Karl Marx và những bài học về “Tư bản” đang trở lại

<html> <head> <meta http-equiv="Content-Language" content="en-us"> <meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=windows-1252"> <title>Karl Marx và nh&#7919;ng bài h&#7885;c v&#7873;</title> </head> <body> <p align="center"><b><font face="Arial" size="2" color="#0000FF">Karl Marx và nh&#7919;ng bài h&#7885;c v&#7873; “T&#432; b&#7843;n” &#273;ang tr&#7903; l&#7841;i</font></b></p> <p align="justify"><font face="Arial" size="2"><em>D&#432;&#7899;i &#273;&#7847;u &#273;&#7873; trên, báo “Nhân &#273;&#7841;o” (Le Humanite) c&#7911;a Pháp v&#7915;a &#273;&#259;ng bài vi&#7871;t kh&#7859;ng &#273;&#7883;nh nh&#7919;ng bài h&#7885;c c&#7911;a Karl Marx v&#7873; “T&#432; b&#7843;n” &#273;ang tr&#7903; nên h&#7919;u ích cho th&#7871; gi&#7899;i trong cu&#7897;c kh&#7911;ng ho&#7843;ng kinh t&#7871; hi&#7879;n nay. Chúng tôi xin trích d&#7883;ch gi&#7899;i thi&#7879;u cùng b&#7841;n &#273;&#7885;c.</em></font></p> <div align="left"> <table width="1" align="left" border="0" cellpadding="3" cellspacing="0" id="table1"> <tr> <td><font face="Arial" size="2"> <a onclick="return openImageNews(this,169,250)" href="http://www.sggp.org.vn/dataimages/original/2009/03/images282399_6b.jpg"> <img src="http://www.sggp.org.vn/dataimages/original/2009/03/images282399_6b.jpg" width="200" border="0"></a> </font></td> </tr> <tr> <td class="Image"> <p align="center"><i><font color="#808080" face="Arial" size="2"> Ng&#432;&#7901;i tìm vi&#7879;c chen nhau t&#7841;i hành lang m&#7897;t h&#7897;i ch&#7907; vi&#7879;c làm &#7903; New York.</font></i></td> </tr> </table> </div> <p align="justify"><font face="Arial" size="2">Có l&#7869; v&#7899;i t&#432; cách m&#7897;t nhà tri&#7871;t h&#7885;c, nhà kinh t&#7871; và ngôn ng&#7919; h&#7885;c, tác gi&#7843; b&#7897; sách T&#432; b&#7843;n và nh&#7919;ng lu&#7853;n thuy&#7871;t c&#7911;a ông &#273;ã &#273;&#432;&#7907;c ch&#7913;ng minh b&#7857;ng cu&#7897;c kh&#7911;ng ho&#7843;ng hi&#7879;n nay, cu&#7897;c kh&#7911;ng ho&#7843;ng &#273;ang thách th&#7913;c nh&#7919;ng lý lu&#7853;n c&#7911;a ch&#7911; ngh&#297;a t&#432; b&#7843;n toàn c&#7847;u.</font></p> <p align="justify"><font face="Arial" size="2">“N&#7871;u Karl Marx &#273;&#7863;t ông &#7903; vào v&#7883; trí c&#7911;a m&#7897;t trong nh&#7919;ng nhà t&#432; t&#432;&#7903;ng c&#7911;a th&#7901;i &#273;&#7841;i chúng ta, ông v&#7851;n là ng&#432;&#7901;i &#273;&#7847;u tiên tìm ra &#273;&#7897;ng l&#7921;c bên trong c&#7911;a ch&#7911; ngh&#297;a t&#432; b&#7843;n”. &#272;ó không ph&#7843;i là l&#7901;i c&#7911;a nh&#7919;ng ng&#432;&#7901;i theo Ch&#7911; ngh&#297;a Marx mà là phát bi&#7875;u c&#7911;a