54. Bót Dây Thép
<html><head><meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=windows-1252"</head><body>
<p><span style="font-size:14px"><span style="font-family:arial,helvetica,sans-serif"><strong>Công trình đang tọa lạc tại Đường Lê Văn Việt, Phường Tăng Nhơn Phú A, TP. Thủ Đức. Quyết định xếp hạng Số 57 – VH/QĐ 18/1/1993. Do Phòng Văn hóa và Thông tin Quận 9 quản lý.</strong></span></span></p>
<p style="text-align:justify"><span style="font-size:14px"><span style="font-family:arial,helvetica,sans-serif">Di tích Bót Dây Thép gồm 3 căn nhà biệt lập, kiến trúc kiểu Tây phương, tường gạch, mái ngói, nằm trên khu đất cao thuộc phường Tăng Nhơn Phú A, quận 9, thành phố Hồ Chí Minh.</span></span></p>
<p style="text-align:justify"><span style="font-size:14px"><span style="font-family:arial,helvetica,sans-serif">Bót Dây thép xây dựng từ rất lâu, theo các bô lão trên 80 tuổi thì ngay lúc nhỏ đã thấy nhà Dây Thép. Lúc bấy giờ nơi đây là căn nhà kiên cố, dùng làm trạm phát và nhận tin từ Pháp nên có tên gọi là nhà Dây Thép. Trạm cho xây 3 cột </span></span><span style="font-family:arial,helvetica,sans-serif; font-size:14px">ăng – ten</span><span style="font-size:14px"><span style="font-family:arial,helvetica,sans-serif"> cao 70 đến 80m. Mỗi chân cột dựng trên một bệ xi măng cao 1m, ngang độ 2m, trồng 4 trụ sắt bắt chéo dần lên. Hàng đêm, chóp mỗi cột có đèn tín hiệu mãi tận chợ Thủ Đức vẫn thấy. Trạm do 2 người Pháp thiết kế là: Hermall và Steru. Đến 1945, Nhật chiếm nhà Dây Thép, dựng thêm cột ăng – ten, nhưng không bao lâu, Pháp trở lại, nhà Dây Thép đổi chủ do tên Trung úy Pirolet chỉ huy.</span></span></p>
<p style="text-align:center"><img alt="" src="http://www.thanhdoan.hochiminhcity.gov.vn/ThanhDoan/webtd/Content/news/2023/7/36072/%E1%BA%A2nh%20B%C3%B3t%20D%C3%A2y%20th%C3%A9p.jpg" style="height:344px; width:600px" /></p>
<p style="text-align:center"><em><span style="font-size:12px"><span style="font-family:arial,helvetica,sans-serif"><span style="color:rgb(33, 37, 41)">Hình ảnh Bót Dây thép nhìn từ phía trước</span></span></span></em></p>
<p style="text-align:justify"><span style="font-size:14px"><span style="font-family:arial,helvetica,sans-serif">Vừa đặt chân đến trạm, chúng cho triệt hạ tất cả chỉ để lại một cột </span></span><span style="font-family:arial,helvetica,sans-serif; font-size:14px">ăng – ten</span><span style="font-size:14px"><span style="font-family:arial,helvetica,sans-serif">. Sau đó, xây căn nhà gạch nằm cạnh đường nhựa, kiểu dáng như “nhà bánh ít”, nền cao 0,4m, kích thước: 9m x 6,5m. Tên Pirolet ngụ căn nhà này. Bồn chứa nước cao 2,7m xây bên cạnh căn nhà. Ít lâu sau, khi số lính được tăng cường thì chúng xây tiếp căn nhà gạch: dài 30m, ngang 13,5m, chia nhiều phòng, chủ yếu để ở. Riêng Bót Dây Thép là căn nhà gạch, 1 trệt, lầu: ngang 20m dài 21m, có nhiều cửa sổ trổ ra 4 mặt tường nhà. Bên hông trái căn nhà có 2 cầu thang giống nhau, cao 2,7m, dẫn lên cửa ra vào lầu 1. Dưới chân cầu thang chính là căn hầm nhốt người, kích thước dài 21m, ngang 1,2m, cao 3m kể từ đáy hầm lên nóc. Hầm không cửa sổ, chỉ có 1 lỗ thông hơi độc