TP.HCM: Có một Đồng Lộc mà nhiều người chưa biết

<html> <head> <meta http-equiv="Content-Language" content="en-us"> <meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=windows-1252"> <title>TP</title> </head> <body> TP.HCM: Có một Đồng Lộc mà nhiều người chưa biết Một đêm giữa tháng sáu cách đây 40 năm, 55 dân công hỏa tuyến xã Vĩnh Lộc A (Huyện Bình Chánh) chuyển bốn thương binh từ Thành phố về Long An, vừa đi được khoảng một cây số, ra giữa cánh đồng bưng Láng Sấu thuộc xã Vĩnh Lộc A thì gặp hai máy bay trực thăng của địch. Sau ba đợt vây bắn, 32 dân công đã ra đi (26 nữ, 6 nam). Họ là những nam, nữ liệt sĩ áo vải có tuổi đời mười sáu, đôi mươi. Câu chuyện bi hùng này xảy ra vào đêm 15/6/1968... Những nhân chứng sống <div style="float: right; width: 111px; height: 19px"> <table border="0" width="100%" id="table1" cellspacing="0" cellpadding="0"> <tr> <td> <img border="0" src="dong%20loc.jpg" width="220" height="186"> Đoàn viên thanh niên đến viếng tại miếu thờ dân công hỏa tuyến</td> </tr> </table> </div> Men theo con đường nhỏ mang tên Nữ Dân Công ở ấp 4, chúng tôi tìm đến Khu di tích dân công hỏa tuyến Mậu Thân 1968. Đó là một khu đất rộng khoảng 10.000 m2, nằm thanh bình giữa cánh đồng có nhiều loại hoa, cỏ. Chính giữa là đài tưởng niệm với hình ảnh ba cô gái trẻ đang hùng dũng tiến về phía trước, trên vai mang theo nhiều đạn pháo… Đây chính là cánh đồng bưng Láng Sấu khi xưa, nơi đã từng vùi thây 32 dân công trẻ… Bà Nguyễn Thị Khỏi - một nữ dân công thoát nạn năm ấy chậm rãi kể: Chiều hôm ấy, nhận được chỉ đạo của cấp trên, 7 giờ chiều, mấy chục dân công tập trung. Hơn 9 giờ, mọi người tiếp nhận bốn thương binh để chuyển xuống Bình Thủy (huyện Đức Hòa, tỉnh Long An). Vừa ra đến cánh đồng bưng, tốp đi trước phát hiện có tiếng máy bay nên dừng lại. Vài giây sau, những nhóm đi sau cũng vừa kịp đến. Đúng lúc ấy, hai chiếc trực thăng của địch xuất hiện và rọi đèn. Anh du kích dẫn đường kêu mọi người núp vào lùm dứa giữa đìa nước gần đó. Thấy nước bùn sủi bọt, lập tức một chiếc rọi đèn vào lùm dứa, còn một chiếc bắn rocket và đại liên. “Chúng bắn như người ta vãi sỏi xuống mặt nước!” - bà Khỏi nhớ lại. Vài phút sau, người cháu gái nằm cạnh bà la lên: “Cháu trúng đạn rồi, cô ơi!”. Sờ vào đầu người cháu thấy máu ướt cả tay. Chẳng mấy chốc, người cháu lịm dần. Cô Khỏi cùng nhiều người tiếp tục lặn sâu xuống nước để tránh bị địch phát hiện. Lặn một hồi lâu, ai cũng uống nước no cả bụng. Nhiều lần hết chịu nổi, họ phải ngoi lên mặt nước để lấy hơi. Trong một lần ngoi lên, thấy đèn máy bay đang rọi về hướng khác, bà Khỏi kêu mọi người chạy đi. Bà trườn lên bờ rồi lăn qua đám ruộng, chạy xa lùm dứa nên thoát chết. Cô Phạm Thị Nê đêm ấy nằm trong lùm cây cứ nghe đạn bay xối xả. Cô Nê bị trúng đến ba phát đạn của địch ở đùi, bả vai và tay nhưng