Alain Minc, m&#7897;t doanh nhân, m&#7897;t nhà vi&#7871;t tham lu&#7853;n và là c&#7889; v&#7845;n c&#7911;a T&#7893;ng th&#7889;ng Pháp trong m&#7897;t bài ph&#7887;ng v&#7845;n m&#7899;i &#273;&#432;&#7907;c &#273;&#259;ng trên t&#7841;p chí Le Magazine Litteraire c&#7911;a Pháp. <br> <br> T&#7841;p chí c&#361;ng &#273;ã d&#361;ng c&#7843;m dành 30 trang &#273;&#7875; chuy&#7875;n t&#7843;i toàn b&#7897; nghiên c&#7913;u v&#7873; nh&#7919;ng tác ph&#7849;m c&#7911;a Marx d&#432;&#7899;i t&#7921;a &#273;&#7873;: “Nguyên nhân c&#7911;a s&#7921; h&#7891;i sinh”.</font></p> <p align="justify"><font face="Arial" size="2">V&#7899;i t&#432; cách m&#7897;t nhà s&#7917; h&#7885;c Anh, Eric Hobsbawn nh&#7853;n xét m&#7897;t cách hài h&#432;&#7899;c: “Chính là nh&#7919;ng ng&#432;&#7901;i t&#432; b&#7843;n, ch&#7913; không ph&#7843;i ai khác, &#273;ã tái phát hi&#7879;n Marx”. C&#361;ng nh&#432; George Soros, m&#7897;t nhà tài chính và nhà chính tr&#7883; &#7911;ng h&#7897; kinh t&#7871; th&#7883; tr&#432;&#7901;ng m&#7899;i &#273;ây th&#7915;a nh&#7853;n: Tôi &#273;ang &#273;&#7885;c Marx. Có nhi&#7873;u &#273;i&#7873;u thú v&#7883; trong nh&#7919;ng gì ông &#273;ã nói”.</font></p> <p align="justify"><font face="Arial" size="2">Có v&#7867; nh&#432; vi&#7879;c t&#432; t&#432;&#7903;ng Marx &#273;ang tr&#7903; l&#7841;i là &#273;i&#7873;u ngh&#7883;ch lý ch&#259;ng? &#272;i&#7873;u &#273;ó có l&#7841; lùng không? </font></p> <p align="justify"><font face="Arial" size="2">“Không, nó hoàn toàn không có gì gây ng&#7841;c nhiên khi các nhà t&#432; b&#7843;n thông minh, &#273;&#7863;c bi&#7879;t trong l&#297;nh v&#7921;c tài chính toàn c&#7847;u nghiên c&#7913;u l&#7841;i t&#432; t&#432;&#7903;ng c&#7911;a Marx k&#7875; t&#7915; khi h&#7885; nh&#7853;n ra m&#7897;t cách &#273;au &#273;&#7899;n v&#7873; m&#7897;t th&#7921;c t&#7871; r&#7857;ng b&#7843;n ch&#7845;t và s&#7921; b&#7845;t &#7893;n &#273;&#7883;nh c&#7911;a n&#7873;n kinh t&#7871; t&#432; b&#7843;n n&#7857;m &#7903; ch&#7895; h&#7885; &#273;i&#7873;u hành nó”. Hobsbawn kh&#7859;ng &#273;&#7883;nh.</font></p> <p align="justify"><font face="Arial" size="2">T&#7845;t nhiên là nh&#7919;ng nhà t&#432; b&#7843;n s&#7869; không t&#7915; b&#7887; h&#7879; th&#7889;ng &#273;ã &#273;&#432;a h&#7885; lên ngai vàng và h&#7885; s&#7869; không nhanh chóng chuy&#7875;n &#273;&#7893;i sang ch&#7911; ngh&#297;a xã h&#7897;i. &#272;i&#7873;u &#273;ó không ph&#7843;i là m&#7889;i quan tâm c&#7911;a h&#7885;. H&#7885; có l&#7869; ch&#7881; nghiên c&#7913;u nh&#7919;ng lu&#7853;n &#273;i&#7875;m nh&#7857;m bi&#7871;n cu&#7897;c kh&#7911;ng ho&#7843;ng hi&#7879;n t&#7841;i ph&#7909;c v&#7909; cho l&#7907;i ích và