nhất phía trên nóc. Một đầu hầm là bậc thang dẫn lên nhưng bị khóa kín, đầu kia cửa rộng 1m2, miệng cửa bị bít kín bởi 4 vách tường như hộp vuông xi măng, cao 1,4m úp chụp xuống miệng hầm, trên đó có khoét ô cửa nhỏ 0,4m x 0,4m vừa vặn cho người đứng thẳng lọt qua. Tiếp quản nơi này, tên Pirolet dùng cột dây thép, cất lưng chừng chòi gác trên cột nhằm quan sát các mặt vùng bưng 6 xã. Chúng đã nhiều lần gọi pháo từ Thủ Đức nã bừa bãi vào thôn làng của vùng bưng này.</span></span></p>
<p style="text-align:justify"><span style="font-size:14px"><span style="font-family:arial,helvetica,sans-serif">Bót Dây Thép và căn nhà nhiều phòng của bọn lính lê dương cách nhau khoảng 30m, giữa có con lộ tráng nhựa chạy qua. Tên “ách râu” phụ tá tên quan hai Pirolet ngụ trên lầu Bót Dây Thép.</span></span></p>
<p style="text-align:justify"><span style="font-size:14px"><span style="font-family:arial,helvetica,sans-serif">Tiếp thu căn nhà Dây thép năm 1945, đầu năm 1946, bọn lính Pirolet đã biến căn nhà thành Bót Dây thép với chuỗi ngày dài gieo nhiều tang thương, thảm khốc đối với bà con vùng Tăng Nhơn Phú và lân cận.</span></span></p>
<p style="text-align:justify"><span style="font-size:14px"><span style="font-family:arial,helvetica,sans-serif">Lúc này phong trào yêu nước bùng nổ khắp nơi. Các tổ chức Thanh niên Tiền phong, Thanh niên Cứu quốc hoạt động mạnh, nhất là vùng Tăng Nhơn Phú. Bọn tay sai và giặc Pháp bị thanh trừng đích đáng khiến quan quân Bót Dây Thép run sợ. Chúng bắt đầu dùng bạo lực hòng dập tắt các phong trào yêu nước của ta.</span></span></p>
<p style="text-align:justify"><span style="font-size:14px"><span style="font-family:arial,helvetica,sans-serif">Những hành đồng tàn ác của bọn lính bắt đầu từ năm 1946, sau khi chúng ổn định nơi cư trú. Dưới quyền tên Pirolet có tên “ách râu”, sở dĩ có tên gọi đó là vì quai hàm của hắn có râu rậm, hắn là một tên khát máu nổi tiếng. Mỗi buổi sáng, lính lê dương dưới sự chỉ huy của tên này chia nhau từng nhóm túa vào làng lùng sục, cướp bóc, hãm hiếp. Nhiều thanh niên hoảng sợ trốn vào kẹt cửa, bồ lúa thì bị chúng lôi ra, cột dính chum đưa về Bót Dây thép. Những ngày đầu, số người bị bắt quá đông, chúng mang nhốt ngoài sân được vây kín bởi những tấm thiếc và gỗ. Sau đó, chúng bắt đầu tra khảo, nhưng hầu hết người bị bắt là nông dân chất phác. Thế là “ách râu” cùng đồng bọn dùng mọi cực hình trấn áp như: treo ngược, đổ nước xà phòng vào miệng, mũi, nướng đũa sắt lụi vào bằp chân, treo lên lấy rơm đốt hết sức dã man.</span></span></p>
<p style="text-align:center"><img alt="" src="http://www.thanhdoan.hochiminhcity.gov.vn/ThanhDoan/webtd/Content/news/2023/7/36072/H%E1%BA%A7m%20nh%E1%BB%91t%20t%C3%B9%20nh%C3%A2n.png" style="height:399px; width:600px" /></p>
<p style="text-align:center"><em><span style="font-family:arial,helvetica,sans-serif"><span style="font-size:12px">Hầm nhốt tù nhân trước khi đem ra tra khảo</span></span></em></p>
