Hỏi đáp về thuế thu nhập cá nhân

<html> <head> <meta http-equiv="Content-Language" content="en-us"> <meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=windows-1252"> <title>Hỏi đáp về thuế thu nhập cá nhân</title> </head> <body> Hỏi đáp về thuế thu nhập cá nhân   Câu hỏi 1: Vì sao ban hành Luật thuế TNCN?   Trả lời:   1. Ban hành Luật thuế thu nhập cá nhân là cần thiết để thể chế hóa đường lối, chủ trương của Đảng và Nhà Nước về lĩnh vực tài chính.   <div style="float: left; width: 159px; height: 19px"> <table border="0" width="100%" id="table1" cellspacing="0" cellpadding="0"> <tr> <td> <img border="0" src="thue%20thu%20nhap.jpg" width="220" height="165"></td> </tr> </table> </div> Nghị Quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX của Đảng đã đề ra: “Áp dụng thuế thu nhập cá nhân thống nhất và thuận lợi cho mọi đối tượng chịu thuế, đảm bảo công bằng xã hội và tạo động lực phát triển”. Nghị Quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X của Đảng tiếp tục khẳng định: “Hoàn thiện hệ thống pháp luật về thuế theo nghuyên tắc công bằng, thống nhất và đồng bộ… Điều chỉnh chính sách thuế theo hướng giảm và ổn định thuế suất, mở rộng đối tượng thu, điều tiết hợp lý thu nhập”. Triển khai các Nghị quyết của Đảng, Bộ Chính trị đã thông qua chiến lược cải cách thuế đến năm 2010, trong đó đặt ra yêu cầu: “Cần sớm xác định các bước đi thích hợp để tăng tỷ trọng các nguồn thu trong nước cho phù hợp với tiến trình hội nhập. Mở rộng diện thuế trực thu và tăng tỷ lệ thu từ thuế trực thu”.   2. Ban hành Luật thuế thu nhập cá nhân nhằm thực hiện công bằng xã hội, tăng cường kiểm tra, kiểm soát thu nhập và điều tiết, phân phối lại thu nhập, thu hẹp hợp lý sự chênh lệch về thu nhập giữa các tầng lớp dân cư, đảm bảo sự phát triển ổn định của nền kinh tế.   Khác với thuế gián thu (thuế giá trị gia tăng, thuế tiêu thụ đặc biệt…) động viên thu nhập xã hội thông qua tiêu dùng của các tổ chức và cá nhân, khác với thuế thu nhập doanh nghiệp, điều tiết vào thu nhập của doanh nghiệp, thuế thu nhập cá nhân động viên một phần thu nhập của cá nhân, thể hiện nghĩa vụ cụ thể của công dân đối với đất nước. Công dân được hưởng những thành quả của đất nước: cơ sở hạ tầng, phúc lợi xã hội, an ninh trật tự,… thì đồng thời có nghĩa vụ đóng góp một phần thu nhập của mình cho xã hội thông qua việc nộp thuế. Thuế thu nhập cá nhân được xây dựng trên nguyên tắc “công bằng” và “khả năng nộp thuế”, được thể hiện: người có thu nhập thấp thì chưa nộp thuế, người có thu nhập cao thì nộp thuế nhiều hơn, người có thu nhập như nhau nhưng có hoàn cảnh khác nhau thì mức nộp thuế cũng khác nhau. Thực hiện nộp thuế thu nhập cá nhân góp phần làm giảm hợp lý khoảng cách chênh lệch giữa các tầng lớp dân cư.   Chính vì vậy mà thuế thu nhập cá nhân đã được nhiều nước áp dụng từ rất sớm, ngay từ khi nền kinh tế chưa phát triển, thu nhập của dân cư cũng chưa cao, điều kiện kiểm soát thu nhập còn hạn chế. Đến nay, đã có trên  180 nước trên thế giới áp dụng loại thuế này.   3. Ban hành Luật thuế thu nhập cá nhân góp phần hoàn thiện hệ thống chính sách thuế, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội và hội nhập kinh tế quốc tế.   