t&#259;ng l&#7907;i nhu&#7853;n c&#7911;a h&#7885;, l&#7907;i d&#7909;ng cu&#7897;c kh&#7911;ng ho&#7843;ng &#273;&#7875; làm t&#259;ng kh&#7843; n&#259;ng &#273;&#7847;u c&#417; th&#7853;m chí khi nó t&#259;ng r&#7911;i ro. <br> <br> &#272;ó là quy lu&#7853;t c&#7911;a h&#7879; th&#7889;ng, là s&#7921; chi ph&#7889;i c&#7911;a giai c&#7845;p t&#432; s&#7843;n mà Marx và Angel &#273;ã miêu t&#7843; trong “Tuyên ngôn C&#7897;ng s&#7843;n” n&#259;m 1848, khá lâu tr&#432;&#7899;c khi Marx vi&#7871;t b&#7897; “T&#432; b&#7843;n”. B&#7897; “T&#432; b&#7843;n” ra &#273;&#7901;i vào th&#7901;i &#273;i&#7875;m &#273;&#432;&#7907;c &#273;ánh d&#7845;u b&#7857;ng m&#7897;t cu&#7897;c cách m&#7841;ng trong s&#7843;n xu&#7845;t, m&#7897;t h&#7879; th&#7889;ng xã h&#7897;i &#273;&#7847;y nh&#7919;ng bi&#7871;n &#273;&#7897;ng và b&#7845;t &#7893;n không ng&#7915;ng.</font></p> <p align="justify"><font face="Arial" size="2">Marx có th&#7875; giúp chúng ta tìm ra l&#7889;i thoát kh&#7887;i cu&#7897;c kh&#7911;ng ho&#7843;ng không?</font></p> <p align="justify"><font face="Arial" size="2">Nh&#432; nhà kinh t&#7871; Jean-Marie Harribey quan sát, n&#7871;u m&#7897;t ai &#273;ó có th&#7875; &#273;&#432;a ra danh sách &#7845;n t&#432;&#7907;ng nh&#7919;ng &#7845;n ph&#7849;m ph&#7909;c v&#7909; cho l&#7907;i ích c&#7911;a t&#432; b&#7843;n thì ch&#7855;c ch&#7855;n h&#7885; s&#7869; rút ra nh&#7919;ng phê phán c&#7911;a Marx v&#7873; ch&#7911; ngh&#297;a t&#432; b&#7843;n &#273;&#7875; tìm l&#7889;i ra xuyên qua h&#7879; th&#7889;ng c&#7911;a h&#7885;. </font></p> <p align="justify"><font face="Arial" size="2">Vì v&#7853;y Harribey chú thích thêm r&#7857;ng: T&#7915; “Th&#7901;i báo tài chính” (The Financial Times) &#273;&#7871;n “T&#7841;p chí Ph&#7889; Wall” (Wall Street Journal) và c&#7843; “Nhà kinh t&#7871;” (The Economist), “&#272;i&#7879;n tín” (Daily Telegraph) c&#7911;a Luân &#272;ôn &#273;&#7873;u tuyên b&#7889; r&#7857;ng ngày 13-10-2008 s&#7869; &#273;&#432;&#7907;c ghi vào l&#7883;ch s&#7917; nh&#432; là m&#7897;t ngày mà h&#7879; th&#7889;ng t&#432; b&#7843;n n&#432;&#7899;c Anh th&#7915;a nh&#7853;n &#273;ang th&#7845;t b&#7841;i, nh&#7919;ng nhà bình lu&#7853;n bu&#7897;c ph&#7843;i th&#7915;a nh&#7853;n r&#7857;ng “lu&#7853;t b&#7845;t kh&#7843; xâm ph&#7841;m c&#7911;a th&#7883; tr&#432;&#7901;ng &#273;ã ch&#7913;ng minh r&#7857;ng nó không th&#7875; &#273;&#7843;m b&#7843;o s&#7921; cân b&#7857;ng, &#7893;n &#273;&#7883;nh, th&#7883;nh v&#432;&#7907;ng và bình &#273;&#7859;ng” và r&#7857;ng “trên t&#7845;t c&#7843;, Marx &#273;ã r&#7845;t sáng su&#7889;t”.