may mắn thoát chết. Dù bị thương nặng và nằm bên cạnh mấy chục xác của đồng đội nhưng cô Nê cũng đủ tỉnh táo để nhắc nhở những người khác là nếu máy bay quần đảo ở trên thì hãy nhắm mắt lại để địch không phát hiện. “Sau ba đợt vãi đạn, máy bay địch bỏ đi. Lúc này, tôi cùng hai người khác cũng bị thương, chỉ biết nằm chờ người nhà đến cứu chứ không thể bò đi nổi. Nằm đến gần 4 giờ sáng, tui nghe có tiếng người hỏi là có ai còn sống không thì lên tiếng. Khi được mọi người kéo ra ngoài, tui mới biết đó là mấy anh du kích” - cô Nê cho hay. Cô Hà Thị Chiều cũng rùng mình khi nhắc lại câu chuyện này. “Đầu tiên chúng nhắm vào các võng thương binh để bắn. Chúng bắn làm mấy chiếc võng tanh bành. Sau đó, hai chiếc máy bay cứ bay vòng quanh lùm dứa. Một chiếc rọi đèn, còn một chiếc bắn. Trước đây những lần chuyển thương hoặc trên đường tải đạn về Sài Gòn cũng thấy cảnh chúng bắn. Nhưng riêng đêm ấy thì lần đầu tiên thấy chúng bắn kinh hoàng như vậy!”. Cô Chiều và cô Nê là hai trong ba người bị thương nằm trong lùm dứa đêm hôm ấy. Người thứ ba là cô Nguyễn Thị Tư vừa mất đầu năm nay do bệnh. Ngoài ba người trên, còn bốn nữ dân công khác cũng bị thương rất nặng do trúng đạn khi bỏ chạy. Trong đó có một người qua đời cách mấy ngày sau do vết thương nặng ở bụng. Những chuyến xe bò tang thương Đến xế trưa hôm sau, qua nhiều đợt lùng sục các nhà dân, quân địch kêu người dân nào có con bị chết trong đêm hôm trước thì đến nhận xác về chôn ngay trong ngày chứ không được để qua ngày sau. Ông Phan Văn Đo - cha của nữ dân công Phan Thị Tạo hy sinh đêm đó kể lại: “Chiều hôm trước, nó đi làm ruộng với tui. Mới về đến đầu ngõ, mấy đứa bạn nó bảo “Tối nay đi nghen!”. Chỉ nghe có vậy là tui biết tối đó tụi nó sẽ chuyển thương xuống Long An để tải đạn về lại thành phố rồi. Những câu nói như vậy nghe hoài nên thành quen. Trước khi nó đi, tui chỉ dặn ráng cẩn thận kẻo bị địch phát hiện mà thôi. Đến đêm, nghe tiếng đạn bắn như bắp rang là biết có chuyện rồi. Suốt đêm đó, cả nhà thức trắng. Sáng hôm sau vừa ra đến cánh đồng bưng thì đập ngay vào mắt mọi người là cả cái đầm toàn máu. Hầu hết các xác nằm chết trong tư thế cầm chặt tay nhau. Hễ kéo người này ra là có sáu, bảy người khác dính chùm. Cứ thế, mọi người khiêng thi thể các nữ dân công lên xe bò chở về để người thân đến nhận diện. “Lúc đó đâu kiếm ra áo quan. Hầu hết mọi người đều dùng ván, phản đóng lại làm áo quan để chôn cất những người xấu số. Nhà nào không có thì hàng xóm mang đến giúp. Cả ngày hôm ấy, bước chân ra khỏi nhà là thấy đám tang”. Chị Phan Thị Để - con của bác Phan Văn Hương - hy sinh trong đêm đó trong tình cảnh hết sức bi thảm. Theo bà Khỏi, trong lúc bỏ chạy, chị Để bị địch phát hiện, bắn rocket vùi trong đất nên suốt ngày hôm sau, bác Hương không tìm thấy xác con. Qua ngày thứ hai, bác Hương cùng