Hiện nay, việc động viên thu nhập của cá nhân vào ngân sách nhà nước đang được thực hiện bởi 3 văn bản pháp luật thuế: thu nhập của cá nhân kinh doanh thực hiện theo quy định của Luật thuế thu nhập doanh nghiệp, thu nhập từ tiền lương, tiền công, trúng thưởng xổ số, chuyển giao công nghệ thực hiện theo quy định của Pháp lệnh thuế thu nhập đối với người có thu nhập cao; thu nhập từ chuyển quyền sử dụng đất thực hiện theo quy định của Luật thuế chuyển quyền sử dụng đất. Việc thực hiện chính sách thuế như nói trên trong thời gian qua là tương đối phù hợp, nên đã phát huy tác dụng trong quản lý và thu ngân sách.   Trong những năm tới, nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa được tiếp tục hoàn thiện và phát triển mạnh mẽ (thị trường tài chính tiền tệ, thị trường vốn, chứng khoán, thị trường lao động, thị trường bất động sản, thị trường khoa học công nghệ…) tạo điều kiện cho các cá nhân có thêm nhiều nguồn thu nhập khác nhau ngoài nguồn thu nhập từ tiền lương, tiền công (đầu tư vào sản xuất kinh doanh, dịch vụ, đầu tư tài chính, chuyển nhượng vốn, chứng khoán…). Đồng thời, cùng với tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế, không chỉ có người Việt Nam mà người nước ngoài đến làm ăn, sinh sống, có thu nhập tại Việt Nam cũng ngày càng gia tăng. Trong bối cảnh đó, việc tiếp tục áp dụng 3 loại thuế như hiện hành đối với thu nhập của cá nhân là không còn phù hợp:   + Chưa đảm bảo sự công bằng, bình đẳng về nghĩa vụ thuế: cũng là thu nhập của cá nhân nhưng thu nhập từ kinh doanh thì nộp thuế 28% trên tổng thu nhập; nhưng thu nhập từ tiền công, tiền lương trên mức 5 triệu đồng /tháng mới nộp thuế theo biểu thuế lũy tiến từng phần từ 10% đến 40%;   + Nghĩa vụ thuế còn phân biệt giữa người Việt Nam và người nước ngoài (người Việt Nam nộp thuế cao hơn).   + Chưa có chính sách thuế điều tiết thống nhất thu nhập cá nhân trong một văn bản pháp luật như thông lệ quốc tế.   Do vậy, việc ban hành Luật thuế thu nhập cá nhân là để hoàn thiện một bước hệ thống chính sách thuế của nước ta, góp phần khuyến khích cá nhân tích cực lao động, đầu tư phát triển sản xuất kinh doanh, làm giàu chính đáng và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội ổn định, bền vững.   Câu hỏi 2: Luật thuế TNCN có điểm gì mới so với chính sách thuế hiện đang áp dụng?   Trả lời:   Luật thuế TNCN so với Pháp lệnh thuế thu nhập đối với người có thu nhập cao có những điểm mới là:   1. Về đối tượng nộp thuế: cá nhân kinh doanh đang nộp thuế thu nhập doanh nghiệp, cá nhân có thu nhập từ chuyển quyền sử dụng đất, cá nhân có thu nhập từ tiền lương, tiền công và một số thu nhập theo Pháp lệnh thuế thu nhập đối với người thu nhập cao hiện hành sẽ được điều chỉnh bởi Luật thuế TNCN. Ngoài ra, có bổ sung thêm đối tượng nộp thuế là cá nhân có thu nhập chịu thuế từ đầu tư vốn, chuyển nhượng vốn, chuyển nhượng tài sản, thu nhập từ thừa kế, quà tặng.   2. Thu nhập chịu thuế được mở rộng đối với các khoản như: thu nhập từ đầu tư vốn; thu nhập từ chuyển nhượng vốn, chuyển nhượng bất động sản trong đó có chuyển nhượng quyền sở hữu nhà ở hoặc quyền sử dụng đất ở; chuyển nhượng quyền thuê đất, thuế mặt nước; một số khoản thu nhập từ thừa kế, quà tặng; thu nhập từ trúng thưởng trong các hình thức cá cược, casino.   3. Thay việc áp dụng mức khởi điểm chịu thuế bằng quy định về giảm trừ gia cảnh và mở rộng áp dụng đối với cá nhân có thu nhập từ kinh doanh.   