</font></p> <p align="justify"><font face="Arial" size="2">“C&#7847;n nhanh chóng nghiên c&#7913;u l&#7841;i t&#432; t&#432;&#7903;ng c&#7911;a Marx, nh&#7919;ng t&#432; t&#432;&#7903;ng &#273;ôi khi ch&#7881; trích d&#7851;n b&#7857;ng nh&#7919;ng câu nói n&#7893;i ti&#7871;ng”, nhà báo Patrice Bolton, ng&#432;&#7901;i &#273;ã t&#7853;p h&#7907;p t&#432; li&#7879;u c&#7911;a Marx cho t&#7901; Le Magazine Litteraire, nh&#7845;n m&#7841;nh. </font></p> <p align="justify"><font face="Arial" size="2">T&#432; t&#432;&#7903;ng c&#7911;a Marx có giá tr&#7883; còn h&#417;n c&#7843; m&#7897;t ngu&#7891;n t&#432; li&#7879;u &#273;&#7875; gi&#7843;i mã ti&#7871;n trình toàn c&#7847;u hóa, “ti&#7871;n trình có m&#7897;t ph&#7847;n trách nhi&#7879;m trong vi&#7879;c th&#7845;t nghi&#7879;p hàng lo&#7841;t, t&#259;ng b&#7845;t công gi&#7919;a các qu&#7889;c gia c&#361;ng nh&#432; b&#7845;t công gi&#7919;a các giai c&#7845;p xã h&#7897;i bên trong m&#7895;i qu&#7889;c gia”. &#272;&#7915;ng quên s&#7921; n&#7889;i ti&#7871;p nhau c&#7911;a nh&#7919;ng bong bóng &#273;&#7847;u c&#417; &#273;ã và &#273;ang t&#7841;o ra s&#7921; b&#7847;n cùng hóa.</font></p> <p align="justify"><font face="Arial" size="2">Trong b&#7889;i c&#7843;nh nh&#432; v&#7853;y, b&#7887; qua nh&#7919;ng &#273;i&#7875;m khác nhau trong l&#7883;ch s&#7917; th&#432;&#7901;ng cho r&#7857;ng th&#7853;t vi&#7877;n vông khi áp &#273;&#7863;t tr&#7921;c ti&#7871;p b&#7889;i c&#7843;nh l&#7883;ch s&#7917; c&#7911;a th&#7871; k&#7927; này vào th&#7871; k&#7927; ti&#7871;p theo, Karl Marx &#273;ang h&#7891;i sinh. </font></p> <p align="justify"><font face="Arial" size="2">Marx &#273;ã th&#7853;t s&#7921; n&#7895; l&#7921;c gi&#7843;i mã l&#7883;ch s&#7917;, kinh t&#7871;, s&#7843;n xu&#7845;t, s&#7921; tiêu th&#7909;, giá tr&#7883;, t&#432; b&#7843;n, l&#7921;c l&#432;&#7907;ng lao &#273;&#7897;ng, &#273;&#7845;u tranh giai c&#7845;p, và c&#361;ng nh&#432; s&#7921; khai thác, s&#7921; chuy&#7875;n nh&#432;&#7907;ng, t&#432; nhân hóa, kh&#7843; n&#259;ng gi&#7843;i phóng và v&#432;&#7907;t lên s&#7921; th&#7889;ng tr&#7883; vào nhi&#7873;u th&#7901;i &#273;i&#7875;m khác nhau trong m&#7897;t chu&#7895;i nh&#7919;ng mâu thu&#7851;n phát sinh liên t&#7909;c &#273;&#7875; kh&#7855;c h&#7885;a chính xác b&#7843;n ch&#7845;t &#273;&#7863;c tr&#432;ng c&#7911;a m&#7897;t ph&#432;&#417;ng th&#7913;c s&#7843;n xu&#7845;t &#7903; b&#7845;t k&#7923; th&#7901;i &#273;i&#7875;m nào trong l&#7883;ch s&#7917; nhân lo&#7841;i. </font></p> <p align="justify"><font face="Arial" size="2">B&#7857;ng cách ti&#7871;p c&#7853;n mâu thu&#7851;n có th&#7875; giúp d&#7877; hi&#7875;u t&#7841;i sao t&#432; b&#7843;n tài chính toàn c&#7847;u hi&#7879;n nay &#273;ang &#273;&#7849;y l&#7853;p lu&#7853;n