nhiều người hàng xóm tiếp tục ra cánh đồng bưng để tìm xác chị. “Trong cơn tuyệt vọng, tui chỉ còn biết cứ khấn thầm trong bụng con sống khôn thác thiêng hãy chỉ nơi con đang nằm cho ba tìm để đưa con về an táng cho ấm người, con ạ!” - bác Hương cho hay. Đến gần 5 giờ chiều, khi mọi người tính ra về thì bác Hương thấy có hai cái chân nằm trên mặt đất, còn nguyên phần thân vùi trong đất. Khi đào được xác chị Để lên, bác Hương vẫn không thể nhận diện được vì khắp người toàn là bùn đất. Sau khi nhận ra chiếc áo con mình mặc hàng ngày, bác Hương lục vội trong túi áo thì thấy tờ giấy khai sinh mang tên Phan Thị Để nên mới biết đó chính là con gái của mình. Trong ánh nắng hiu hắt cuối ngày, bác Hương cùng mọi người đưa xác con gái lên xe bò đi về nhà để an táng. Hễ cấp trên cần là có mặt <div style="float: left; width: 119px; height: 38px"> <table border="0" width="100%" id="table2" cellspacing="0" cellpadding="0"> <tr> <td> <img border="0" src="dong%20loc1.jpg" width="220" height="165"></td> </tr> <tr> <td> Tưởng niệm các liệt sĩ dân công đã hy sinh</td> </tr> </table> </div> Những người tham gia đoàn nữ dân công hỏa tuyến xã Vĩnh Lộc A bồi hồi nhớ lại: Hồi ấy là thời chiến nên tuy là nữ, tụi tui cũng rất sẵn sàng, nhận được lệnh điều động là lập tức truyền tai nhau tập họp. Thường khoảng 6 -7 giờ chiều mọi người tập trung về ngã tư ấp Tân Hòa 1 (nay là khu phố 4, xã Vĩnh Lộc A). Nếu cần ít thì vài chục người đi. Đêm nào cần nhiều, có đến cả trăm người cùng nhau chuyển thương binh xuống Long An rồi tải đạn, lương thực về lại thành phố giao cho các đơn vị bộ đội chủ lực. Bà Khỏi nhớ lại, hồi đó đa số nữ dân công tụi tui mới mười sáu, đôi mươi nên tham gia rất hăng hái. Trong đoàn chỉ có vài ba chị em có chồng, có con. Sau khi tập trung đủ người, không ai nhắc ai, mọi người cứ xắn quần lên đến bắp vế rồi lội bộ về Bình Thủy. Cứ thế, mọi người chia thành tốp đi theo mấy anh du kích dẫn đường. Nhiều bữa đang đi thì nghe đạn bay vèo vèo trên đầu nhưng chẳng ai có chút sợ hãi. Nhiệm vụ chính của dân công hỏa tuyến là phục vụ chiến đấu. Ngoài việc chuyển thương và tải đạn, dân công hỏa tuyến còn kiêm luôn nhiệm vụ nấu cơm, đào hố, đắp mô để ngăn xe địch chạy qua... Còn bà Nê kể rằng mỗi khi chuyển thương, với những dân công cao ráo thì còn đỡ, những người thấp thường phải đội cán võng lên đầu để lội qua các con rạch giúp thương binh không bị ướt vết thương. Trong những năm 1967, 1968, cứ đêm đêm, các nữ dân công cùng nhau làm công việc của mình và đã góp rất nhiều công sức cho công cuộc giải phóng dân tộc. Sau đêm đoàn dân công bị máy bay địch bắn, lãnh đạo quyết không để đoàn dân công chuyển thương và tải đạn nữa mà chuyển hẳn sang công việc khác như thu gom lương thực, nấu ăn, đào hầm để bộ đội trú ẩn... Tưởng niệm và tri ân dân công hỏa tuyến Mậu