<p style="text-align:justify"><span style="font-size:14px"><span style="font-family:arial,helvetica,sans-serif"><span style="color:rgb(33, 37, 41)">Cho đến một ngày, bọn chúng nhận thấy không còn đủ chỗ nhốt người thì bèn sử dụng căn hầm nằm dưới chân cầu thang nhà Dây Thép. Số phận các thanh niên khi bị bắt đều phải qua thẩm vấn của tên quan hai Pirolet. Họ được ngồi trên ghế, trả lời các câu hỏi từ dễ đến khó, những chi tiết liên quan đến cách mạng. Chúng chiêu dụ, dọa nạt và sau cùng gán cho họ là các chính trị phạm. Theo lệnh Pirolet, chúng mang các nạn nhân đến cầu Bến Nọc, cách Bót Dây Thép 2km, bắn chết rồi ném xác xuống sông. Có những lần một khúc sông lềnh bềnh vài chục xác người. </span></span></span></p>
<p style="text-align:justify"><span style="font-size:14px"><span style="font-family:arial,helvetica,sans-serif"><span style="color:rgb(33, 37, 41)">Về việc bắt người, đối với hung thần “ách râu” thì bất kể là già, trẻ, gái, trai, cứ hễ hắn nhìn thấy bỏ chạy thì đều bị cho là tội phạm. Vì thế, hầm nhốt người của Bót Dây thép rất đông, trong đó, nhiều người bị ngộp thở chết, còn không thì là sanh bệnh la liệt. Và khi thấy hầm quá đông, “ách râu” lệnh đưa một số người lên hầm bằng cách dùng thòng lọng lôi từng người lên. Có người suy kiệt khi tròng dây vào cổ kéo lên thì đã tắt thở. Với những nạn nhân còn sống</span></span></span><span style="color:rgb(33, 37, 41); font-family:arial,helvetica,sans-serif; font-size:14px"> sau </span><span style="font-size:14px"><span style="font-family:arial,helvetica,sans-serif"><span style="color:rgb(33, 37, 41)">khi kéo thì lên lập tức bị trói lại, sắp thành hàng để một kẻ trùm bao bố nhìn mặt. Nếu gã này gật đầu, cái chết khốc liệt lập tức xảy ra bằng cách nạn nhân bị xô ngã gục trên tấm phản gỗ đặt sẵn. Nạn nhân bị đè sắp, đầu kê lên phản gỗ để tên “ách râu” khát máu dùng gươm chặt đầu. Hình ảnh khiếp đảm không một ai nhìn thấy lại không xót xa, căm hờn. Tuy nhiên, bọn chúng không dừng lại, chúng dùng cọc cây cắm đầu nạn nhân rồi cặm dài trước Bót Dây thép, đoạn ra lệnh những người may mắn sống sót lần lượt đến hơn lên mặt, lên miệng, liếm máu ở cổ hoặc nhai hết lỗ tai các đầu người.</span></span></span></p>
<p style="text-align:center"><img alt="" src="http://www.thanhdoan.hochiminhcity.gov.vn/ThanhDoan/webtd/Content/news/2023/7/36072/D%C3%A2y%20k%E1%BA%BDm%20gai.png" style="height:450px; width:600px" /></p>
<p style="text-align:center"><span style="font-family:arial,helvetica,sans-serif"><span style="font-size:12px"><em>Dây kẽm gai được nung đỏ dùng để xuyên qua tay các tù nhân </em></span></span></p>
<p style="text-align:center"><img alt="" src="http://www.thanhdoan.hochiminhcity.gov.vn/ThanhDoan/webtd/Content/news/2023/7/36072/L%C6%B0%E1%BB%A1i%20cu%E1%BB%91c.png" style="height:450px; width:600px" /></p>
<p style="text-align:center"><span style="font-family:arial,helvetica,sans-serif"><span style="font-size:12px"><em>Lưỡi cuốc được nung đỏ, sau đó bắt tù nhân đứng lên</em></span></span></p>
<p style="text-align:justify"><span style="font-size:14px"><span style="font-family:arial,helvetica,sans-serif">Trước cảnh máu chảy đầu rơi, phong trào đấu tranh chống giặc ngày càng hực lửa khí thế, như là Thanh niên Tiền phong của Nguyễn Văn Banh, nhóm thanh niên của Nguyễn Thành Nhơn, Nguyễn Văn Trừ, Trần Kim Hương, Hồng Văn Bàu, Tống Văn Sự, Huỳnh Văn Mẹo. Tháng 9/1946, tại ấp Phong phú, đội trưởng Nguyễn Kim Hương cùng các thanh niên mít tinh, thề lấy máu rửa hận với bọn tây “ách râu”. </span></span></p>