v&#7873; l&#7907;i nhu&#7853;n &#273;i &#273;&#7871;n ch&#7895; bùng n&#7893; và t&#7841;i sao ch&#7911; ngh&#297;a t&#432; b&#7843;n, nh&#432; nhà kinh t&#7871; ch&#7911; ngh&#297;a c&#7897;ng s&#7843;n Paul Boccara nh&#7853;n &#273;&#7883;nh, là ch&#7911; ngh&#297;a t&#432; b&#7843;n theo lu&#7853;t s&#7889; m&#361;, m&#7897;t h&#7879; th&#7889;ng mà &#273;&#7863;t ti&#7873;n b&#7841;c lên trên h&#7871;t &#273;&#7875; làm ra nhi&#7873;u ti&#7873;n h&#417;n cho dù t&#7893;n h&#7841;i &#273;&#7871;n cu&#7897;c s&#7889;ng c&#7911;a nhân dân, m&#7897;t h&#7879; th&#7889;ng không th&#7875; &#273;&#7843;o ng&#432;&#7907;c, nó c&#361;ng không &#273;&#432;&#7907;c mong &#273;&#7907;i tr&#7903; l&#7841;i “ch&#7911; ngh&#297;a t&#432; b&#7843;n th&#7901;i c&#361;”.</font></p> <p align="justify"><font face="Arial" size="2">Trong m&#7897;t bài báo &#273;&#259;ng trên Le Monde Diplomatique, nhà tri&#7871;t h&#7885;c Lucien Seve nh&#7845;n m&#7841;nh r&#7857;ng, n&#7871;u cu&#7897;c kh&#7911;ng ho&#7843;ng bùng n&#7893; trong qu&#7843; c&#7847;u tín d&#7909;ng thì kh&#7843; n&#259;ng tàn phá c&#7911;a nó n&#7857;m &#7903; ch&#7895; s&#7921; phân ph&#7889;i giá tr&#7883; th&#7863;ng d&#432; không công b&#7857;ng gi&#7919;a t&#432; b&#7843;n và ng&#432;&#7901;i lao &#273;&#7897;ng &#273;ang ngày càng t&#259;ng lên.</font></p> <p align="justify"><font face="Arial" size="2">Và ông c&#361;ng nh&#7855;c nh&#7903; s&#7921; sáng su&#7889;t c&#7911;a Marx &#273;ang r&#7885;i sáng cho chúng ta r&#7857;ng: “T&#7845;t c&#7843; các ph&#432;&#417;ng ti&#7879;n nh&#7857;m m&#7909;c &#273;ích phát tri&#7875;n s&#7843;n xu&#7845;t &#273;ã &#273;&#432;&#7907;c chuy&#7875;n thành nh&#7919;ng công c&#7909; c&#7911;a s&#7921; th&#7889;ng tr&#7883; và khai thác c&#7911;a các nhà s&#7843;n xu&#7845;t”, và r&#7857;ng “s&#7921; tích l&#361;y c&#7911;a nh&#7919;ng ng&#432;&#7901;i giàu có &#7903; m&#7897;t c&#7921;c là s&#7921; tích l&#361;y t&#7927; l&#7879; thu&#7853;n v&#7899;i s&#7921; nghèo &#273;ói &#7903; m&#7897;t c&#7921;c khác”. T&#7915; &#273;ó, Seve nh&#7853;n &#273;&#7883;nh: Nh&#7919;ng gi&#7843; thuy&#7871;t v&#7873; các cu&#7897;c kh&#7911;ng ho&#7843;ng tài chính và th&#432;&#417;ng m&#7841;i &#273;&#7873;u b&#7855;t ngu&#7891;n t&#7915; &#273;ó. </font></p> <p align="justify"><font face="Arial" size="2">Cu&#7897;c kh&#7911;ng ho&#7843;ng &#273;ã tr&#7903; nên có h&#7879; th&#7889;ng, nó ch&#7881; có th&#7875; l&#7853;p l&#7841;i và ngày càng tr&#7847;m tr&#7885;ng h&#417;n. &#272;ó là lý do t&#7841;i sao t&#432; b&#7843;n h&#7841; th&#7845;p vai trò c&#7911;a ngu&#7891;n g&#7889;c kh&#7911;ng ho&#7843;ng trong khi c&#7889; gi&#7843;i thích v&#7873; nó. &#272;&#7875; “&#273;&#7841;o &#273;&#7913;c hóa” ch&#7911; ngh&#297;a t&#432; b&#7843;n, làm cho nó tr&#7903; nên minh b&#7841;ch h&#417;n, nh&#432; T&#7893;ng th&#7889;ng Pháp Nicolas Sarkozy &#273;&#7873; ngh&#7883; ch&#7881; là nh&#7919;ng kh&#7849;u hi&#7879;u cho th&#7845;y tính logic c&#7911;a h&#7879; th&#7889;ng &#273;ó là không th&#7875; ch&#7841;m &#273;&#7871;n &#273;&#432;&#7907;c, nh&#432;ng th&#7921;c ra &#273;ó là s&#7921; &#273;&#7897;c tài c&#7911;a ti&#7873;n b&#7841;c, công cu&#7897;c tìm ki&#7871;m l&#7907;i nhu&#7853;n l&#7899;n h&#417;n. </font></p> <p align="justify"><font face="Arial" size="2">“&#272;&#7889;i m&#7863;t v&#7899;i m&#7897;t h&#7879; th&#7889;ng rõ ràng không có kh&#7843; n&#259;ng &#273;i&#7873;u hành chính nó là s&#7921; tr&#7843; giá quá &#273;&#7855;t. M&#7909;c &#273;ích c&#7911;a chúng ta hi&#7879;n nay là ph&#7843;i v&#432;&#7907;t lên ch&#7911; ngh&#297;a t&#432; b&#7843;n và chu&#7849;n b&#7883; cho m&#7897;t b&#432;&#7899;c &#273;i dài ti&#7871;n &#273;&#7871;n m&#7897;t t&#7893; ch&#7913;c xã h&#7897;i m&#7899;i n&#417;i con ng&#432;&#7901;i thông qua nh&#7919;ng hình th&#7913;c liên k&#7871;t m&#7899;i, s&#7869; cùng nhau n&#7855;m gi&#7919; quy&#7873;n l&#7921;c xã h&#7897;i”, nhà tri&#7871;t h&#7885;c Lucien Seve kh&#7859;ng &#273;&#7883;nh. </font></p> <p align="justify"><font face="Arial" size="2">Ông nh&#7845;n m&#7841;nh: “&#272;ó là bài h&#7885;c c&#7911;a Marx mà chúng ta c&#7847;n nghiên c&#7913;u”.</font></p> <p align="right"><font face="Arial" size="2"><b><i>Theo SGGPO</i></b></font></p> </body> </html>

BÌNH LUẬN

TIN NÓNG

Sáng 05-4, tại phòng họp C6 Thành Đoàn Thành phố Hồ Chí Minh, Ban Thường vụ Thành Đoàn Thành phố Hồ Chí Minh và Bảo hiểm xã hội Thành phố Hồ Chí Minh diễn ra hội nghị ký kết phối hợp tuyên truyền thực hiện chính sách, pháp luật bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, ứng dụng VssID giai đoạn 2024-2027.

CÓ THỂ BẠN QUAN TÂM

Trong không khí hướng đến kỷ niệm 134 năm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890 - 19/5/2024), 70 năm Ngày Chiến thắng Điện Biên Phủ (07/5/1954 - 07/5/2024), 113 năm ngày Bác Hồ ra đi tìm đường cứu nước (05/6/1911 - 05/6/2024), 55 năm thực hiện Di chúc Chủ tịch Hồ Chí Minh (1969 - 2024), sơ kết 03 năm thực hiện Kết luận số 01-KL/TW ngày 18/5/2021 của Bộ Chính trị về tiếp tục thực hiện Chỉ thị 05-CT/TW của Bộ Chính trị khóa XII về đẩy mạnh học tập và làm theo tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, Ban Thường vụ Thành Đoàn TP. Hồ Chí Minh tổ chức Đại hội “Thanh niên tiên tiến Thành phố Hồ Chí Minh làm theo lời Bác” lần thứ VIII năm 2024 từ ngày 11 đến 12/5/2024 (Thứ Bảy, Chủ Nhật).

Agile Việt Nam
;