Thân Vĩnh Lộc Năm 1969, bà con xã Vĩnh Lộc (huyện Bình Chánh – TP. HCM) cùng nhau tự nguyện lập một miếu nhỏ tại đồng bưng Láng Sấu để tưởng niệm, nhang khói về những người đã hi sinh trong thời kỳ kháng chiến. Năm 1980, sau 5 năm giải phóng, Đảng ủy, Ủy ban nhân dân xã Vĩnh Lộc đã tổ chức xây dựng một bia tưởng niệm các liệt sỹ dân công tại ngã tư đường Dân Công. Trên bia có ghi những dòng chữ “Đời đời nhớ ơn liệt sĩ”. Phía dưới có ghi nội dung sự kiện: “Đêm 20/5/1968 (âm lịch), trong chiến dịch Mậu Thân, máy bay Mỹ - ngụy đã bắn chết 32 dân công trong khi đang làm nhiệm vụ” kèm theo danh sách 32 liệt sĩ. Đến năm 1996 - 1997, Đảng ủy, Ủy ban nhân dân xã Vĩnh Lộc cùng một số ban, ngành của Thành phố đã ủng hộ xây dựng thêm một số công trình, như cổng ra vào, tường rào, nhà khách, nhà bia tưởng niệm cạnh ngôi miếu nhỏ ban đầu. Để ghi nhớ công ơn của những chiến sĩ dân công hy sinh tại xã Vĩnh Lộc A, ngày 24/12/2004, UBND Thành phố đã ban hành Quyết định số 6436/QĐ-UB về việc duyệt dự án đầu tư xây dựng Khu di tích dân công hỏa tuyến Mậu Thân 1968 (thuộc UBND huyện Bình Chánh) trên diện tích xây dựng là 10.000m2 với tổng kinh phí 7.782.000.000đ. Ngày 30 tháng 5 năm 2005, Ban quản lý dự án huyện Bình Chánh đã ra Thông báo số 1130/TBBQLDA về việc khởi công công trình Khu di tích dân công hỏa tuyến. Qua hơn 01 năm khởi công xây dựng, ngày 15 tháng 6 năm 2006, công trình Khu di tích Dân công hỏa tuyến đã hoàn thành đưa vào sử dụng đúng vào ngày giỗ lần thứ 36 của 32 Dân công Hỏa Tuyến. Với những chứng tích lịch sử của xã Vĩnh Lộc A anh hùng và giá trị công trình Khu di tích, ngày 12 tháng 7 năm 2005, UBND TP.HCM đã ký Quyết định số 119/2005/QĐ-UBND về xếp hạng di tích lịch sử – Văn hóa, danh lam thắng cảnh Thành phố đối với Khu di tích dân công hỏa tuyến. Từ 15 năm trở lại đây, mỗi năm cứ đến ngày 20 tháng 5 âm lịch, Đảng ủy, Ủy ban nhân dân xã Vĩnh Lộc A, Vĩnh Lộc B đều tổ chức ngày giỗ tưởng niệm các liệt sĩ dân công đã hy sinh. Các cán bộ lão thành cách mạng, các cơ quan chính Đảng ở thành phố, các thanh thiếu niên, người dân ở các vùng lân cận đã cùng nhau tụ họp về đây. Mọi người đều thắp nén hương tưởng niệm cho những người vì đất nước hy sinh, cùng ôn lại những ngày tháng sôi động của dân công hỏa tuyến, động viên, giúp đỡ nhau trong cuộc sống hiện tại, cùng hướng về tương lai. Ngôi miếu cũ nay đã được xây dựng lại khang trang, thoáng mát là chứng tích anh hùng của một tuyến đường tải đạn, chuyển thương mà những người nông dân và con em Vĩnh Lộc đã phục vụ hy sinh cho sự nghiệp giải phóng đất nước mà tên 32 liệt sĩ hy sinh trong đợt II Mậu Thân mãi mãi khắc ghi trong trái tim các thế hệ người Vĩnh Lộc. VĂN THUẬT – TRỌNG NGHĨA </body> </html>

BÌNH LUẬN

BÀI VIẾT LIÊN QUAN

CÂU CHUYỆN ĐẸP

MẠNG XÃ HỘI

CÓ THỂ BẠN QUAN TÂM

TIÊU ĐIỂM

CHUYÊN MỤC