<p style="text-align:justify"><span style="font-size:14px"><span style="font-family:arial,helvetica,sans-serif">Để trả thù trận tập kích này, tên quan hai Pirolet cho kéo tất cả mọi người từ dưới hầm lên, rồi chọn 24 người khỏe mạnh, cột cổ người này nối với người kia, dùng kẽm gai xỏ xuyên lòng bàn tay 24 người bất hạnh. Đoạn chúng lôi tất cả nạn nhân từ Bót Dây Thép đến ấp Phong Phú. Trước cổng đình, chúng bắt 24 người xếp thành hàng, quì xuống rồi bắn xối xả, không một ai sống sót.</span></span></p>
<p style="text-align:justify"><span style="font-size:14px"><span style="font-family:arial,helvetica,sans-serif">Những cán bộ sa vào tay giặc như Trương Văn Non và cha Trương Văn Lên cùng một số thanh niên du kích như Hồng Văn Bàu, Tống Văn Sự, Huỳnh Văn Mẹo,… đều bị chém đầu ngay tại Bót Dây Thép. Một cán bộ nữ là Nguyễn Thị Thê sa vào tay giặc, tên “ách râu” mang về Bót Dây Thép định cưỡng hiếp nhưng chị Thê chống cự mãnh liệt nên đã bị chúng dùng dao đâm chết rồi mang xác vứt xuống sông. Một số chị em phụ nữ hoạt động chẳng may sa vào tay bọn lính Bót Dây thép đều không thoát khỏi bàn tay đẫm máu của bọn lính “ách râu”. Ông Đặng Trung Tâm, một nông dân bị bắt nhìn thấy cảnh giết người tàn bạo của bọn Pirolet đã phẫn uất mắng chửi và bị chúng mang ra chặt đầu. </span></span></p>
<p style="text-align:justify"><span style="font-size:14px"><span style="font-family:arial,helvetica,sans-serif">Cuối năm 1947, trước khi bị đuổi đi, bọn ác ôn tập trung tất cả những người còn bị giam và đưa đi bắn từng đợt gồm </span></span><span style="color:rgb(33, 37, 41); font-family:roboto,sans-serif; font-size:14px">7, 8 người tại cầu Bến Nọc</span><span style="font-size:14px"><span style="font-family:arial,helvetica,sans-serif">. Theo lời Đại tá Nguyễn Văn Hiển (đã hưu) và bác Bảy Lù (vị cao niên trong xã) cho biết trên 700 nạn nhân đã bị sát hại bởi bọn khát máu Bót Dây thép.</span></span></p>
<p style="text-align:justify"><span style="font-size:14px"><span style="font-family:arial,helvetica,sans-serif">Thực dân Pháp chọn Bót Dây thép nhằm thực hiện chính sách khủng bố, bắn giết bừa bãi với mục đích răn đe, đàn áp cốt để dập tắt các phong trào đấu tranh yêu nước của ta. Hành động man rợ của chúng thực hiện từ tháng 12/1945 đến cuối năm 1947 gây biết bao thảm cảnh đau thương, tang tóc cho người dân ở Thủ Đức, đặc biệt là bà con xã Tăng Nhơn Phú và vùng bưng 6 xã.</span></span></p>
<p style="text-align:justify"><span style="font-size:14px"><span style="font-family:arial,helvetica,sans-serif">Bót Dây thép là một di tích lịch sử ghi lại tội ác của thực dân Pháp. Di tích đã được Bộ Văn hóa cấp bằng công nhận di tích theo quyết định số 57-VH/QĐ ký ngày 18/01/1993.</span></span></p>
<p style="text-align:right"><strong>Theo Đoàn phường Tăng Nhơn Phú A </strong></p>
<p style="text-align:right"><strong>Tổng hợp: Ban Biên tập Website Thành Đoàn</strong></p>
</body></html>