4. Người nộp thuế đuợc trừ vào thu nhập trước khi tính thuế đối với các khoản đóng góp từ thiện, nhân đạo, khuyến học; khoản đóng góp vào các tổ chức, cơ sở chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn, người tàn tật, người già không nơi nương tựa.   5. Xác định cụ thể về thu nhập tính thuế để đảm bảo rõ ràng, dễ hiểu, đặc biệt là khi xác định thu nhập tính thuế đối với thu nhập từ kinh doanh, tiền lương, tiền công của cá nhân cư trú: Ngoài khoản giảm trừ gia cảnh, thu nhập này còn được từ thêm các khoản đóng góp bảo hiểm xã hội, bảo hiển nghề nghiệp đối với một số ngành nghề phải tham gia bảo hiểm bắt buộc, các khoản đóng góp từ thiện, nhân đạo, để áp dụng theo biểu thuế lũy tiến từng phần.   6. Quy định riêng về thu nhập tính thuế, biểu thuế giữa các cá nhân cư trú và không cư trú. Thống nhất nghĩa vụ thuế giữa người Việt Nam và người nước ngoài.   Câu 3: Luật thuế thu nhập cá nhân mới được thông qua có gì tiến bộ hơn cách thu thuế cá nhân hiện hành. Cách tính giảm trừ gia cảnh theo luật có đòi hỏi lượng nhân viên ngành thuế tăng lên nhiều không?   Trả lời:   - Luật thuế thu nhập cá nhân thông qua kỳ này quy định, phương pháp quản lý thuế được kế thừa các phương pháp quản lý thuế hiện hành và các quy định mới trong luật quản lý thuế được thực hiện từ ngày 1/7/2007. Trong đó, có biện pháp thực hiện khấu trừ thuế tại nguồn, cá nhân chi trả thu nhập trừ tiền thuế phải nộp và nộp vào ngân sách nhà nước trước khi trả thu nhập cho người có thu nhập chịu thuế. Cơ quan thuế áp dụng các biện pháp quản lý thuế hiện đại, ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý thuế, quản lý thuế theo phương pháp rủi ro, xây dựng dữ liệu về người nộp thuế, các cá nhân, cơ quan liên quan có trách nhiệm cung cấp thông tin về người nộp thuế cho cơ quan thuế. Trên cơ sở đó, việc quản lý thuế thu nhập cá nhân sẽ tốt hơn so với hiện hành.   - Giảm trừ gia cảnh là một nội dung quan trọng của Luật này. Tuy nhiên, người nộp thuế phải tự kê khai về hoàn cảnh của mình, về số lượng người phụ thuộc và chịu trách nhiệm trước pháp luật về việc kê khai đó. Cơ quan thuế sẽ thực hiện công tác tuyên truyền, hỗ trợ người nộp thuế, đồng thời kiểm tra, xử lý nghiêm minh những vi phạm. Theo đó, trong thời gian đầu triển khai số lượng nhân viên ngành thuế ổn định như hiện nay (không tăng thêm biên chế) nhưng vẫn đảm bảo công tác quản lý thuế với số thu năm sau luôn cao hơn năm trước.           Câu 4: Theo dư luận chung, mức khởi điểm chịu thuế không thể “cào bằng” tại mọi khu vực mà phải có quy định cho phù hợp với vùng miền?   Trả lời :   Bất cứ một sắc thuế nào cũng không thể bảo đảm sự công bằng tuyệt đối cho mọi trường hợp. Nếu tính giảm trừ khác nhau cho khu vực thì phải giảm trừ cho các ngành nghề khác nhau, các đối tượng khác nhau và như vây sẽ rất phức tạp và sẽ tạo ra sự bất công bằng khác. Để khắc phục nhược điểm này, Luật thuế áp dụng mức giảm trừ gia cảnh và biểu thuế lũy tiến từng phần từ 5% đến 35% thì mức điều tiết về thuế đã giảm hơn so với Pháp lệnh thuế thu nhập cao hiện hành. Ngoài ra, các khoản phụ cấp khu vực, phụ cấp thu hút (nếu có) đều không phải chịu thuế để khuyến khích người lao động vào làm việc tại các khu vực còn gặp nhiều khó khăn.   Câu 5: Mức sống mỗi vùng khác nhau, mức sống thành phố cao hơn nông thôn, việc đánh thuế một mức cho tất cả các vùng là không hợp lý?   