igrave;nh c&oacute; số tiền gấp năm lần số tiền đ&oacute;, theo&nbsp;Cục Dự trữ Li&ecirc;n bang. Chỉ c&oacute; 10% gia đ&igrave;nh Latin c&oacute; đủ tiền tiết kiệm để trang trải 6 th&aacute;ng chi ph&iacute;, so với 36% gia đ&igrave;nh da trắng. Sự bất b&igrave;nh đẳng chủng tộc trong việc tiếp cận dinh dưỡng đầy đủ đe dọa triển vọng l&acirc;u d&agrave;i của một thế hệ trẻ em da đen v&agrave; da n&acirc;u rất r&otilde; trong x&atilde; hội Mĩ. Chủ nghĩa tự do mới đ&atilde; l&agrave;m trầm trọng th&ecirc;m sự bất b&igrave;nh đẳng x&atilde; hội v&agrave; b&acirc;y giờ n&oacute; sẽ phải trả một c&aacute;i gi&aacute; lớn hơn.</p> <p style="text-align:justify">&nbsp;&ldquo;<em>C&aacute;c ch&iacute;nh s&aacute;ch t&acirc;n tự do được th&uacute;c đẩy bởi c&aacute;c ch&iacute;nh trị gia tư bản đ&atilde; r&uacute;t ruột gi&aacute;o dục c&ocirc;ng cộng v&agrave; c&aacute;c dịch vụ c&ocirc;ng cộng n&oacute;i chung trong những thập kỷ qua</em>&rdquo;, như&nbsp;ch&iacute;nh trị gia người Mĩ - Bernie Sanders&nbsp;đ&atilde; chỉ&nbsp;ra,&nbsp;c&ocirc;ng ch&uacute;ng kh&ocirc;ng được bảo vệ trong dịch bệnh do thiếu một hệ thống&nbsp;bảo hiểm y tế to&agrave;n d&acirc;n.&nbsp;Một 1/2 số gia đ&igrave;nh thuộc tầng lớp lao động kh&ocirc;ng c&oacute; nguồn lực để đối ph&oacute; với trường hợp khẩn cấp 400 USD.&nbsp;</p> <p style="text-align:justify">Những diễn biến trong hai thập kỷ qua đ&atilde; buộc c&aacute;c nh&agrave; tư bản phải nghĩ đến c&aacute;c ch&iacute;nh s&aacute;ch kinh tế mới, kế hoạch mới duy tr&igrave; việc khai th&aacute;c nguồn lực từ c&aacute;c tầng lớp lao động. Trước COVID-19, nền kinh tế tư bản thế giới đ&atilde; phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng v&agrave;o năm 2008, khi nền kinh tế Mĩ phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng&nbsp;l&acirc;y lan từ dưới l&ecirc;n, bắt đầu từ những người mua nh&agrave; qu&aacute; lạc quan, vay nợ dưới chuẩn qu&aacute; nhiều.&nbsp;Đại dịch hiện nay đ&atilde; đẩy trật tự kinh tế thế giới l&ecirc;n m&aacute;y thở oxy.</p> <p style="text-align:justify">3. C&oacute; nhiều người nghĩ rằng đại dịch n&agrave;y đang ảnh hưởng đến tất cả c&aacute;c quốc gia, tất cả c&aacute;c cộng đồng v&agrave; tất cả c&aacute;c tầng lớp theo c&ugrave;ng một c&aacute;ch vốn c&oacute; trước đ&acirc;y. Do đ&oacute;, trước ti&ecirc;n n&ecirc;n cho ph&eacute;p c&aacute;c ch&iacute;nh phủ xử l&yacute; n&oacute; v&agrave; sau đ&oacute; đấu tranh cho mối quan t&acirc;m của ch&uacute;ng ta. Song điều đ&oacute; kh&ocirc;ng đ&uacute;ng, bởi c&aacute;c nh&agrave; tư bản th&ocirc;ng minh hơn, tinh vi hơn. Họ đang nh&acirc;n danh cuộc chiến chống lại đại dịch, c&aacute;c ch&iacute;nh phủ tư bản đang nắm quyền kiểm so&aacute;t nhiều hơn trong tay họ.</p> <p style="text-align:justify">Trong việc t&igrave;m kiếm, chọn lựa triết học cho một thế giới mới, chủ nghĩa Marx ti&ecirc;u biểu như một l&yacute; luận khoa học c&aacute;ch mạng. Ba bộ phận kh&ocirc;ng thể thiếu của chủ nghĩa Marx, như V. I. Lenin v&agrave; c&aacute;c nh&agrave; triết học Marxist đ&atilde; chỉ ra, l&agrave; triết học Marx với chủ nghĩa duy vật biện chứng, kinh tế học của Marx&nbsp;m&agrave; cốt l&otilde;i nhất l&agrave; học thuyết gi&aacute; trị thặng dư v&agrave; học thuyết về chủ nghĩa x&atilde; hội.