Trả lời:   Trong thực tế, ở thành phố sinh hoạt đắt đỏ hơn ở nông thôn và chi tiêu của họ cũng cao hơn. Đổi lại ở thành phố cũng được hưởng những điều kiện tốt hơn về sinh hoạt văn hóa, xã hội…. Do vậy, nếu cho trừ gia cảnh ở thành phố cao hơn, ở nông thôn thấp hơn thì chỉ xử lý được khâu giá cả sinh hoạt. Tuy nhiên điều này lại dẫn đến mâu thuẫn vì người ở nông thôn cũng muốn lên thành phố dù sinh hoạt có đắt đỏ nhưng họ lại được hưởng những điều kiện tốt hơn. Nói cách khác để đảm bảo công bằng xã hội, không thể chỉ dựa vào công cụ thuế mà phải thực hiện đồng bộ hệ thống các cơ chế chính sách có liên quan đến kinh tế-xã hội.   Câu 6: Tại sao lại đưa hộ kinh doanh (đang nộp thuế thu nhập doanh nghiệp) sang diện chịu thuế thu nhập cá nhân?   Trả lời:   Trên thực tế hộ kinh doanh chỉ là cá nhân hoặc nhóm cá nhân kinh doanh nhỏ lẻ, vì vậy việc đưa đối tượng này vào diện điều chỉnh tại Luật thuế thu nhập cá nhân nhằm đảm bảo sự bình đẳng về chính sách thuế đối với thu nhập cá nhân và cũng là phù hợp với quy định của pháp luật thương mại về đăng ký kinh doanh. Theo quy định của Luật thương mại thì người đứng tên đăng ký kinh doanh của hộ cũng chỉ là một cá nhân. Mặt khác, nếu tiếp tục thu thuế thu nhập doanh nghiệp với đối tượng này sẽ không phù hợp vì hộ kinh doanh không phải là một loại hình doanh nghiệp.   Câu 7: Vì sao không chuyển doanh nghiệp tư nhân đang nộp thuế thu nhập doanh nghiệp sang nộp thuế thu nhập cá nhân? Nếu đã nộp thuế thu nhập doanh nghiệp thì có thu them thuế thu nhập cá nhân không?   Trả lời:   Doanh nghiệp tư nhân hội đủ điều kiện về quy mô, vốn lao động và đăng ký kinh doanh theo quy định của Luật doanh nghiệp, cho nên để bình đẳng với các doanh nghiệp khác thì doanh nghiệp tư nhân phải nộp thuế thu nhập doanh nghiệp theo Luật thuế thu nhập doanh nghiệp. Phần thu nhập còn lại thực chất là thu nhập do lao động và đầu tư vốn trực tiếp của chủ doanh nghiệp, nên xét về mặt lý luận và để bình đẳng với các cổ đông trong các doanh nghiệp cổ phần, công ty trách nhiệm hữu hạn,… thì chủ doanh nghiệp tư nhập cũng phải nộp thuế thu nhập cá nhân (mức thuế suất 5% tương đương như đối với đầu tư vốn khác). Tuy nhiên, trong giai đoạn hiện nay hầu hết các doanh nghiệp tư nhân còn có quy mô nhỏ, vốn ít, lợi nhuận thấp; đồng thời, là một loại hình doanh nghiệp đã và đang hoạt động theo quy định của Luật doanh nghiệp; Nhà nước ta đang tạo mọi điều kiện thuận lợi để đến năm 2010 cả nước có khoảng 500 ngàn doanh nghiệp (hiện nay mới có khảng 300 ngàn doanh nghiệp). Vì vậy, Quốc hội đã biểu quyết áp dụng Luật thuế thu nhập doanh nghiệp đối với doanh nghiệp tư nhân như hiện hành mà không chuyển sang thu thuế thu nhập cá nhân là đang phù hợp với chủ trương khuyến khích người dân trực tiếp đầu tư vốn vào sản xuất kinh doanh, thành lập doanh nghiệp mới.   Câu 8: Cá nhân có thu nhập phải thực hiện nghĩa vụ với Nhà nước. Song dựa vào những căn cứ, tiêu chí cụ thể nào để áp dụng mức tính thuế thu nhập cá nhân như vậy trong khi dân ta còn nghèo?   Trả lời:   Thuế thu nhập cá nhân là trách nhiệm, nghĩa vụ của công dân đối với đất nước. Do điều kiện dân cư có thu nhập còn thấp nên Luật không tính thuế từ đồng thu nhập đầu tiên mà việc giảm trừ gia cảnh cho người nộp thuế và người phụ thuộc là đã tính đến điều kiện cụ thể của Việt Nam. Dự kiến GDP bình quân đầu người đến năm 2009 khoảng 1,5 triệu đồng một tháng, mức giảm trừ gia cảnh là 4 triệu đồng cho người nộp thuế, 1,6 triệu cho mỗi người phụ thuộc là cao so với thu nhập bình quân đầu người. Mức giảm trừ này đã tính đến tốc độ tăng trưởng kinh tế, biến động về giá cả , chính sách thay đổi tiền lương đến khi thực hiện Luật vào năm 2009.   Câu 9: Trong điều kiện nước ta đang nằm trong nhóm nước đang phát triển có thu nhập thấp, nền kinh tế chủ yếu thanh toán bằng tiền mặt…liệu Luật thuế TNCN có đảm bảo tính khả thi?   Trả lời:   Khi nền kinh tế-xã hội đang trong quá trình vận động, phát triển thì hệ thống pháp luật cũng phải được hoàn thiện dần để phù hợp với thực tiễn cuộc sống và yêu cầu quản lý. Trong thời gian qua, khi ban hành các văn bản pháp luật nói chung, pháp luật về thuế nói riêng cũng có nhiều ý kiến băn khoăn về tính khả thi của Luật, nhưng Quốc hội vẫn quyết định ban hành, không phải chờ đến khi có đầy đủ cả các điều kiện. Thực tiễn cho thấy các văn bản pháp luật (trong đó có Luật thuế) được ban hành đã đi vào cuộc sống và ngày càng được hoàn thiện, cơ bản đạt được các mục tiêu đề ra khi ban hành và mang lại hiệu quả kinh tế, xã hội.   Mặt khác, hiện nay chúng ta đang phát triển khai thực hiện chủ trương công khai, minh bạch thu nhập và tài sản của cá nhân nên việc thực hiện Luật thuế này buộc cá nhân có thu nhập chịu thuế phải kê khai thu nhập tiến tới quản lý, kiểm soát thu nhập dân cư. Hơn nữa, Luật thuế thu nhập cá nhân ra đời sẽ là một bước góp phần thúc đẩy việc ban hành các chính sách khác của Nhà nước để quản lý thu nhập của cá nhân một cách đồng bộ và hiệu quả như: Luật về đăng ký tài sản, hạn chế thanh toán bằng tiền mặt. Kinh nghiệm quốc tế cho thấy, nhiều nước đã thực hiện Luật thuế thu nhập cá nhân rất sớm từ hàng trăm năm nay, các nước Đông-Nam Á cũng đã thực hiện từ vài chục năm, khi điều kiện quản lý, kiểm soát thu nhập còn sơ khai, mà không phải chờ đến khi có đủ điều kiện mới ban hành. Bên cạnh đó, theo quy định của Luật quản lý thuế: thuế thu nhập cá nhân được kê khai, quyết toán theo năm, nếu được áp dụng từ 01/01/2009 thì hết tháng 3/2010 mới quyết toán thuế. Như vậy, kể từ khi Luật được Quốc hội thông qua sẽ có khoảng trên 2 năm để cơ quan Thuế, các ngành, các cấp chuẩn bị điều kiện cần thiết triển khai thực hiện.   Hiện nay, Chính phủ đang tích cực triển khai các biện pháp đồng bộ để tăng cường quản lý kinh tế-xã hội, thực hiện Luật phòng chống tham nhũng: công khai thu nhập và tài sản thông qua việc kê khai thu nhập, tài sản hàng năm: tăng cường quản lý, giám sát hoạt động của thị trường chứng khoán, đặc biệt đối với thị trường phi tập trung (OTC); giảm thiểu việc thanh toán bằng tiền mặt trong nền kinh tế; và các biện pháp khác như: chấn chỉnh công tác đăng ký kinh doanh, hiện đại hóa ngành Thuế, Hải quan… Các biện pháp này cũng tạo điều kiện thuận lợi cho việc thực thi Luật thuế thu nhập cá nhân.   Câu 10: Những ai là đối tượng nộp thuế thu nhập cá nhân?   Trả lời:   Đối tượng nộp thuế thu nhập cá nhân là cá nhân cư trú có thu nhập chịu thuế phát sinh trong và ngoài lãnh thổ Việt Nam và cá nhân không cư trú có thu nhập chịu thuế phát sinh trong lãnh thổ Việt Nam. Theo đó, thì mọi cá nhân là người VN hay người nước ngoài có thu nhập chịu thuế đều thuộc diện nộp thuế TNCN.   (Theo Website Quận Tân Phú - Luật thuế thu nhập cá nhân và xử lý tình huống, NXB Tài Chính, Hà Nội, 2008) </body> </html>

BÌNH LUẬN

BÀI VIẾT LIÊN QUAN

CÂU CHUYỆN ĐẸP

MẠNG XÃ HỘI

CÓ THỂ BẠN QUAN TÂM

TIÊU ĐIỂM

CHUYÊN MỤC