</p> <p style="text-align:justify">Hẳn nhi&ecirc;n, trong tương lai, ch&uacute;ng ta sẽ chứng kiến những cuộc đấu tranh giai cấp khốc liệt cho quyền lực ch&iacute;nh trị, trong một bối cảnh mới, để một trật tự x&atilde; hội mới xuất hiện, trong đ&oacute; nh&agrave; nước sẽ đảm bảo nh&agrave; ở, y tế, gi&aacute;o dục v&agrave; tất cả c&aacute;c phương tiện mưu sinh, lập nghiệp, khởi nghiệp cho tất cả c&ocirc;ng d&acirc;n của m&igrave;nh, sự b&igrave;nh đẳng, c&ocirc;ng bằng v&agrave; phẩm gi&aacute; của tất cả c&aacute;c c&ocirc;ng d&acirc;n được duy tr&igrave; ./.</p> <p style="text-align:right"><strong>CH&Acirc;U TIẾN LỘC</strong></p> <p style="text-align:right"><em>Th&agrave;nh vi&ecirc;n Ban Chủ nhiệm C&acirc;u lạc bộ L&yacute; luận trẻ Th&agrave;nh Đo&agrave;n&nbsp;</em></p> <p style="text-align:right"><em>Th&agrave;nh phố Hồ Ch&iacute; Minh</em></p> <p><strong>T&agrave;i liệu tham khảo:</strong></p> <p style="text-align:justify"><span style="font-size:11px">1. B&aacute;o điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam (2018), &ldquo;<em>Quan đi&ecirc;̉m của Ph. Ăngghen v&ecirc;̀ m&ocirc;́i quan h&ecirc;̣ giữa lao đ&ocirc;̣ng và giới tự nhi&ecirc;n v&acirc;̃n vẹn nguy&ecirc;n tính khoa học và ý nghĩa thời sự</em>&rdquo;, tulieuvankien.dangcongsan.vn/c-mac-angghen-lenin-ho-chi-minh/ph-angghen/nghien-cuu-hoc-tap-tu-tuong/quan-diem-cua-ph-angghen-ve-moi-quan-he-giua-lao-dong-va-gioi-tu-nhien-van-ven-nguyen-tinh-khoa-hoc-va-y-nghia-3206<br /> 2. B&aacute;o Tuổi Trẻ (2021), &ldquo;<em>Căng thẳng v&igrave; dịch, người trẻ Nhật t&igrave;m đến Karl Marx&rdquo;</em>, tuoitre.vn/cang-thang-vi-dich-nguoi-tre-nhat-tim-den-karl-marx-20210531112817483.htm<br /> 3. Theo TheGuardian.com (2021), &ldquo;<em>Cứ 4 người th&igrave; c&oacute; 1 người phải đối mặt với t&igrave;nh trạng bấp b&ecirc;nh lương thực trong năm đ&oacute;i của nước Mĩ, điều tra cho thấy</em>&rdquo;, Nina Lakhani and Edinburg, theguardian.com/environment/2021/apr/14/americas-year-of-hunger-how-children-and-people-of-color-suffered-most<br /> 4. Trang tin điện tử của Đảng Cộng sản Thổ Nhĩ Kỳ (2020), &ldquo;<em>C&aacute;c biện ph&aacute;p ngay lập tức để bảo vệ sức khỏe v&agrave; quyền lợi của c&aacute;c d&acirc;n tộc</em>&rdquo;, tkp.org.tr/en/agenda/news/immediate-measures-protect-health-and-rights-peoples.<br /> 5. Tony Wilsdon (2020), &ldquo;<em>Chủ nghĩa tư bản bị bệnh - Kế hoạch x&atilde; hội chủ nghĩa để chống lại cuộc khủng hoảng</em>&rdquo;, socialistalternative.org/2020/03/23/capitalism-is-sick-the-socialist-plan-to-fight-the-crisis.<br /> 6. Joseph Choonara (2020), &ldquo;<em>Chủ nghĩa x&atilde; hội trong thời kỳ&nbsp;đại dịch</em>&rdquo;&nbsp; isj.org.uk/socialism-in-a-time-of-pandemics.</span></p> </body></html>

BÌNH LUẬN

CÓ THỂ BẠN QUAN TÂM

Xuất phát từ ý thức trách nhiệm bảo vệ vững chắc chủ quyền biển đảo của toàn Đảng, toàn dân, làm nền tảng giúp đất nước phát triển bền vững, Đoàn Khoa Địa Lý - Đoàn Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (ĐH KHXH&NV) ĐHQG-HCM đã thực hiện mô hình “Cánh tay Tổ quốc”.

Agile Việt Nam
;